Рефлекс жүйке әрекетінің негізі
жүктеу/скачать 43,16 Kb.
|
Рефлекс
- Бұл бет үшін навигация:
- Екінші сигналдық жүйе
- Екі сигналдық жүйенің өзара байланысы Павловтың айтуынша, бірінші және екінші сигналдық жүйелер бір-бірімен тығыз байланыста жұмыс істейді: - **Бірінші сигналдық жүйе
| Бірінші сигналдық жүйе** жануарларда да, адамдарда да бар. Ол тікелей сыртқы тітіркендіргіштерге жауап беру арқылы жұмыс істейді. Бұл жүйе сезім мүшелеріне (көз, құлақ, тері және т.б.) әсер ететін нақты тітіркендіргіштерге реакция жасаумен байланысты.
Мысалдар:** - Тамақтың иісі сілекейдің бөлінуін тудырады. - Ыстық затқа қол тигізгенде, қолды тез тартып алу. - Қатты дыбысқа селк етіп, шошып қалу. Бұл жүйе табиғи шартсыз рефлекстерге негізделеді және барлық жануарларда кездеседі. Бірінші сигналдық жүйе негізінен нақты заттар мен құбылыстарға тікелей реакция жасаумен байланысты. Екінші сигналдық жүйе **Екінші сигналдық жүйе** тек адамға тән және ол сөйлеу арқылы жүзеге асады. Бұл жүйе абстрактілі ойлау қабілетін, сөзді, ұғымдарды қолдану арқылы жұмыс істейді. Яғни, бірінші сигналдық жүйенің нақты тітіркендіргіштеріне сөз немесе сөйлеу арқылы берілген жауап болып табылады. Мысалдар:** - "От" сөзін естігенде, оның қауіпті екенін түсіну және реакция жасау. - "Тамақ" деген сөзді естігенде, сілекей бөлінуі (шартты рефлекс). - Оқу және жазу қабілеті де екінші сигналдық жүйеге негізделген. Екінші сигналдық жүйе адамның қоршаған ортаны түсінуін және оны ойша бейнелеуін, жаңа білім алуға және ойлау процестеріне көмектеседі. Сөйлеу және тіл арқылы адамдар бір-бірімен қарым-қатынас жасап, күрделі әлеуметтік байланыстар орнатады. Екі сигналдық жүйенің өзара байланысы Павловтың айтуынша, бірінші және екінші сигналдық жүйелер бір-бірімен тығыз байланыста жұмыс істейді: - **Бірінші сигналдық жүйе** нақты физикалық құбылыстарға тікелей реакция жасайды. - **Екінші сигналдық жүйе** осы құбылыстарды сөз, тіл және ұғымдар арқылы түсінуге мүмкіндік береді. Мысалы, егер адам "ыстық" деген сөзді естісе, бұл екінші сигналдық жүйенің жұмыс нәтижесі. Бірақ бұл сөз нақты ыстық затпен байланысқанда ғана түсінікті болады, бұл бірінші сигналдық жүйемен жүзеге асады. Екі сигналдық жүйенің маңызы: - **Бейімделу**: Бірінші сигналдық жүйе тікелей қоршаған ортаға жауап беріп, адамның физикалық тіршілігін қамтамасыз етеді. Ал екінші сигналдық жүйе ойлау және болжау қабілетін дамытады. - **Оқу және қарым-қатынас**: Екінші сигналдық жүйе адамның білім алуы мен қарым-қатынасын, мәдениет пен ғылымның дамуын қамтамасыз етеді. - **Әлеуметтік өмір**: Сөйлеу арқылы адамдардың бір-бірімен қатынасы орнап, күрделі әлеуметтік және мәдени құрылымдар дамиды. Ес – бұл адам миының ақпаратты қабылдау, сақтау және кейіннен қайта жаңғырту қабілеті. Ес білім алудың негізі болып табылады және өткен тәжірибені қолдануға мүмкіндік береді. жүктеу/скачать 43,16 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|