201
(күнәлі емес), күмәндану
(күмәндену емес), күнәға
(күнәге емес), Күләшқа
(Күләшке емес) [5, 11].
күнәсыз
күнәсыздық, күнәсыздығы
[3, 184]
күнәлі
күнәлілік, күнәлілігі
күнәсіз
күнәсіздік, күнәсіздігі
[6, 231]
Қазақ тілінің анықтағышында көрсетілгендей
күнәлі емес
күнәлы болады екен. Демек, 1988
жылғы сөздіктегі нұсқа дұрыс болады. Олай болса, бұл сөз не себепті 2007 жылы өзгеріске
түскен нұсқасы берілгені түсініксіз. Сонымен бұл кестедегі сөздердің қосымшалары жуан
жалғанады.
Келесі мысалдар, екі сөздікте де бірдей берілген
құдірет пен
құзырет сөздері. Бұл сөздерді
айтқанда екеуін де құдірет/құзірет деп немесе құдырет/құзырет деп те айта аламыз. Екі сөзді
бір-бірінен ажыратып тұрған д/з әріптері ғана. Екеуі де ұяң дыбыстар. Оқырман қауымның
бәрін болмаса да, біразын шатастыратын бұл сөздердің не себепті бірі жіңішке, бірі жуан
жазылатыны белгісіз.
Мекенжай сөзін бірге немесе дефис арқылы жазылып жүргенін көп
байқаймыз. Бұл сөз екі сөздікте де бірігіп жазылған.
Ендігі мысал 1988 жылға сөздікте
наурыз (ескіше ай аты), наурызы, наурыз көже, наурыз
той [3, 251] деп берілген болса, ал, 2007 жылғы сөздікте
наурыз (ай аты), Наурыз (мейрам),
наурызкөже (этн.), наурызтой [6, 308] деп көрсетілген.
Аса маңызды тарихи дәуірлердің,
революциялардың; уақиғалардың, мерекелердің аттары бас әріппен жазылады [5, 53]. Наурыз
сөзін ай аты әрі мереке атауы ретінде екі бөлек көрсеткені жөн. Бірақ та, наурыз көже, наурыз
той сөз тіркестері екі сөздікте екі түрлі беріліп тұр.
Қорыта айтсақ, қазіргі таңдағы қазақ тілінің емле мәселесін, оған негізделген бірізді орфо-
графиялық сөздік құрастыру мәселесін қазақ тілінің заңдылықтарына, табиғатына сай шешу
тіл мамандарының алдында тұрған ауқымды тапсырма. Қазақ тілінің бүгіні мен болашағы
үшін аса маңызды болып табылатын бұл мәселелер ешқандай саясат пен ғалымдардың МЕН-
інің араласпауынсыз ғылым алдындағы әділдікпен, тазалықпен өзінің нақты шешімін
табарына сенеміз.
Достарыңызбен бөлісу: