Республикалық қоғамдық-саяси ақпараттық газет

Чемпион шыққан ауы

у

лд

д

р

-

қ

ай

ту м

ақса

ты

тынд

а

а

Ал

-

ма тыдан бір топ журна

на

ли

ст

Алакөл ауданының орталығы Үшаралдан 

80 шақырымдай беріде жатқан аядай ғана 

ауыл екен. Көршілес жатқан төрт ауылды 

бі ріктіріп,  округтің орталығы болып тұр. 

Ха

Хал

қы

қыны

ң са

ны

ны 2

000-

нан сәл ғана асады. 

Жы

Жыл

анды

д

деп

а

ата

луы

да бекер емес. Бұл 

жа йында ел аузында аңызға бергісіз небір 

деректер айтылып жүр. Соның шындыққа 

жа насатыны  мынау  болса керек: кезінде 

осы жерден жыландар көшетін болған кө-

рі неді.  Олардың көп б

бол

ғаны

с

он

шалы

қ 

– кейін осында мекен

е

е

ткен

а

ада

мд

ар

жер

ге

ір гесімен Шынжылы өзені ағып жатыр. Өз-

ге өзендерден айырмашылығын атынан-

ақ байқап отырған боларсыздар, шы ны-

ме

м н де

емпера

ура

қы

қыссы-

жазы

ж

ып

-жыл

ы  «Күн суықта да 

осын да  шомылатындар табылады», – дей-

ді жергілікті тұрғындар. Сол өзеннің бас та-

уын да ордалы жыландар әлі күнге дейін 

ме кен ететін көрінеді. Бірақ зиянын шеккен 

еш кім  болмапты. Негізі, Жыландының та-

би ғаты да тамаша. Қыссы

ы

жы

ылы, жазы сал

қын. Қанша қар  жау

уса

са д

а, а

яқта

н

н

ызға

р

өт пейді екен. Кейде оқушылардың мек теп-

дықтан болса керек. Жалпы, Әлімханұлы-

нан  бөлек, та лай мықты спортшыларды 

шы 

мыш ауыл Мұхамеджан 

Ты

Ты  ны

ш

па

евы

ме

мен

мақт

ко

ко

р

по

ра

ра

ция

с

с

ын

ың

б

бас

шы

ш сы, Алматы об-

Ба уыржан Ос панов та осы ауылда Жә ні-

бекпен көр шілес тұрады екен.

Сонымен не керек, Жыландыға да же-

тіп, халықтың Жәнібе

е

кк

е де

ген 

қо

қо

ше

ме

ті

тін 

бірден байқадық. Чемпион оқыған мек теп-

ті, жаттыққан спортзалын араладық. Ауылы 

ала қанына салып, көтеріп жүр. Бәрі де құ-

ша

шақ 

ж я амандасып, қаумалап су

уре

ретк

е 

е тү

сі

сіп

жатыр. «Сенің түбі әлем чемп

мпио

ионы

бо-

ла тыныңды  баяғыда-ақ білген ем», – деп 

ар қасынан қағып жатқандары да жетерлік. 

Не мерелерін ертіп ақсақалдар жүр. «Ба-

лам, мына бауырыңа ырымын жасап, қо-

лын ал

ып

ы қ

ойшы, сен се

екі

к лді чемпион бол-

»,

,

–

де

п өб

екте

п жү

р.

р.

«

Ай

налайын, 

ба лам,  осы  бетіңнен тайма! Биіктерді ба-

ғын  дыра бер! Рақмет, саған», – деп Жә ні-

бек  тің  маңдайынан  иіскеп,  ауылдың әже-

ле 

рі де ақ тілектерін жаудыруда. 

Чем   пионның  әкесі Әлімхан мен шешесі 

Зәу ре  де  бүгін өте бақытты. Сыр біл

л

ді

д

меуге 

ты р

ысса да, ауылдастары «Әл

лөш

өшка

Зәу-

реш, б

й  ұлды 

сайын төбелері көкке бір елі ғана жетпей 

тұрғандай. 

– Үш ұлым бар. Солардың ішінде ор тан-

шым

м

Жә

бе

бек 

спор

қа

а

бейі

м бо

лды. Кіш-

кен та

та

йы

на

нан

бы

бы

лғ

ар

ы

қо

лғ

лғаб

ын қ

олынан 

тап айналысты. Енді, міне, чемпион атанып, 

хал қын  қуанышқа  бөлеп жатыр. Мына 

кездесуі оңай болды, мынауы қиын болды 

де

де

п 

йта алмаймын. Ешқайсысы о

оңа

ңай

бо

бол-

ған жоқ. Әр жекпе-жегін жүрегімді ұстап 

оты рып тамашаладым. Көптің тілегі қабыл 

болып, ұлым әлем чемпионы атанды. Бұл 

– ме

мені

ң ға

на е

е

с, барша Алаш жұртының 

қу

ан

ыш

ыш

ы. Ж

ыла

Қа зақстанның  жеңісі, – деп ағынан жа-

бокс федерациясының президенті су жа-

ңа «Нива» автокөлігінің кілтін ұстатты. Жә-

ні бекті «Тойота П

П

ра

р

д

» көлігіне м

Же ке  бапкері  Мұ

Мұра

рат 

Қи

Қисы

мбае

в 

в

та

с

ый

ый-

йота Камридің» соңғы үлгісіндегі көлігін 

та  быстады. Ауыл әкімшілігінің де чем-

пионға дайындаған өз сыйы бар екен, 

аудандық, облыстық аламан бәйгелерде 

топ жарып жүрген сәйгүлікті атады. Шар-

шы

шы а

ла

лаңд

а та

лай

б

боксшының мысы асау атты бірден жуа-

са лып,  жалынан  ұстап ыршып мінген Жә-

ні бек тебінген күйі шауып кетті. Иә, қай-

сы бірін айтайық, шапан да жабылды, ай-

мақ  тағы  атым

мта

й жо

март

тар да

неб

ір

ң т

із

ізгі

нін

ұс

та

ты

п

жа

тт

ы. 

ғалтқан жоқ. Әлем біріншілігіне дейін

қан дай  болса, қазір де сондай қарапайым 

көрінді. 

–

–

Ау

ыл

ыл

да ә

л

  біраз уақыт боламын.

н бі

рінш

іл

іл

ігін

е 

е 

де 

«ауылда жа тып, таза ауада демал» дейді. 

Осында  бір ай боламын да, Мұрат аға 

екеуміз жаттығуға қайта кірісеміз. Ендігі 

жы

жылы

 бізді Азия

я

ой

о ындары

 күтіп тұр. Одан 

ке

кейі

н

н

көзд

аш

ып

-ж

-жұм

ға

ға

нша Рио Олим-

пиадасы да келіп қалады. Сол жерде атой 

салуым керек, – деп қысқа ғана қайырды.

Жалпы, жақсының жақсылығын атап 

өтуі міз керек, Жыландының Алматы об-

лысындағы алдыңғы қатарлы ау

у

ыл

біріне айналуына «ЖерСу»

у» к

кор

 по

ра

 ц

иясы

президентінің тікелей қатысы

б

бар. Ке

і

зінде 

ауылды сақтап қалған да осы Ос па нов. 

Жаңа ғасырдың басында ауыл балаларына 

арнап спорт клубын ашып бер ген. Алматы, 

Т

Талд

ықор

ғ н

қа

қала

 ла

ры

ры нан 

ба

бапк

ерле

рді 

арна

йы

йы ш

а

ырып, жағ-

арқасында бокс, күрес, дзюдо, самбо сын-

ды спорт түрлерінен талай мықтылар шы-

ғыпты. Олардың арасында халық ара лық 

турнирлерді айтпағанда, ел

ел

ч

емпи

он

 д

ары

атанғандары да жетерлі

лік.

к

Ж

ән

іб

ек т

е 

бокстың қыр-сырын сол клубта үйреніпті. 

қа тысты жасап жатқан жақсылықтары ға-

на. Одан бөлек, ауылға мәдениет клубын 

са

с  л

ып

ып б

ерге

н. Ж

аста

рғ

а арнап саябақ 

аш

ып

б

бер

іп

тті.. Б

з ба

рард

ың алдында ғана 

ауыл да  физика-математика  мектебінің 

ашыл ғанын естідік. Мұнда Алматы мен 

Тал дықорған қалаларының жоғары оқу 

ор талықтарында ұстаздық еткен про фес-

сор лар  сабақ  беруде. «Бізді

дің 

ауылда 30

жас қа  дейінгілер темекіі ш

шек

пейд

і.

і.

Бәр

спортпен айналысады. Дүкендерде арақ, 

темекі дегендерің сатылмайды. Оған ты-

йым салынған», – дегенде, шыны керек, 

ал ғашында  сенбеген едік, сөрелерден 

арақ түгіл, сыраны көрмегенімізде көзіміз 

жет 

т

ті. Қысқасын айтқанда, халықтың Ос-

пан

ов

овқа

дег

ен

ен і

лт

лтип

ат

ы

зор

Ә

Әлімханұлына ай

тілектерінен-ақ 

байқадық. Нақты айтсақ, Жәнібекке тілек 

арнағанда міндетті түрде Бауыржан

Кеңесбекұлының атын қосып жатты.

Иә, әлем чемпионы осындай ауылдан

шық пағанда  қайдан шығ

ғ

ад

ы?! Ас

ыра

сіл-

тегеніміз емес, егер елімізд

зд

ің

ің

әрб

ір

а

й

ма

ғында, әрбір ауылында спортқа деген көз-

қарас Жыландыдай болса, онда Қазақстан 

құ рамасын  бүкіл республикадан емес, бір 

ға на ауданнан-ақ жасақтап шығаруға бо-

ла

л р

ед

ед

і.

Бо

Ел

Елім

із

зде

 осыдан бұрын боксшыла

лард

рдан

өнер шеберлерінен жасақталған «Алаш

Прайд» сияқты клубтар бар еді. Енді, міне,

ол кезек дзюдоға да келді. Құрылғанына

көп болмаған «ТАК Астана» клубының

құрамынд

а 

а 

лім

с

ар шеберлері

көр

сете

ді

ді

Кома

нд

ан

ы

ы Ма

к

им

ың ә

кесі С

ер

ерге

й

й

Рако

ттық

Жарысқа жерлестерімізден бөлек,

«Сам бо-70 Москва» ( Ресей), Челябинск

қаласының Олимпиадалық  дайындық

орталығы клубы (Ресей), Ippon (Қыр ғыз-

стан), City Commerce Bank Team  (Украина

на

), 

«Rig

aDom

e» (Латвия) командал

алар

ары

қа

қаты

сты

Жеребе қорытындысы бойынша біздің

клуб алдымен Челябинск қаласының

командасымен кездесіп, Максим Раков

бастаған жігіттер ресейлік қарсыластарын

6:1 есебімен ойсырата ұтты. Бұл кездесуде

тек әлем чемпионатының күм

ү

іс жүлдегері

т

М

ұқан

ов

қ

ана

қарс

ылас

ы а

есе

п ал

ып

ып, қа

лғ

ан

д

дары

жең

іске

ж

ж

етті.

Латвияның RigaDome клубымен кездесті.

Бұл жолы да Сергей Раковтың шәкірттері

Ригадан келген дзюдошыларды аса

қиындықсыз ұтты. Қорытынды есеп – 5:2.

Өк

Өкін

шке қарай, Максим

Р

Р

ак

ов

қо

сымш

а 

а у

вкод

ан

ұтылса, қырғызстандық легионер  Юрий

айласын асыра алмады. 

Ал ақтық сында «ТАК Астана» клубы

мен Украинаның City Commerce Bank Team

дзюдош

ш

ыл

ары

жо

жо

лықт

ы. 6

0 ке

лі

лі

де А

зия

чемп

ио

на

ты

ны

ң 

жү

лдегері Елдос Сметов 

Дн

Д епропетровск

і қаласының  балуаны

Геврорг Геворгянды иппонмен ұтып, таза 

жеңіске жетті. Одан соң Азамат Мұқанов 

запорождық Георгий Зантараяға жол 

берді. Өкінішке қарай, дзюдодан әлемнің 

күміс жүлдегері, самбо

бо

да

н

әлем чемпи

он

о

атанған Азамат осы

сы

ж

жол

ы 

ы жа

рқ

рқыр

ап

к

өз

өз

ге

стан

а

а тө

рінд

екі

рет 

жауырыны жер иіскеді.

Азаматтан соң Ертуған Төренов те 

Сергей Дрепоттан  ұтылып, жалпы есепте

украиндар алға шықты. Екі қазақ жігіті 

ұтылып, ұн

нжырғамыз түсіп кеткенде, өзбек 

ле

леги

онер

іміз

Я

хь

я Имамов Виталий 

По

Попо

вичт

ті

тізе

рлет

теңестірді. Алайда 90 келідегі екінші өзбек 

Эркин Донериеров украиндардың тағы да

алға шығуына мүмкіндік беріп қойды. 

Абырой болғанда, 100 келіге дейін 

салмақта сынға түскен әлем чемпионы

Максим Раков қар

р

сыласы Дмитр

Лучинді ұтып, ес

с

еп

епті

қай

та

та ттең

есті

рді.

Осылайша чемпион

онны

ның 

тағд

ыры

асса

ау

ауыр

салмақтағы  Ержан  Шынкеев пен Артем 

Блошенко арасындағы кездесуде шешілді. 

Қос балуан да мардымды өнер  көрсете

алмады. Тек соңғы минутта украин жігіті

белдесу ережесін бұзып, төреші жеңісті 

же

жерл

е ім

ізге

бер

ді

.

Ба

Басс жү

лден

өз

өз ж

ерімізде алып қалған 

«ТАК Астана» 50 мың АҚШ долларына ие 

болды. Екінші орын алған украиндық City 

Commerce Bank Team 30 мың долларға қол 

жеткізді. Ал үшінші орын  ресейлік 

«Самбо-70 Москва» клубына бұйырды. 

Бе

Бе

к

к ТӨ

ТӨЛЕ

ЛЕУО

УОВ

В

«Ақтөбе» өткен турда биылғы ел

біріншілігіндегі басты бәсекелесі «Ас та на-

да

дан»

т

үз

де

де ұтылып қалып, елорда лы

қ

қта

р-

ды

ң кө

месскі үмітін қайта өршіте түск

кен

енде

й

бол 

тағдыры бәрібір «Ақтөбенің» қолында еді.

Олай дейтініміз, «Астанаға» соңғы турда

жеңіске жетудің өзі жеткіліксіз болды. Ол

үшін «Ақтө

өбе

» өз алаңынд

д

а «Ордабасы»

нан

ұұты

лы

лып,

«Ас

та

тана

»

Қа

раға

нд

ыда

е

рд

і» ұұ

туы

ке

ре

к

к. С

онда

д

а

«А

«А

ст

а

чемпион бол май ды. Тек екеуінің ұпайы

теңесетін еді. Ал ұпайлары бірдей болса,

қосымша «Алтын матч» өткізілуі керек

болатын. Осындай күрмеуі күрделі,

«Ақтөбенің» мүмкіндігі молырақ жағда

айд

йд

а

Влад

им

ир

іне

өз

ал

аң

а

а

«

с

се

де жеткілікті болатын. Әрі түзде емес, өз

алаңында. Сондықтан «Ақтөбенің» бесінші

рет Қазақстан чемпионы атанатындығына

күмән келтірушілер некен-саяқ болды.

Алайда Ақтөбедегі ойын шектен тыс

шиеленісті

ті

  өтт

н

кү

дер  үзсе де,

жігерлер

ер

і

жа

сы

ма

маға

н Оң

тү

ст

ік

ік Қ

азақ

стан

ф

б

шы

ла

А

Ақт

өбе тө-

ми нутынан бастап қорғаныста жатып ал-

май, шабуылға да иек артты. Бірінші тайм-

да команда капитаны Қайрат Әшірбековтің

бұ

бұ

р

ыштан көтерген добын Роман Похал

ал

юк

юк 

басс

ымен

сілкіп жіберіп, алаң иеле

лері

ріні

ң 

қақ пасына  тоғытты.  Осылайша  Қобыланды

кү йер лердің жүрегін ауыртты. Өйткені дәл

сол мезетте «Астана» Қарағандыда

«Шахтерді» еш қиындықсыз жеңіп жатқан

болатын.

«Ақт

өбе»

ек 8

3-ми

нутт

а

а

оянд

ы. М

арат

Юрий Логвиненко басымен қақпаға

енгізді. Тең есеп ақтөбеліктерді  қа на ғат тан-

дыратындықтан, олардың қуаныштарында

шек болмады. Бірақ  «Ордабасы» айылын

та

тарт

ар е

ме

ме

ш

іі ре

т 

ал

ға

ш

ық

ты

. Голдың авторы – Қаза

ақс

қста

н

жастар құрамасының мүшесі Евгений Ле-

күйерлердің бәрі «Алтын матчты» кө ре тін-

деріне  бек сенімді еді. Өйткені ойынның

аяқ талуына екі минуттай уақыт қана қал-

ған. Бірақ

қ 1

95

5

жылы

 туғ

ан б

оз

озба

л

А

бат

бето

в та

маша

ол ссоғ

ып

ып,, Ақ

тө

бе

нің

тың соққан голы «Ақтөбеге» Қазақстан

чем пионатының бас жүлдесін әперді. Со-

нымен қатар  келесі жылғы Чемпиондар

ли гасының електік додасында бақ сынау

құ

құ қ

ығын

а 

ысы

бұ

бұл

ойын

дағы маңызды голдарды С.Да

Да

в

вы-

дов сияқты сырттан қалап алған қымбат

ойыншылар емес, өзіміздің жергілікті

таланттар соқты.

 «Шахтер» болса соңғы турдағы ойынға

соншалықты мән бермеді. Кездесу қандай

нәтижемен аяқталса да, олардың чем-

пионат кестесіндегі жағдайларына еш-

қа

қа

нд

ай ә

се

сер 

етпе

сі

б

ел

е гілі еді. Сондықтан 

Кумы

ков

негі

згі іқұ

рам

сына тағы да демалыс беріпті. «Астана» 

осыны пайдаланып, кеншілер клубын 

«қалпақпен» ұрып алды. Бірақ бұл ойын-

дағы төрт гол да чемпион атануға жетпеді. 

Ен ді «Астана» келесі жылы Еуропа лига-

сында бақ сынайд

ды.

Ә

Әйт

еу

еуір

биы

ғы «

Бо

Бо

тев» клубымен ойна

наға

ғанд

ай

, дә

рм

рмен

сізз кү

й

й 

бол шыларда соңғы турларда өте жинақы

өнер көрсетті. Оны айтпай кетпесе бол май-

ды. Келесі жылы да осылай ойнаса, Қа зақ-

стан жанкүүйе

й

рлерін ұятқа қалдырмас еді.

«Ерт

іс»

пе

н 

«Қай

ра

рат» арасындағы матч 

емп о

нат  қо

ры

р тындысына ешқандай 

«шайқасты». «Ертіс» үш ұпайынан айырған 

ҚФФ Дауларды шешу палатасына өкпелі

еді. Олар бұл ойында жеңіске жетіп, өз де-

рінің қола жүлдеге лайық екендерін көр се-

туді көксегендей. Ол

лар

ар

ө

з ерінің абыр

рой-

лары мен ар-на

мыст

ар

ы

үш

үшін

т

т

ер

төк кендей...

Ал «Қайрат» қола жүлдеге ешкімнің 

көмегінсіз, өздерінің де қол жеткізе ала-

тын дықтарын  дәлелдеуге  тырысты.  Нағыз 

та бан  тірескен  додада  «Ертіс»  фут бол шы-

лары

р

 тамаш

ай

айы

зын

қа

қанд

ыр

ды

алдында қолдарынан келгенше күресіп 

бақты. Сондықтан «Ертіс» футболшыларына

ешқандай да өкпе арта алмайсыз. Ал 

«Қайрат» бұл ойында айқын басымдылық 

таныта алмады. Екі голды төреші екі мәрте

белгілеген пенальтид

иден

қ

ты. Ал үүші

нші

оғыл

ды

м

а,

а, ж

оқ

оқ ттаз

а кі

рд

рді і 

й

да қалдық... 

ңында «Атырауды» ойсырата ұтқа нымен, 

премьер-лигадағы орнын сақтап қала ал-

мады. Биыл қаржы тапшылығын басынан 

ке

ке

ші

рс

рсе де

лайы

қты

деңгейде өнер көр-

се

се

тк

енде

рі

рі

ме

н,

бір

ін

інші

Ал «Жетісу» қазақ футболының үздік 

сұрмергендерінің  бірі Мұрат Тілешевтің 

пенальтиден  соққан голының  арқасында 

келесі жылы да премьер-лигада ойнайтын 

болды. «Тараз» бен «Восток» тең түсті. Енді

«Восток» Семейдің «С

С

па

ртаг

ым

ымен

»

» жо

ғары

топтағы екінші оры

нғ

а

тала

са

ты

н

н бо

лады

. 

Ұзақ жылғы үзілістен кейін «Спартак» (бұ-

то бына  қайта  оралуы да әбден мүмкін.

Осы жекпе-жектен кейін таныс та рым-

ның бірі «Головкиннің қарсыластарының 

бә 

рінің осал болып шыға келетіндері 

қа

ла

й?»

деп

таңд

ло

лов

ки

кині

ң

ң  со

ққ

ққыларының өте қуат 

лығында. Головкин пәрменді  соқ қы ла-

рымен оңды-солды төпелей жөнелгенде 

оның қарсыластары бас сауғалап, тек 

қорғануды ойлап, әлекке түседі. Өздерінің 

дайындаған такти

ти

ка

к сы

ылд

да ұмытып, біл

л

ге

генд

ерін

ен

ен ж

аңыл

ат

ат

ында

й.

Өз басым Г

оловкин Ст

С ивенстіі де, б

бас-

са ла алады деп ойлаймын. Бірақ оған 

жек пе-жекті  тым  болмаса жартысына 

дейін созу керек сияқты. Бұл кәсіпқой 

бокс

с

ты

ң жа зылмаған  қағидасы  іспетті.