Рефлекс жүйке әрекетінің негізі



бет6/9
Дата13.10.2024
өлшемі43,16 Kb.
#147914
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Байланысты:
Рефлекс

Гомеостазды қолдау: Сенсорлық жүйелер ішкі және сыртқы ортадағы өзгерістер туралы ақпарат беріп, ағзаның тұрақты ішкі ортасын сақтауға көмектеседі.

Сенсорлық жүйелердің функционалдық жетілуі


Сенсорлық жүйелердің функционалдық жетілуі өмір сүру барысында және туа біткен даму кезінде маңызды рөл атқарады. Баланың өсу процесінде сенсорлық жүйелер біртіндеп дамып, жетіледі. Бұл процеске бірнеше факторлар әсер етеді:

  1. Туа біткен даму: Сәбилердің сенсорлық жүйелері толықтай жетілмеген болып дүниеге келеді. Мысалы, жаңа туған нәрестелер көру және есту қабілеттеріне ие болғанымен, бұл сезімдер әлі де толық дамымаған. Уақыт өте келе, баланың сенсорлық жүйелері дами отырып, неғұрлым нақты және тиімді сигналдарды қабылдайтын болады.

  2. Тәжірибе және оқу: Сенсорлық жүйелер тәжірибе жинау арқылы дамиды. Балалар қоршаған ортаны зерттей отырып, сенсорлық жүйелерін жетілдіреді. Мысалы, бала түрлі заттарды ұстап, олардың құрылымын сезінеді және оларды ажыратуға үйренеді.

  3. Нейропластикалылық: Мидың пластикалылығының арқасында сенсорлық жүйелердің функционалдық жетілуі жалғасады. Егер адам қандай да бір сенсорлық жүйесінен айрылса (мысалы, соқыр немесе саңырау болса), басқа сенсорлық жүйелердің сезімталдығы артады және олар жаңа функцияларды қабылдайды.

  4. Қартаю кезеңі: Жасы ұлғайған сайын сенсорлық жүйелердің тиімділігі төмендеуі мүмкін. Мысалы, көру қабілеті нашарлайды, есту сезімталдығы төмендейді. Бұл процестер қартаюдың табиғи бөлігі болып табылады, бірақ оларды дұрыс күтім жасау арқылы бәсеңдетуге болады.

Сенсорлық жүйелердің әртүрлілігі және олардың қызметтері

  1. Көру жүйесі: Көз арқылы қабылданған жарық сигналдарын өңдейді және айналадағы заттарды көруге мүмкіндік береді.

    • Маңызы: Кеңістікте бағдарлану, заттардың түсі, формасы және қозғалысын қабылдау.

  2. Есту жүйесі: Құлақ арқылы қабылданған дыбыс толқындарын өңдеп, дыбыстарды естуге мүмкіндік береді.

  3. Иіс сезу жүйесі: Мұрын арқылы қабылданған химиялық заттардың иісін өңдеп, иіс сезуге мүмкіндік береді.

  4. Дәм сезу жүйесі: Тіл мен ауыз арқылы қабылданған химиялық заттардың дәмін өңдеп, дәм сезуге мүмкіндік береді.

    • Маңызы: Тағамның құрамын, оның тәтті, ащы, қышқыл немесе тұзды дәмін анықтау.



  5. Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет