Республикасы білім және ғылым министрлігі ұлттық білім беру статистикасы және бағалау орталығЫ
жүктеу/скачать 6,08 Mb. Pdf көрінісі
|
TIMSS- 2011 Ұлттық есебі 77 TIMSS PIRLS International Study Center Жіктеу(классификациялау) /реттеу Ортақ қасиеттеріне сәйкес объектілерді, фигураларды, сандар мен формулаларды жіктеу және топтау; объектінің белгілікті бір классқа жататындығы туралы дұрыс ойлауды алға тарту; объектілер мен сандарды олардың қасиеттері мен белгілері бойынша реттеу. Дерекнама: Білім жетістіктерін бағалау жөніндегі қауымдастықтың TIMSS-2011 Халықаралық есебі Ойлау сияқты ойлау әрекетін болжайтын тест тапсырмалары таныс емес жағдайда алған білімдерін Пайдаланумен байланысты стандартты емес тапсырмаларды шешуді, оқушылардың логикалық және жүйелі ойлау қабілеттерін анықтауды қамтиды. Ойлауды талап ететін тапсырмалар өзара ұсынылып отырған жағдайлардың жаңашылдығымен, сұрақтың күрделі болуымен, шешу қадамдарының сандарымен, математиканың түрлі бөлімдерінен білімдерді біріктіруімен ерекшеленуі мүмкін(2.2.12-кесте). 2.2.12- кесте. Тест тапсырмаларының сипаттамасы/ «Ойлау» Әрекет түрлері Әрекет мазмұны Талдау Кейбір математикалық жағдайларрда өзгергіштер немесе объектілер арасындағы тәуелділікті сипаттау немесе Пайдалану;пропорциялық тәуелділіктерді Пайдалану; есепті шығаруды жеңілдету мақсатында геометриялық фигураларды бөлу; таныс емес кеңістіктік фигуралардың жаймасын бейнелеу; кеңістіктегі фигураларды түрлі трансформациялаудың нәтижелерін ұсыну; бір деректі ұсынудың түрліше формаларын іріктеу және салыстыру; ұсынылған ақпарат негізінде маңызды тұжырымдар жасау. Жалпылау Нәтижелерді жалпы терминдер негізінде тұжырымдау арқылы математикалық ой-толғанулар мен есептерді шешу нәтижелерін Пайдалану аясын кеңейту. Синтез/ жинақтау Нәтижелерді алудың түрлі әдістерін комбинациялау/ үйлестіру (екі түрлі графиктер көмегімен алынған нәтижелерді қосу). Білімнің түрлі элементтері арасында байланысты орнату, математикалық идеялардың ұқсастығы. Негіздеу Математикалық нәтижелер мен қасиеттерге сүйене отырып, кейбір тұжырымдардың дұрыстығы мен бұрыстығын негіздеу; тұжырымды дәлелдеу немесе жоққа шығару үшін математикалық аргументтер мен сәйкес ақпаратты келтіру; TIMSS- 2011 Ұлттық есебі 78 Стандартты емес тапсырмаларды шешу Оқушыларға таныс емес шынайы өмірлік жағдайларға байланысты математикалық тапсырмаларды шешу; таныс емес немесе күрделі жағдайларда математикалық әдістерді пайдалану; тапсырмаларды шешу үшін геометриялық фигуралардың қасиеттерін пайдалану. Дерекнама: Білім жетістіктерін бағалау жөніндегі қауымдастықтың TIMSS-2011 Халықаралық есебі Қорыта айтқанда, TIMSS-2011 нәтижелерін халықаралық сәйкестендірген кезде математиканың мазмұны бөлімдері бойынша жоғары көрсеткішке ие зерттеуге қатысушы елдер Оқу-танымдық іс-әрекеттің барлық түрлері бойынша жақсы жетістіктер көрсетуде( 2.2.3-кестесіне Қосымша). Оқу-танымдық іс-әрекет түрлерінің мәнмәтінінде TIMSS-2011 халықаралық есеп мәліметтеріне жүргізілген сәйкестендіру талдауы математикалық білім беру сапасын зерттеуге қатысушы қазақстандық 4-сынып оқушылары Білу және Ойлау мазмұнды бөлімдерінің тапсырмаларын сәтті орындайтындығы анықталды (2.2.6-сурет). 2.2.6- сурет. Оқу-танымдық әрекет түрлері бойынша оқушылардың нәтижелдері/4сынып Дерекнама: Білім жетістіктерін бағалау жөніндегі қауымдастықтың TIMSS-2011 Халықаралық есебі ҚР бойынша орта балл Ойлау Пайдалану Білу TIMSS- 2011 Ұлттық есебі 79 TIMSS PIRLS International Study Center TIMSS зерттеуінің өткен кезеңінің нәтижелерімен салыстырғанда, Оқу-танымдық іс- әрекеттің үш түрі бойынша қазақстандық оқушылардың көрсеткіштері біршама төмендеген. Пайдалану бөлімінде көрсеткіштер 60, Білуде 44, Ойлауда 38 балға төмендегені байқалады (2.2.13- кесте). 2.2.13- кесте. Қызмет түрлері бойынша нәтижелердің үрдісі/ 4-сынып/ орта балл Ел Білу Пайдалану Ойлау 2007 2011 Айырма 2007 2011 Айырма 2007 2011 Айырма Қазақстан 547 503 44 559 499 60 539 501 38 Дерекнама: Білім жетістіктерін бағалау жөніндегі қауымдастықтың TIMSS-2011 Халықаралық есебі Халықаралық салыстыру бойынша негізгі мектепті тестілеуге қатысушылар Оқу-танымдық іс-әрекеттің Білу түрінің тапсырмаларын жақсы игергені анықталды (2.2.4-кесте Қосымшасы). Қазақстанның негізгі мектептерінің 8-сынып оқушылары математикадан дайындықтың осы іспеттес нәтижелерін көрсетті. Пайдалану және Ойлау бөлімі бойынша төмен пайыздық көрсеткіш оқушылардың күнделікті өмірде математикалық білімдерін Пайдалануға қажетті деңгейде дайындықтарының болмауын растайды (2.2.7-сурет, 2.2.5-кестесіне Қосымша). 2.2.7- сурет. Оқу-танымдық іс-әрекет түрлері бойынша нәтижелер/ 8 сынып Қазақстан бойынша орта балл(487 балл) Ойлау Пайдалану Білу TIMSS- 2011 Ұлттық есебі 80 Дерекнама: Білім жетістіктерін бағалау жөніндегі қауымдастықтың TIMSS-2011 Халықаралық есебі TIMSS- 2011 тест тапсырмаларлы, жоғарыда аталып өткендей, ашық және жабық типтегі сұрақтар түрінде ұсынылды. Оқушыларға төрт нұсқаның біреуін таңдауға сынылатын жабық типті сұрақтар TIMSS-2011 тест тапсырмаларының жартысынан көбін құрады. Сұрақтың бұл түрі нақты жауап алуға және жауапты тез өңдеуге ыңғайлы, бірақ оқушылардың қабілеттері мен білімдерін толыққанды көрсете алмайды. Ашық типті сұрақтар оқушының еркін құрлымдалған жауабын, графиктерді, диаграммаларды және кестелерді ұсынуын болжайды. TIMSS- 2011 қатысушы – Қазақстанның 4-сынып оқушылары жауаптардың таңдауы бар халықаралық тестіні басқа тест тапсырмаларын орындаумен салыстырғанда сәтті орындаудың жоғары нәтижесін көрсетті(2.2.14-кесте). 2.2.14- кесте. Тапсырмалардың типтері бойынша нәтижелері/ 4 сынып Таңдау жауабы бар Еркін құрастырылған жауап Барлық тапсырмалар Тапсырмалар саны 93 82 175 Орындау пайызы 53,7 48,7 Дерекнама: Білім жетістіктерін бағалау жөніндегі қауымдастықтың TIMSS-2011 Халықаралық есебі 4- сынып оқушыларымен салыстырғанда, Қазақстанның сегізінші сынып оқушылары ашық және жабық типті тапсырмаларды орындауда біршама айырмашылыққа ие (12%).Бұл елдің негізгі мектеп оқушылары элементтер арасындағы байланысты орнату және талдау, салыстыру мен негіздеу сияқты тұлғалық қабілеттерін жеткілікті дамытпайтындығының дәлелі( 2.2.15-кесте). 2.2.15- кесте. Тапсырмалардың типтері бойынша нәтижелері/ 4 сынып Таңдау жауабы бар Еркін құрастырылған Барлық тапсырмалар TIMSS- 2011 Ұлттық есебі 81 TIMSS PIRLS International Study Center жауап Тапсырмалар саны 118 99 217 Орындау пайызы 48,3 36,4 Дерекнама: Білім жетістіктерін бағалау жөніндегі қауымдастықтың TIMSS-2011 Халықаралық есебі Математикадан дайындық деңгейін анықтауға арналған тест тапсырмалары орындалуының талдауы 1- үлгі. Ілгері деңгейдің ашық типті тапсырмасы. Оқушыларға натурал сандармен есептеу операцияларын жүргізуді талап ететін көп кезеңді сандық тапсырманы шешу қажет. Таныс спорттық жағдаймен берілген осы тапсырма стандартты емес тапсырма болып табылады, сандарды білумен қатар, дамыған логикалық ойлау қабілетін талап етеді. Қазақстандық төртінші сынып оқушыларының тек 25% ғана бұл тапсырманы дұрыс орындап шықты. Белгілі алгоритмдерді қолдана алмай және ойлау ретін ойластыра алмаған оқушылар -68%, 7% - тапсырманы орындаған жоқ. Халықаралық салыстырымда оқушылардың 27% тапсырманың осы түрін игере алды(2.2.16-кесте). 2.2.16- кесте. Тапсырма/ ілгері деңгей/4-сынып Орын Ел Дұрыс жауаптарды ң пайызы « Сандар» мазмұны бөлімі 1 Гонконг 59 Футбол жарысында команда: Жеңіс үшін 3 ұпай, тең түссе 1 ұпай, жеңілсе 0 ұпай алады. Зеландия командасында 11 ұпай. Зеландия кем дегенде қанша ойын өткізген? 2 Жапония 56 3 Корея Республикасы 52 4 Сингапур 52 5 Қытай Тайбэ 48 5 Ұлыбритания 47 TIMSS- 2011 Ұлттық есебі 82 19 Германия 29 жауабы: 5 20 Ресей Федерациясы 28 Орта халықаралық көрсеткіш 27 22 Жаңа Зеландия 26 24 Түркия 26 26 Бельгия 25 27 Қазақстан 25 29 Армения 25 30 Италия 23 37 Австрия 17 38 Чили 16 Дерекнама: Білім жетістіктерін бағалау жөніндегі қауымдастықтың TIMSS-2011 Халықаралық есебі 2- үлгі . Білу мазмұнды бөлімінің ашық типті геометриялық фигуралар бейнленген мәтіндік тапсырма. Оқушылар ұсынылған тұжырымдармен келісу немесе жоққа шығару арқылы шаршы, қыр, тік бұрыш сияқты геометриялық терминдер бойынша білімдерін Пайдалану қажет. TIMSS- 2011 Ұлттық есебі 83 TIMSS PIRLS International Study Center Португалия, Австрия, Ұлыбритания, Гонконг, Қытай Тайбэ және Жапония оқушылары халықаралық ортша балмен салыстырғанда біршама жоғары нәтижелер көрсетті. Тапсырма мазмұны геометриялық денелердің белгілерін тексеруге ғана бағытталып қана қойған жоқ, сонымен бірге кеңістіктегі фигураның проекциялық бейнесін оқу, куб және пирамида белгілерін салытыру тұжырымдарының ақиқаттылғын анықтау қабілеттеріне бағытталды, мұндай тапсырмалар қазақстандық бастауыш мектеп бағдарламаларында қарастырылмайды. Тапсырманы орындаудағы қиындық логикалық ойлау болатын. 31,6% оқушы тапсырманы орындай алмады, 6,4% бұл тапсырманы мүлде орындаған жоқ (2.2.17-кесте). Кестеде А және В фигуралары туралы бірнеше дәлелдер келтірілген. Дәлелдің дұрыс я бұрыстығын анықтау үшін, тиісті клеткаға Х белгісін қойыңыз. Дәлелдер Дұрыс Бұрыс Екі фигурада А және В да шаршы болып табылатын жағы бар. Х А және В фмгураларында жақ саны бірдей. Х А фигурасында тік бұрышы бар. Х В фигурасында А фигурасына қарағанда қабырғалары көп Х «Геометриялық фигуралар мен өлшемдер» мазмұны бөлімі TIMSS- 2011 Ұлттық есебі 84 2.2.17- кесте. Тапсырма үлгісі/ ілгері деңгей/ 4-сынып Орын Ел Дұрыс жауаптардың пайызы Орын Ел Дұрыс жауаптардың пайызы 1 Португалия 70 23 Литва 34 2 Австрия 67 24 Финляндия 33 4 Ұлыбритания 58 Орта халықаралық 32 5 Гонконг 57 25 Жаңа Зеландия 32 6 Қытай Тайбэ 53 29 Қазақстан 27 7 Жапония 53 34 Ресей Федерациясы 22 13 Корея Республикасы 44 36 Нидерланды 20 16 Бельгия 42 38 Словакия Республикасы 19 18 Чили 41 39 Чехия Республикасы 18 19 Сингапур 41 Дерекнама: Білім жетістіктерін бағалау жөніндегі қауымдастықтың TIMSS-2011 Халықаралық есебі 3- үлгі. 8- сынып оқушыларына арналған ілгері деңгейдің еркін құрастырылған жауапты қарастыратын тапсырмалары стандартты болып табылады. Аталған тапсырманы орындаудағы сәтті көрсеткіші қазақстандық оқушыларға оқушылары математикалық дайындықтан ілгері деңгейді көрсеткен елдер ондығының қатарына кіруге мүмкіндік берді. Осы тапсырманың мазмұны 6-сыныптағы математика курсында қарастырылады, бірақ 7-8-сынып курсында қайталанбайды. Оқушылардың негізгі бөлігі (50,1%) сұраққа қате жауап береді, жаупсыз қалдырғандар саны -11,1% (2.2.18- кесте). TIMSS- 2011 Ұлттық есебі 85 TIMSS PIRLS International Study Center 2.2.18- кесте. Тапсырма үлгісі/ ілгері деңгей/ 8-сынып Орын Ел Дұрыс жауаптарды ң пайызы «Алгебра» мазмұнды бөлімі 1 Корея Республикасы 60 Теңсіздікті шешіңіз. 9 х- 6 <4х+4 Жауабы: х< 2 2 Қытай Тайбэ 52 3 Армения 47 4 Ресей Федерациясы 46 5 Сингапур 44 8 Венгрия 38 9 Қазақстан 38 13 Литва 23 14 АҚШ 21 Орта халықаралық балл 17 15 Гонконг 16 20 Түркия 10 21 Жапония 9 24 Австралия 8 28 Украина 6 29 Ұлыбритания 5 24 Малайзия 3 25 Жаңа Зеландия 2 Дерекнама: Білім жетістіктерін бағалау жөніндегі қауымдастықтың TIMSS-2011 Халықаралық есебі TIMSS- 2011 Ұлттық есебі 86 4- үлгі. Ашық типті иллюстрацияланған тапсырмалар оқушыдан жауапты дайындау кезінде геометриялық білімдерін Пайдалану және ойлау қабілетін талап етеді. Осы геометриялық тапсырманы Шығыс Азияның алдыңғы қатарлы елдері оқушыларының 60% астамы сәтті орындады. Қазақстандық сегізінші сынып оқушыларының нәтижелілік көрсеткіші халықаралық орта көрсеткіштен біршама жоғары болды(2.2.19-кесте). Роман кітаптарды тік бұрышты қорапқа салады. Барлық кітаптар бір өлшемді. Қорапты толтыру үшін кітаптың қанша данасы керек? Жауабы: 12 «Геометрия» мазмұнды бөлімі TIMSS- 2011 Ұлттық есебі 87 TIMSS PIRLS International Study Center 2.2.19- кесте. Тапсырманы орындау нәтижесі/ ілгері деңгей/ 8 сынып Орын Ел Дұрыс жауаптардың пайызы Орын Ел Дұрыс жауаптардың пайызы 1 Қытай Тайбэ 66 13 Малайзия 28 2 Гонконг 65 14 Словения 28 3 Корея Республикасы 62 15 Жаңа Зеландия 27 4 Сингапур 60 16 Ұлыбритания 26 5 Жапония 58 17 АҚШ 26 6 Ресей Федерациясы 36 Орта халықаралық балл 25 7 Қазақстан 33 19 Украина 23 9 Австралия 29 21 Италия 22 11 Финляндия 29 24 Швеция 20 Дерекнама: Білім жетістіктерін бағалау жөніндегі қауымдастықтың TIMSS-2011 Халықаралық есебі Ұсынылған тапсырма 5-сыныптың оқу бағдарламасына, «Тік бұрышты параллелипед көлемі» тақырыбына сәйкес келеді. Алайда, аталмыш тапсырманың орындалуындағы жоғары емес пайызы оқушылардың тапсырманы орындау кезінде тікбұрышты параллелипедтердің екі көлемін бірге пайдалану кезіндегі туындайтын кейбір қиындықтарға байланысты болуы мүмкін. Тікбұрышты денлермен үш өлшемді фигураны сегізінші сынып оқушыларының 59,8% толтыра алмады. Бұл оқушылардың кеңістіктік қиялдарының қажетті деңгейде еместігін растайды, оқушылардың 6% осы тапсырманы орындамай, тастап кеткен. Осы тапсырманы орындаудың талдауы орта мектепке арналған бағдарламалар мен математика оқулықтарында қажетті деңгейде көрініс таппай жүрген, оқушылардың интеллектуалды дамуында өте маңызды болып табылатын стереометриялық фигуралардың қарапайым қасиеттерін оқу, кеңістіктік ойлауды дамыту қажеттілігін дәлелдеді. TIMSS- 2011 Ұлттық есебі 88 5- үлгі. Ілгері деңгейдің жабық типті тапсырмалары анықталмаған бөлшектерді ұсынушы сандық түзулерден нүктені анықтауға бағытталған. Осы тапсырманы орындау TIMSS -2011-де көшбасшы елдердің оқушыларына орындау қиындық туғызды. Орындаудың ең жоғары көрсеткішін Қытай Тайбэ көрсетті. Қазақстан оқушыларының 14% осы тапсырманы игере (2.2.20-кесте). 2.2.20- кесте Тапсырманы орындау нәтижесі/ ілгері деңгей/ 8 сынып Орын Ел Дұрыс жауаптардың пайызы Орын Ел Дұрыс жауаптарды ң пайызы 1 Қытай Тайбэ 53 20 Словения 21 2 Гонконг 47 21 Бахрейн 21 P және Q төменде көрсетілген сандық түзудегі екі бөлшекті бейнелейді. P*Q = N Осылардың қайсысы координатты түзуде N орнын көрсетеді? «Сандар» мазмұнды бөлімі А B D C TIMSS- 2011 Ұлттық есебі 89 TIMSS PIRLS International Study Center 3 Сингапур 45 23 Словения 19 4 Корея Республикасы 44 25 Бахрейн 18 5 Жапония 43 26 Украина 18 6 Ресей Федерациясы 31 30 Малайзия 16 8 Финляндия 29 334 Литва 15 11 Израиль 27 36 Италия 14 16 Австралия 23 37 Түркия 14 Орта халықаралық балл 23 Дерекнама: Білім жетістіктерін бағалау жөніндегі қауымдастықтың TIMSS-2011 Халықаралық есебі Осы тапсырманы орындаудың төмен пайыздық көрсеткіші қазақстандық мектептердің математика оқулықтарына енгізілмегендіктен болуы мүмкін, сондықтан оқушыларда оларды шешудің қажетті тәжірибелік базалары жоқ, сәйкесінше, жұмыс тәжірибелері де жоқ. Сондай-ақ, бөлшектер мәнін бағалау кезінде де қателіктер болуы мүмкін, себебі, суретте P және Q 1-ден кем ретінде көрсетілген, сонымен бірге P>Q. 6- үлгі. Оқу-танымдық іс-әрекеттің Ойлау түрінің қиындық деңгейі жоғары дұрыс жауабын таңдау мүмкіндігі бар тапсырма диаграмма түрінде ұсынылған мәліметтерді Пайдалануды және талдауды (түсіндіруді) талап етеді. TIMSS- 2011 Ұлттық есебі 90 Дерекнама: Білім жетістіктерін бағалау жөніндегі қауымдастықтың TIMSS-2011 Халықаралық есебі Бұл тапсырманы шешу көп сатылы болып саналады, өйткені оқушылар тапсырманы және графиктерді оқу, бағандағы ақпараттарды Пайдалану стратегиясын жасау қажет. Тапсырмада Мәліметтерді ұсыну бөлімінің тақырыбы аясында оқылатын материал ұсынылған. Мәліметтермен жұмыс 5-6-сыныптың оқу бағдарламасына енгізілген. Сәйкесінше, қазақстандық төртінші сынып оқушылары үшін сұрақта берілген материал жаңалық болды. Қазақстандық оқушылардың дұрыс жауаптар пайызы халықаралық көрсеткіштен төмен. 70% артық дұрыс жауап көрсеткішін Қытай Тайбэ, Гонконг, корея Республикасы, Нидерланды, Сингапур және Жапония оқушылары көрсетті (2.2.21-кесте). жүктеу/скачать 6,08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|