РГУ«Қоғамдық келісім» при Президенте РК

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
СМИ
 
Количество материалов
 
Телеканалы 
 
Казахстан
 
1 
Казах ТВ
 
1 
Астана
 
1 
Хабар
 
1 
24 KZ 
2 
Печатные СМИ
 
 
Егемен Казахстан
 
1 
Казахстанская Правда
 
2 
Орал өңірі
 
1 
Ibirzha.kz 
1 
Priru.kz 
1 
Интернет
-
ресурсы
 
 
BNews 
2 
Kazinform.kz 
3 
Online.zakon.kz 
1 
Pravo.zakon.kz 
1 
   Ortcom.kz 
1 
Kivvi.kz 
1 
Nomad.su 
1 
Meta.kz 
1 
Uaport.net 
1 
Today.kz 
1 
Strategy2050 
2 
ОБЩИЙ ИТОГ
 
27 

http://kaztv.kaztrk.kz/ru/view/portal/page_84884_gulshara-abdykalikova-
prinyala-uchastie-v-mezhdunarodno
 
 
Гульшара  Абдыкаликова  приняла  участие  в  международном  форуме 
«Шерлі шежіре аманаты» 18:15, 29 мая 2015 
 
В 
ходе 
рабочего 
визита 
в 
Западно
-
Казахстанскую
 
область 
Государственный  секретарь  РК  Гульшара  Абдыкаликова  приняла 
участие  в  международном  форуме  «Шерлі  шежіре  аманаты», 
посвященном  Дню  памяти  жертв  политических  репрессий  и  голода, 
организованному  Ассамблеей  народа  Казахстана  в  рамках  ежегодного 
проекта  «Память  во  имя  будущего».  Об  этом  сообщает  пресс
-
служба 
Акорды.  В  частности,  Государственный  секретарь  выступила  на  акции 
памяти  в  честь  благодарности  казахскому  народу  «Қазақ  халқына  мың 
алғыс»,  посетила  документально
-
экспонатную  выставку  «Батыс 
Қазақстан  облысының  тарихы 
- 
жасампаздық  пен  жетістіктер  жолы»  и 
обратилась  с  приветственной  речью  к  участникам  международной 
научно
-
практической  конференции  «Мәңгілік  Ел»  как  феномен 
национальной  истории  и  исторической  памяти».  В  своем  выступлении 
она  отметила,  что  сегодня  по  поручению  Главы  государства  ведется 
системная 
работа 
по 
формированию 
общенационального 
исторического 
сознания, 
направленная 
на 
последовательную 
деятельность  по  реабилитации  репрессированных,  изучение  и 
сохранение  исторического  наследия,  продвижение  общенациональной 
идеи  «Мәңгілік  Ел».  На  конференции  также  выступили  заместитель 
председателя 
- 
заведующий Секретариатом АНК Е.Тугжанов, известные 
казахстанские  ученые,  зарубежные  эксперты  из  стран  СНГ,  США, 
Южной  Кореи,  Чехии,  представители  государственных  органов  РК, 
ученые
-
историки. В рамках юбилейных мероприятий, посвященных 550
-
летию  Казахского  ханства,  Г.Абдыкаликова  посетила  историко
-
музейный  комплекс  Бокеевской  Орды,  расположенный  в  одноименном 
районе.  Она  ознакомилась  с  экспонатами  комплекса
 
и  встретилась  с 
преставителями  местной  интеллигенции.  Также  в  рамках  рабочей 
поездки  Государственный  секретарь  встретилась  с  представителями 
женской  общественности  Западно
-
Казахстанской  области.  В  ходе 
встречи  были  обсуждены  вопросы  активизации  участия  женщин  в 
реализации  Плана  Нации 
- 
100  конкретных  шагов,  Стратегии 
-  2050, 
новой  экономической  политики  «Нұрлы  жол 
- 
путь  в  будущее», 
реализации  Стратегии  гендерного  равенства  в  РК  на  2006
-
2016  годы, 
развития  семейно
-
демографической  политики.  По  итогам  визита
 
Г.Абдыкаликова  дала  ряд  конкретных  поручений  государственным 
органам.
 
 
 
 

http://www.astanatv.kz/news/show/id/37610.html
 
Шерлі шежіре аманаты
 
 
29 мамыр, 20:00
 
Саяси 
қуғын
-
сүргін 
құрбандарын 
Оралда  да  еске  алды.  Ақжайық 
өңіріндегі қаралы жиын республикалық 
«Тарихи  тағылым 
- 
өткенге  тағзым» 
жобасы  аясында  қолға  алыныпты.  30
-
шы
 
жылдар 
- 
қазақ  халқы  басына 
түскен  нәубет  кезең.  Ашаршылықтан 
кейін  ұлттың  бас  көтерер  азаматтары 
жаппай  қудалауға  ұшыраған.  Қазақтар  қырғынға  ұшыраса  да, 
аузындағысын  осында  күштеп  көшірілген  миллиондаған  кірмелермен 
бірге  бөлісе  білді.  Түгін  тартсаң,
 
майы  шығар  шұрайлы  мекен  адам 
төзгісіз  азап  лагерьлеріне  айналды.  «Қазақ  халқына  мың  алғыс» 
ескерткішінің  басында  өзге  ұлт
 
өкілдері  сол  қиын  кезеңді  еске  алып, 
тарихтан сыр шертті.
  
 
Зелимхан Зубариев,  Атырау  облысындағы чешен
-
ингуш қоғамдық 
ұйымының төрағасы:
  
 
Сталиннің 
репрессиясын 
бәріміз 
білеміз. 
Оның 
бәрі 
біздің 
ағайындарды,  әке,  бабаларды,  аналарды  ұмытуға  болмайды.  Осы 
елімізде 
тыныштық 
болсын, 
аспанымыз 
ашық 
болсын!
  
 
Еске алу шарасынан кейін «Шерлі шежіре аманаты» атты халықаралық 
форум  басталды.  Осы  алқалы  жиында  сөз  алғандар  жалпыұлттық 
тарихи  сананы  қалыптастыру  керектігіне  тоқталды.  Өйткені  бір  ел,  бір 
ұлт  болып  ұйысу  үшін,  осы  бағыттағы  жұмыстарды  пысықтап  алған 
абзал деген ой айтылды.
  
 
Дос 
Көшім, 
«Ұлт 
тағдыры» 
қозғалысының 
төрағасы:
  
 
Бұл  ұлттық  қана  трагедия  емес,  бұл  сол  уақыттағы  елдің  басына 
түскен  трагедия  екен.  Ассамблеяның мақсаты 
- 
осыны  бүкіл  жаңағы 
Қазақстанның  халқы  бір  деңгейде  түсіне  білсе  екен,  әрине,  біреуі 
қабылдап, біреуі қабылдамауы, ол бөлек нәрсе. Демократия 
- 
бұл адам 
құқы.  Дегенмен,  адамдардың  көпшілігі,  95
-
99  пайызы,  осыны  бірдей 
қабылдаса  екен.  Жаңағыдай  бір  мәселеге,  бір  тарихқа  екі  түрлі 
көзқарас болмаса екен.
  
 
Еркін КАРИН
   
 
 

http://khabar.kz/kz/news/kogam-kz/item/24934-oraldyktar-sajasi-kugyn-
surgin-kurbandaryn-eske-aldy
 
 
Оралдықтар саяси қуғын
-
сүргін құрбандарын еске алды
 
Жұма, 29 Мамыр 2015 21:10 
 
Батыс  Қазақстан  облысының  орталығы  Оралда  бүгін  «Шерлі  шежіре 
аманаты»  атты  халықаралық  форум  басталды.  Саяси  қуғын
-
сүргін 
құрбандарын
 
еске  алуға  арналған  «Тарихи  тағылым  –
 
өткенге  тағзым» 
жобасы  аясында  ұйымдастырылған  бұл  шара  Мемлекеттік  хатшы 
Гүлшара  Әбдіқалықованың  қатысуымен  өтті.
  
Форум  жұмысы  Орал 
қаласының
 
мұнайшылар 
аллеясындағы 
саяси 
қуғын
-
сүргін 
құрбандарына
 
арналған  ескерткішке  гүл  шоқтарын  қоюдан  басталды. 
Қылышынан
 
қан
 
тамған  кеңестік  жүйе  кезіндегі  нәубеттің  салдарынан 
100  мыңдаған  қазақ  репрессияға  ұшырап,  25  000  адам  атылып  кетті. 
Осылайша  ғасырлар  бедерінде  түрлі  зұлматарды  бастан  кешірген 
халқымыз 
сүт 
бетіндегі 
қаймақтарынан, 
ұлт 
зиялыларынан 
айырылды.
  
Гүлшара
 
Әбдіқалықова,  ҚР  Мемлекеттік  хатшысы
   -1920
–
1950  жылдары  Кеңес  Одағында  миллиондаған  адам  қуғын
-
сүргінге 
ұшырады.  Олардың  қатарында  ұлттық  рухты  оятқан  алаш  арыстары 
мен  тұтастай  қазақ  зиялылары  құрбан  болды.Үздіксіз  жалғасқан  саяси 
науқандар  мен  қанды
-
қасаптардан  есін  жия  алмай  жатқанына 
қарамастан, қазақ халқы тағдырдың тәлкегіне түскен барша ұлыстарды 
бауырына  басты. 
   
Форум  барысында  «Батыс  Қазақстан  облысының 
тарихы  –
 
жасампаздық  пен  жетістіктер  жолы»  атты  құжаттық
-
экспонаттық  көрме  де  ашылды.  Онда  сонау  сарматтар  заманынан 
бастап,  бүгінге  дейінгі  аралықты  қамтитын  құнды  құжаттар  мен  сирек 
кездесетін  жәдігерлер  қойылған.  Ал  Бөкей  Ордасының  тарихы  өз 
алдына бір бөлек әңгіме.
  
Борис Жапаров, ҚР Президенті мұрағатының 
директоры 
-
Себебі  Бөкей  Ордасының  Қазақстан  халқының  дамуына 
қосқан
 
ерекше үлесі бар. Бірінші еуропалық білім қазақ жастарына осы 
Бөкей  Ордасы  арқылы  келген.  Жәңгір  ханның  мектептер  ашып,  өнерге 
шақырып, халқымызды білімге шақырғанын бәріміз білеміз. Мемлекеттік 
хатшы Гүлшара Әбдіқалықова түстен кейін сол Бөкей Ордасы ауданына 
ұшып
 
кетті.  Ол  ертең  Алашорданың  батыс  бөлімінің  орталығы  болған 
Жымпиты  ауылына  барып,  бірқатар  шараларға  қатысып,  жергілікті 
халықпен  кездесу  өткізеді  деп  жоспарлануда. 
  
Авторлары:  Ардақ 
Айбарұлы, Болат Жарылғасов, Қанат Махмұтов
 
 
 
 

http://24.kz/kz/zhanalyktar2/o-am/item/67148-my-tti
 
 
БҚО
-
да «Шерлі шежіре аманаты» халықаралық форумы өтті 
 
31 05 2015 17:33  
Тарихтан  тағылым  –
 
өткенге
 
тағзым.  Батыс  Қазақстан
 
облысында 
аталған  жоба  аясында
 
«Шерлі  шежіре  аманаты»  атты  халықаралық 
форумы өтті. ХХ ғасырдың басы тарихтың ең бір қилы кезеңі ретінде ел 
жадында  қалды.  Ұлт  басына  небір  нәубет  пен  сұрапыл  зұлматтың 
төнген шағы да –
 
осы кезең. 1930 жылдардың ашаршылығынан енді ес 
жиған шақта елім деген талай ер жазықсыз жапа шекті. Халық жауы деп 
жала  жабылғандардың  қатарында  қоғамның  барлық  мүшелері  болды. 
Әсіресе
 
көзі  ашық,  көкірегі  ояу  зиялы  қауым  өкілдері  бірінші  кезекте 
жапа  шекті.  Әйгілі  1937  жылы  елімізде
 
103  мың  адам  жазаланып,  25 
мыңнан  астам  боздақ  атылып  кеткен.  Осы  датаға  орай  Сырым 
ауданында  зұлмат  құрбандарына  арнап  ас  берілді.  Батыс  Қазақстан 
облысы  Қазақстан  халқы  Ассамблеясының  бастамасымен  түрлі 
қайырымдылық
 
акциялары  ұйымдастырылды.  Бүркітбай  Аяған,  тарих 
ғылымдарының
 
докторы, профессор: 
- 
Бұлар ұсталатынын да, кететінін 
де  білді.  Дәл  сол  кезде  бір  ғана  балама  жол  болған.  Айталық,  бұл 
кісілер  өз  көзқарастарынан  бас  тартып,  бір  конторға  кіріп,  бір  кішігірім 
жұмыста болса, кім біледі мүмкін аман қалар ма еді? Бірақ олар шаһид 
боларын  білді.  Сталиндік  режим  бұларды  аямайтынын  білді.  Бірақ 
өмірінің
 
соңына  дейін  сол  ел  үшін  күресіп  кетті.  Бекзат  Алтынбеков, 
Жезқазған қалалық «Қоғамдық келісім» кеңесінің төрағасы: 
- 
«Тарихтан 
тағылым  –
 
өткенге
 
тағзым»  форумына  қатысып  жатырмыз.  Әрине  кез 
келген  қазақ  баласы  болашағын  дұрыс  жоспарлауы  үшін  өткенімен 
санасуы керек деп есептеймін
. 
 
 
 

http://24.kz/ru/novosti2/obshchestvo/item/66982-gossekretar-rk-prinyala-
uchastie-v-ryade-meropriyatij-v-uralske
 
 
Госсекретарь РК приняла участие в ряде мероприятий в Уральске 
 
29.05.2015 21:44 
 
Государственный  секретарь  республики  прибыла  в  Западно
-
Казахстанскую 
область. 
Визит 
продлится 
2 
дня. 
Гульшара 
Абдыкаликова  приняла  участие  в  мероприятиях,  посвященных  Дню 
памяти  жертв  политических  репрессий.  В
  
ходе  поездки  Госсекретарь 
ознакомится с проводимой в регионе работой по реализации гендерной 
политики.  Акция  памяти  началась  с  минуты  молчания  у  Монумента 
благодарности  казахскому  народу.  В  годы  репрессий  в  Казахстане 
обрели  свою  родину  представители  62
-
х  этносов,  среди  которых  –
 
свыше 21 тысячи корейцев, и более половины из них нашли свой дом в 
Приуралье. 
Анатолий 
Ким, 
зам. 
председателя 
Корейского 
этнокультурного объединения: 
- 
Наша династия Ким 5 поколений живет, 
трудится  и  умирает  на  территории  Западно
-
Казахстанской  земли, 
начиная от моего отца. И
 
мы гордимся этим. Юрий Тимощенко, депутат 
Мажилиса Парламента РК: 
- 
Казахский народ проявил высшую степень 
толерантности,  высшую  степень  гостеприимства,  высшую  степень 
души,  делясь  последним  куском  хлеба,  делясь  своим  углом,  проявляя 
заботу о людях разных
 
национальностей. И сегодня мы с гордостью все 
говорим:  «Да,  мы  народ  Казахстана».  Государственный  секретарь  РК 
Гульшара  Абдыкаликова  напомнила  собравшимся  о  страшных 
последствиях  репрессий.  В  период  с  1921  по  1954  годы  жертвами 
тоталитаризма  стали  почти  4
 
млн  человек,  в  том  числе  103  тысячи 
казахстанцев.  Четверть  из  них  были  расстреляны.  Пострадал  самый 
цвет  нации,  казахская  интеллигенция.  Своими  исследованиями  о  роли 
национально
-
освободительных  движений  в  истории  страны  ученые 
делились  на  международной  научно  практической  конференции. 
Гульшара  Абдыкаликова,  Государственный  секретарь  РК: 
- 
Ни  одна 
страна  в  мире,  ни  один  народ  не  испытывает  такого  излома  в 
демографической  ситуации  и  не  стоял  перед  угрозой  полного 
исчезновения,  как  казахский  народ.  Мы  выстояли,  помогли  всем 
невинным жертвам сталинизма, добились своей независимости мирным 
путем, объединив вокруг себя все этносы и конфессии. В ходе поездки 
по  региону  Гульшара  Абдыкаликова  провела  выездное  заседание 
Клуба  женщин
-
политиков.  Госсекретаря  интересовали  вопросы 
трудоустройства  женщин,  их  участия  в  развитии  бизнеса.  Чтобы 
ознакомиться  с  ситуацией  лично,  Гульшара  Абдыкаликова  посетила 
Бокеординский и Сырымский районы. Авторы: Асель Русалиева, Болат 
Жарылгасов, Канат Махмутов, Уральск.
 
 
 
 

http://kazakh-tv.kz/kz/view/news_kazakhstan/page_112614_sayasi-kuhyn-
syrgin-kurbandaryn-eske-alu-kynine-orai-kha
 
Саяси 
қуғын
-
сүргін 
құрбандарын 
еске 
алу 
күніне 
орай 
халықаралық форум
 
29.05.2015 19:42 
 
Мемлекеттік  хатшы  Гүлшара  Әбдіхалықова  саяси  қуғын
-
сүргін 
құрбандарын  еске  алу  күніне  орай  Оралда  ұйымдастырылған  «Шерлі 
шежіре  аманаты»  халықаралық  форумының  жұмысына  қатысты. 
Қатысушылар  алдымен  қаладағы  саяси  қуғын
-
сүргін  құрбандарына 
арналған ескерткішке гүл шоқтарын қойды. «Қазақ халқына мың алғыс!» 
ескерткіші  осыдан  бірер  жыл  бұрын  Батыс  Қазақстан  облысындағы 
корейлердің  күшімен  тұрғызылды.  Өткен  ғасырда  қазақ  жеріне  21 
мыңнан 
астам 
корей 
отбасы 
депортацияланыпты. 
Жер 
аударылғандардың  арасында  800  мың  неміс,  102  мың  поляк,  156 
мыңнан  астам  Солтүстік  Кавказ  халықтарының  өкілдері,  қырым 
татарлары, түрік, грек, ирандықтар мен қалмақтар да бар. Кеңестік жүйе 
кезіндегі  нәубеттің  салдарынан  100  мыңдаған  қазақ  репрессияға 
ұшырап, 25 мың адам атылып кетті. Форумға жиналғандар саяси қуғын
-
сүргін құрбандарын 
 
бір минуттық үнсіздікпен еске алды.
 
  
Гүлшара 
ӘБДІҚАЛЫҚОВА, 
ҚР 
МЕМЛЕКЕТТІК 
ХАТШЫСЫ:
 
- 
Кеңестік  тоталитаризмнің  жалаң  қылышы  мен  зұлмат  пиғылы  ешкімді 
таңдап
-
талғаған 
жоқ. 
1920–1950 
жылдары 
Кеңес 
Одағында 
миллиондаған  адам  қуғын
-
сүргінге  ұшырады.  Олардың  қатарында 
ұлттық  рухты  оятқан  алаш  арыстары  мен  тұтастай  қазақ  зиялылары 
құрбан  болды.Үздіксіз  жалғасқан  саяси  науқандар  мен  қанды
-
қасаптардан  есін  жия  алмай  жатқанына  қарамастан,  қазақ  халқы 
тағдырдың тәлкегіне түскен барша ұлыстарды бауырына басты.
   
  
Анатолий  КИМ,  ҚАЗАҚСТАН  КӘРІСТЕРІ  ҚАУЫМДАСТЫҒЫНЫҢ 
МҮШЕСІ:
 
- 
Иә  ашарлылық  жылдарынан  кейін  енді
-
енді  еңсе  тіктей  бастаған 
кеңпейіл  қазақ  халқы  ұлт  зиялыларына  халық  жауы  деген  жала 
жабылып,  қуғын  сүргінге  ұшырап,  өздері  атылып  жатса  да,  бізді 
бауырына басты. Алдымызға ас қойып, жан
-
жақтан жер аударылған аш
-
жалаңаш  халықты  тойындырды,  киіндірді.  Қазақтың  даладай  дархан 
көңілінің  арқасында  біз  аман  қалдық.  Осында  тұрақтап,  тамыр  жайып, 
ұрпақ  өрбіттік.  Сондықтан  да  біз  қазақ  халқының  алдында  мәңгі 
қарыздармыз.
  
 
 

ПЕЧАТНЫЕ СМИ
 
 
http://egemen.kz/2015/05/30/64601
 
Шерлі 
шежіре 
шындығы
 
Оралда 
өткізілген 
халықаралық 
форумның басты арқауына айналды 
 
31  мамыр  республикамызда  Саяси  қуғын
-
сүргін  және  ашаршылық  құр
-
бандарын  еске  алу  күні  ретінде  белгіленген.  Тоталитарлық  жүйелер 
тәртібі  бойынша  XX  ғасырдың  30
-
жылдарында
 
орын  алған  аштық  пен 
жалаңаштық, ұлт зиялыларын жаппай қудалау мен қуғындау көріністері 
халқымыздың  зердесінен  ешқашан  өшпек  емес.  Тағы  да  қайталап 
айтқанда,  әрбір  аттаған  жылымыздың  31  мамыры  отандастарымыздың 
арасында  сол  бір  сүргін  мен  шерлі  шежірені  тағы  бір  ой  сүзгісінен 
өткізіп,  арыстар  аманатын  бүгінгі  ұрпақтың  санасына  жеткізуге 
талпыныс  жасайтын  қастерлі  күн  болып  қалмақ.  Сәл  шегініс  жасасақ, 
бұдан  тұп
-
тура  бес  жыл  бұрын  республикамызда  саяси  қуғын
-
сүргін 
және  ашаршылық  құрбандарын  еске  алу  күні  қарсаңында  «Тарихтан 
тағылым –
 
өткенге
 
тағзым» атты халықаралық жобаның тұсауы кесілген 
болатын.  Енді,  міне,  жылда  ұйымдастырылып,  дәстүрге  айналған  бұл 
жоба  биыл  республикамыздағы  тарихы  терең,  дәстүрі  мол  өңірлердің 
бірі, күнбатыс Алашорданың ту тіккен отаны Батыс Қазақстан облысына 
қарай
 
тамыр  тартты.  Мұнда  кеше  «Мәңгілік  Ел  –
 
ұлттық
 
тарих  пен 
тарихи  зерде  феномені»  атты  халықаралық  ғылыми
-
практикалық 
конференция өз жұмысын аяқтады. Оған еліміздің Мемлекеттік хатшысы 
Гүлшара Әбдіқалықова қатысып, ең
 
алдымен Орал қаласындағы «Қазақ 
халқына  мың  алғыс»  атты  монументтің  жанында  өткізілген  еске  алу 
акциясының  ортасында  болды.  Содан  соң  Гүлшара  Наушақызы  саяси 
қуғын
-
сүргін құрбандарының рухына тағзым етіп, гүл шоғын қою рәсімін 
жасады.  Бұдан  кейінгі  кезекте  халықаралық  конференцияның  пленар
-
лық  отырысына  қатысып  сөз  сөйледі.  –
 
Республикамызда  дәстүрге  ай
-
налған  «Тарихтан  тағылым  –
 
өткенге
 
тағзым»  жобасы  жалпыұлттық
 
тарихи  сананы  қалыптастыру  мен  тереңдету  мақсатын  көздейді.  Бұл  іс 
бірінші  кезекте  ұлттық  бірлікті  одан  әрі  нығайтудан  бастау  алмақ.  Біз 
осы бірлік пен біртектілікті нығайтудың түп
-
тамырын тарихи жадымызда 
сақтау  мен  тарихи  тәжірибені  болашақ  ұрпақтың  санасына  сіңіре 
білуден  іздеуіміз  керек.  Әрі  осы  арқылы  азаматтық  қоғам  мен 
мемлекеттің  біріктіруші  рөліне  қол  жеткізе  аламыз,  –
 
деді  ол.  Барша 
қазақстандықтардың
 
ортақ  рухы  мен  ерік
-
жігерін  де  осылай  көтеруге 
болады.  Елбасымыз  өткен  жылдың  тамыз  айында  Ұлытау  баурайында 
берген  сұхбатында:  «Тарихын  білмеген  ұлттың  болашағы  да 
бұлыңғыр»,  деген  болатын.  Осы  ұлағаттың  ұдайы  назарымызда 
болғанын қалар едік. Төл тарихымыздың ауыр да күрделі тұсы  –
 
шерлі 
шежіреге толы XX ғасырдың 30
-
жылдарына сәйкес келеді. Осы кезеңде 
әлемде
 
дәл  қазақ  халқындай  тағдырдың  теперішін  көрген  әрі  де
-
мографиялық  жай
-
күйі  күрт  кейін  құлдыраған  ел  ілуде  біреу
-
ақ.  Қазақ 
даласында пайда болған жазалау лагерьлері мен түрмелер сол кездегі 
кеңес  билігі  мен  мемлекеттік  террорлық  жүйесінің  қаншалықты  сұрқия, 

зымиян  болғанынан  хабар  бере  алады.  Қуғын
-
сүргінге  ұшырағандарға 
арналып  салынған  лагерьлердің  ішіндегі  ең  ірілері  КарЛаг  пен  АЛЖИР 
болып  табылады.  Сол  бір  сүргінді  тағы  бір  рет  тарихи  зердеден  өткізу 
үшін
 
«АЛЖИР»  музей
-
мемориалдық  кешені  құрылуы  –
 
келешек 
ұрпақтың
 
ой
-
санасын тереңдетуге ықпал жасағаны анық. Сонымен бірге, 
этномәдени  бірлестіктердің  бастамасымен  чешен
-
ингуш,  неміс,  корей 
және қарашай секілді халықтар өкілдері күштеп көшірілген жер Алматы 
облысы,  Қаратал  ауданындағы  Бастөбе  тауының  етегінде  «Қазақ 
халқына  мың  алғыс»  атты  монументтің  ашылуы  да  ұрпақ  санасын 
жаңғырту  мақсатын  көздейді.  Тек  осыдан  кейін  ғана  біз  кейінгі  ұрпақты 
рухани  құндылықтар  арнасында  тәрбиелеуге  мүмкіндіктер  ала  аламыз. 
Мемлекет  басшысының  бастамасымен  қолға  алынған  Ұлт  жоспары, 
біртектілік  пен  бірліктің  бес  институттық  реформасын  да  біз  өткенімізді 
терең  зерделеу  арқылы  ойдағыдай  жүзеге  асыра  аламыз,  деп  түйін 
жасады  өз  сөзінде  Гүлшара  Наушақызы.  Бұдан  соң  халықаралық 
форумды  жүргізіп  отырған  модератор,  Батыс  Қазақстан  облысының 
әкімі
 
Нұрлан  Ноғаев  келесі  кезектегі  сөзді  Қазақстан
 
халқы 
Ассамблеясы  Төрағасының  орынбасары  –
 
Хатшылық  меңгерушісі 
Ералы  Тоғжановқа  берді.  Ол  бұдан  бес  жыл  бұрын  Қазақстан  халқы
 
Ассамблеясының  бастамасымен  қоғамдық
-
саяси  өмірге  жол  тартқан 
«Тарихтан  –
 
тағылым,  өткенге  тағзым»  атты  жобаның  тарихи  сананы 
тереңдетуге тигізетін ықпалы жөнінде айтып берді. Бұдан әрі Ералы Лұқ
-
панұлы
 
биылғы  жылы  халықаралық  форумды  өткізу  орны  –
 
Батыс 
Қазақстан
 
облысы  болып  белгіленуі  тектен
-
тек  емес  екеніне  тоқталды. 
Бұл  жерде XX  ғасырдың  бас  кезінде,  яғни  1911
-
1913  жылдары  Елеусін 
Бұйриннің редакторлығымен «Қазақстан» атты газет шығып тұрған. Осы 
атау кейін бүгінгі Қазақстан мемлекетінің еншісіне тиді. Батыс Алашорда 
арыстарының  дербес  ұлт,  мемлекет  боламыз  деген  ой
-
арманы  арада 
ғасырға
 
таяу  уақыт  өткенде  ойдағыдай  іске  асты.  Әрине,  бұл  жолдың 
сүрлеуі  мен  соқпағы  аз  болмаған.  Кезінде  озық  идеяны  алға  тартқан 
алаш  арыстарының  бастамасымен  Қаратөбе  мен  Жымпитыда  және 
Ойылда  қазақ  съездерінің  өткізілгенінің  де  ұлағаты  мол.  Тарих 
дөңгелегін сәл бері қарай қозғасақ, Ұлы Отан соғысы кезінде Сталинның 
құпия
 
бұйрығы  бойынша  Батыс  Қазақстанның  төрт  ауданы  мен  осы 
аумақтағы кейбір теміржол бекеттері соғыс жағдайына көшірілді. Ал 30
-
жылдарда  қуғын
-
сүргінге  ұшыраған  арыстарымыз  –
 
біздің  жарқын 
болашағымызды  жақындатуға  үлес
 
қоса
 
білді.  Біз  мұны  ұмытуға  тиісті 
емеспіз,  деді  Е.Тоғжанов.  Халықаралық  форумда  чешен
-
ингуш 
этномәдени бірлестігі жанындағы ақсақалдар кеңесінің төрағасы Мұхтар 
Бокаев  оған қатысушылардың  атынан  Қазақстан  Президенті  Нұрсұлтан 
Назарбаевқа  арналған  үндеуді
 
оқып  берді.  Онда  қазақстандықтардың 
тамыры  тарихы  мен  дәстүрінде  және  жоғары  тарихи  зердесінде  екені 
атап  көрсетілген.  Сонымен  бірге,  қылышынан  қан  тамған  қатаң 
тоталитарлық  жүйенің  ауыртпашылығын  қазақ  халқымен  бірге  осы 
топыраққа  еріксіз  жер  аударылған  1,5  миллион  неміс,  поляк,  корей, 
чешен,  түрік,  грек  және  басқа  да  этностық  топтар  бөліскені  атап 

көрсетілген.  Бұдан  әрі  «Тарихтан  тағылым  –
 
өткенге
 
тағзым» 
халықаралық  жобасына  қатысушылар  Елбасының  бейбітшілік  пен 
келісім  жөніндегі  саясатына  қолдау
 
білдіретіні  атап  көрсетілген.  Үндеу 
түйінінде  біздің  бірлігіміз  –
 
ортақ  тарихымызға,  бірге  көтерген 
қиындықтар
 
мен  жетістіктерге  берік  негізделген.  Біздің  ортақ 
мақсатымыз  –
 
тарихи  құндылықтарды  сақтау  арқылы  Мәңгілік  Ел  болу 
делінген.  Форумда  Президент  Әкімшілігі  Жалпы  бөлімінің  меңгерушісі 
Мерболат  Жақыпов  қазақстандықтардың  бойындағы  тарихи  зердені 
жетілдіруде  Президент  архиві  ұжымы  кешенді  шараларды  іске  асыра 
білгенін  айтып  берді.  Соның  бірі  Президент  архиві  Ассамблея  жылына 
арнайы  жоспарлаған  «Депортация  тарихынан:  Қазақстан  1935
-1939 
жылдар» атты құжаттар жинағы, деді Мерболат Хабиұлы. Дәл осы тұста 
«Шерлі  шежіре  аманаты»  халықаралық  форумы  аясында  осы  сүбелі 
еңбектің  таныстырылымы  өткізілгенін  де  айта  кеткен  жөн.  Оралда 
«Тарихтан  тағылым  –
 
өткенге  тағзым»  атты  жоба  аясында  өткізілген 
халықаралық форумның ауқымы мен құлашы мейлінше кең болғаны да 
бөлек  бір  әңгіменің  еншісі.  Бұл  сөзімізге  форум  бағдарламасына  АҚШ, 
Оңтүстік  Корея, Чехия  және  ТМД  елдерінен  келген  сарапшылар,  еліміз 
мемлекеттік  органдарының  өкілдері,  отандық  және  шетелдік  тарихшы 
ғалымдар
 
қатысқаны
 
да айқын дәлел. Солардың бірі –
 
АҚШ
-
тың Индиа
-
на  университетінің  профессоры  Уильям  Файерманның  жасаған 
баяндамасын  конференцияға  қатысушылар  ұйып  тыңдады.  Атап 
айтқанда,  ол  Қазақстандағы  тілдерді  дамыту  жөніндегі  істерден 
үйренетін, тағылым алатын тұстар аз емес екенін айтты. Әйтсе де оның 
ойынша әрі өзінің түйсінуінше Қазақстанда мемлекеттік тіл –
 
қазақ
 
тілін 
өркендетуге қатысты жұмыстар деңгейі әлі де төмен. Сондықтан да бұл 
істің шырайын келтіру қажет, деп ой қорытты шетелдік мейман. Сондай
-
ақ,  Ханкук  университетінің  Орталық  Азияны  зерттеу  институтының 
профессоры  Санг  Чеол  Ким  сөзі  де  форумға  қатысушыларды  селсоқ, 
енжар  қалдыра  алмады.  Ол  тұтастай  әлем  аумағындағы  корейлердің 
тағдырына  тоқтала  келіп,  қазақстандық  корейлерге  қатысты  қамқорлық
 
үшін
 
алғыс  сезімін  білдірді.  Әрі  олар  Қазақстанды  өз  Отаны  деп 
санайтынын  жеткізді.  Сондықтан  да  Қазақстанда  тұратын  этнос 
өкілдерінің
 
теңдігі жөнінде сарабдал саясат ұстанып отырған Қазақстан 
басшысы  Нұрсұлтан  Назарбаевқа  ризашылығын білдірді.  Халықаралық 
конференцияда  халықаралық  Түркі  академиясының  тіл,  әдебиет  және 
терминология  орталығының  басшысы,  филология  ғылымдарының 
докторы, профессор Әділ Ахметов өз баяндамасын: «Егемен болмай ел 
болмас, етектен кесіп жең болмас» деген нақылдан бастады. Бұдан әрі 
ол  30
-
жылдары  репрессияға  тек  халықтар  ғана  емес,  сонымен  бірге, 
ғылыми
 
сала,  соның  ішінде  түркология  ғылымы  да ұшырағаны  жөнінде 
тұщымды  дерек  айтты.  Сонау  1945  жылы  орталықта  осындай  шешім 
алынған  екен.  Неге?  Өйткені,  мұндай  шешім  қабылдануы  түркология 
ғылымының
 
астары  тереңде  екенінен  туындаған.  Бұған  қоса,  30
-
жылдарда  қазақ  жазушыларының  кітаптары  да  осындай  жайтқа  тап 
болған. Соның бір мысалы Мұхтар Әуезовтің «Қилы заман» кітабы бола 

алады.  Оны  кейіннен  «Репрессия  тұтқынынан»  босатқан  Шыңғыс 
Айтматов болды. Ол ұстазының кітабын Мәскеудегі баспадан шығарып 
беруге ықпал жасап, алғысөзін жазған екен. Халықаралық ғылыми
-
прак
-
тикалық  конференцияда  ұзын
-
ырғасы  қырыққа  тарта  баяндама 
жасалды. Форум жұмысы аяқталғаннан кейін оған қатысушылар Сырым 
ауданының  орталығы,  Батыс  Алашорданың  ту  тіккен  жері  –
 
Жымпиты 
қаласына  жол  тартты.  Мұнда  алдын  ала  жоспарланған  іс
-
шаралар 
«Алаш»  саябағынан  басталды.  Содан  кейін  «Алаш  мұратынан  –
 
Мәң
-
гілік  Ел  белесіне»  атты  еске  алу  акциясы  өткізілді.  Сонымен  бірге, 
мүмкіндігі шектеулі балаларға арналған «Қазақстан халқы Ассамблеясы: 
20  ізгі  іс»  қайырымдылық  акциясына  кезек  келді.  Жоба  аясында 
депортациялар,  саяси  қуғын
-
сүргін  құрбандары  мен  Ұлы
 
Отан 
соғысында  шейіт  болғандардың  рухына  арналып  ас  берілді.  Форум 
жұмысын  Қазақстан  халқы  Ассамблеясы  Төрағасының  орынбасары, 
Хатшылық  меңгерушісі  Ералы  Тоғжанов  қорытындылап,  оның 
материалдары  жинақталып  осы  тұрғыда  алда  атқарылатын  істерге 
қозғаушы болатыны жөнінде түйін жасады. 
 
Темір 
ҚҰСАЙЫН,
 

жүктеу/скачать 2,47 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: