Республикасы
жүктеу/скачать 7,73 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 2.1.9 сурет. Еңбек өтілі бойынша педагог қызметкерлердің үлесі, олардың жалпы санынан %
- 2.2.1- сурет. Жалпы орта біліммен қамту коэффициенті , %.
- 7 696 Мемлекеттік мектептер саны 7 584 Мемлекеттік емес мектептер саны 112
- 2.2.2- кесте. Мемлекеттік емес мектептердің желісі мен контингенті, бірлік/адам
44 2.1.8- сурет. Педагогикалық кадрлардың сапалық құрамы, %, жалпы санынан Дереккөз:ҚР БҒМ мәліметтері Педагог қызметкерлердің саны 20 жыл ішінде 29% - ға артты (2010 жыл – 5 110, 2011 жыл – 6 108 адам). Алдыңғы жылдармен салыстырғанда 5 жыл еңбек өтілі барлардың саны 3,5 % - ға артты, 15 жылы еңбек өтілі барлар 3,2 %ға азайды (2.1.9 сурет). 2.1.9 сурет. Еңбек өтілі бойынша педагог қызметкерлердің үлесі, олардың жалпы санынан % Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері Мектепке дейінгі білім сапасын арттырудағы басым міндеттердің бірі педагог - тәрбиешінің шеберлігін жетілдіру болып табылады. Бұл өз кезегінде кәсіби сапаны өз бетінше қалыптастыру бойынша педагогтермен үлкен жұмыс жүргізуді талап етеді. Шағын орталықтар мен мектепалды сыныптардың педагог қызметкерлерінің біліктілігін арттыру бағдарламасы мен оқу жоспары әзірленді. Балабақша педагогтерін курстық даярлау көрсеткіштерінің ұлғайғандығы байқалуда. Егер 2010 жылы біліктілікті арттыру курсынан 9 327 педагог өтсе, 2011 жылы олардың саны 12 249 адамды құрады. Білім берудегі менеджмент мәселелері бойынша біліктілікті арттырудан 2010 жылы 568 адам , 2011 жылы 604 мектепке дейінгі ұйым меңгерушісі өтті . Педагог кәсібінің мәртебесін арттыру педагогтің қоғамдағы жағымды бейнесін қалыптастыру жұмыстарын күшейтуді талап етеді. 2011 жылы алдыңғы қатарлы мектепке 9,3 19,3 27,1 44,3 8,7 17,8 25,2 48,4 Жоғары санатты Бірінші санатты Екінші санатты Санаты жоқ 2010 2011 36 17,5 14,2 32,3 39,5 18,3 13,1 29,1 5 жасқа дейін 5- тен 10 жасқа дейін 10- нан 15 жасқа дейін 15- тен жоғары 2010 2011 ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА Ұлттық білім беру ститистикасы және бағалау орталығы 45 дейінгі ұйым педагогтерінің озық жұмыс тәжірибелері туралы БАҚ - та 800 - ден астам жарияланым жарық көрді. Бұл бағытта республика аймақтарында де жұмыс жүргізуде. Озық тәжірибелерді белсенді насихаттау үшін конференциялар, «Білім ұясы» конкурсын, педагогтер әулетінің шеберлік - сыныптарын, пікірталас алаңдарын ұйымдастыру жұмыстары белсенді түрде жүргізілуде. Балабақша педагогтерінің инновациялық жұмысы және «Балапан» Бағдарламасын іске асырудың барысы туралы ақпарат республиканың педагогикалық ортасында кеңінен талқылануда. Осылайша сапалы мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту қызметтерін ұсыну бойынша білім беру саясатын іске асыру туралы жұртшылықты ақпараттандыру жұмыстары жүргізіледі. ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА Ұлттық білім беру статистикасы және бағалау орталығы 46 Негізгі қорытындылар мен ұсыныстар : • Мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен 3 жастан 6 жасқа дейінгі балаларды қамтудың айтарлықтай өскенін атап өтуге болады (2011 жылғы 55,6% жоспарланғаннын 65,4 %). ҚР БҒМ Стратегиялық жоспарының 2013 жылғы нысаналы индикаторына 2011 жылы қол жеткізілді. Сонымен қатар туылу қарқынының шапшаңдығынан мектепке дейінгі білім беру ұйымдарында кезектің өсуі себепші болды. Демографиялық өсудің оң үрдісін есепке ала отырып 2014 жылы 6 жасқа дейінгі балалар саны болжау бойынша 2485000 баланы құрайды (2011 жылы - 2194000). Өсім 291000 балаға жетеді. Мектепке дейінгі тәрбиемен балаларды толық қамту мәселесін шешу үшін білім беруді дамытудың 2020 жылға дейін мемлекеттік бағдарламасында қарастырылған (жобалық қуаты 140,280,320 орынға) типтік балабақшалар жүйесін дамыту қажет. • Мектепге дейінгі қызмет көрсету үшін рұқсат беретін құжаттың міндетті түрде болуын қарастыратын Қазақстан Республикасының «Лицензиялау туралы» Заңына балалардың өмірі мен денсаулығын, құқықтарын қорғауға қажетті нормалармен қамтамасыз ету мақсатында, мектепке дейінгі ұйымдар арту динамикасында олардың қызметтерін есепке алу мен бақылауды жүзеге асыру қажет. • Мектепке дейінгі даярлықпен балаларды қамтудың артуы бойынша жүргізіліп жатқан саясатпен қатар балаларды ерте бастан оқытуға тәрбие мен оқытуда инновациялық технологияларды енгізумен бірге бағдарламалық - әдістемелік қамтамасыз ету мазмұнын да қайта қарау керек. • Қазіргі мектептердегі көптілді оқыту міндеттерін шешу үшін мектепке дейінгі жастағы балаларды тәрбиелеу мен оқытуда инновациялық технологияларды енгізу арқылы арнайы үштілді оқыту бағдарламасын әзірлеу қажет. • Мектепке дейінгі педагог мамандарға деген қажеттілік сақталуды (тәрбиешілерге 79,8 %, психологтарға – 77% , дене шынықтыру нұсқаушыларына – 81% , музыкадан беретін қызметкерлерге тапшылық – 67%). Балаларды тәрбиелеу мен дамытуда жоғары нәтижелерге жету үшін бір педагогқа балалар санының шаққанда халықаралық нормаларын сақтау талабын орындау қажет (Финляндия 4 - тен 7 - ге дейін, Германия 6 - ға дейін, Жапония 3 - тен 5 - ке дейін, Қазақстан 15- тен 20 - ға дейін). Осыған байланысты балалардың өсімінің арту мәліметтерін болжау мен қажеттілікті ескере отырып, мектепке дейінгі білім беру мамандарын даярлауға мемлекеттік тапсырысты ұлғайту мүмкіндіктерін қарастыру керек. ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА Ұлттық білім беру ститистикасы және бағалау орталығы 47 • Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мазмұнын жаңарту балабақшаларды компьтерлік техникамен, жаңа технологияларды пайдалана отырып, дамытушы және білім беруші оқулар арқылы техникалық жағынан, оның ішінде сандық білім беруші ресурстар арқылы да жарақтандыруды талап етеді. • Ерте бастан оқыту саясатының жүргізілуіне байланысты жергілікті атқарушы органдар мектепке дейінгі ұйымдардың материалдық - техникалық базаларын нығайтып және дамытуға арналған сабақтар үшін арнайы жабдықтар мен топтық оқытуға арналған оқу құрал - жабдықтарымен қамтамасыз етулері қажет. • Даму мүмкіндігі шектеулі балаларға көрсетілетін арнайы білім беру қызметінің сапасы мен қол жетімділігі психолого - педагогикалық түзеу мен медициналық қолдау көрсетудің кешендік жүйесі арқылы жүзеге асырылады. • Мектепке дейінгі білім беру жүйесін дамытуға азаматтың қоғамдастықты тарту мақсатында қамқоршы кеңестерді құру арқылы педагогтар мен ата - аналар арасындағы серіктестік қатынастарды дамыту бойынша жұмыстарды күшейту қажет. ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА Ұлттық білім беру статистикасы және бағалау орталығы 48 2.2. Жалпы орта білім беру Бүгiнгi таңда бiлiмнiң мәнi тек экономика мен коғамның жаңа сапасын қалыптастыруда ғана емес, тұтастай адамзаттың маңызды факторы ретiнде рөлі артып отыр. Заманауи өркениеттің болашағы, әсіресе адам өмірі мен әлеуетінің басты әлеуметтік - экономикалық проблемаларын шешуге дайын тұлғалардың қатысуымен анықталады. Бұл жалпы бірқатар себептермен негізделген, оның ішінде: - оқушы тұлғасын қалыптастырудағы жалпы орта білім берудің жоғары рөлі, оның зияткерлік және дене бітімінің, адамгершілік қалыптасуы және келесі деңгейлердің білім беру бағдарламаларын табысты меңгеру мүмкіндігі; - олардың бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын меңгеру кезеңіндегі балалардың жас ерекшелігі; - білім берудің оқу бағдарламаларын меңгеру мерзімінің ұзақтығы (11, 12 жас); - жалпы білім беретін ұйымдарда жаппай оқыту. Мектептердегі жұмыстың басым бағыттары тез өзгеретін әлемде алған терең білім мен біліктің негізінде өздігінен дами алатын, сондай - ақ өз бетінше дұрыс және жауапты шешім қабылдауға қабілетті тұлғаны қалыптастыру болып табылады. Қаіргі таңда жалпы орта білім беру ұйымдарында тегін біліп алуға берілген өздерінің конститутциялық құқықтарын 2 миллионнан астам оқушы іске асыруда. Бүкіләлемдік экономикалық форум БҚЖ (ГИК) рейтингісі бойынша 2011 жылы жалпы орта білім берумен қамту коэффициенті 99,6 %- ды құрады, бұл 144 қатысушы - мемлекеттердің арасындағы 35 тұғырға сай (2.2.1- сурет). 2.2.1- сурет. Жалпы орта біліммен қамту коэффициенті , %. Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері 99,90% 99,60% 2010 жыл 2011 жыл Орта білім - азаматтардың Қазақстан Республикасының Конституциясымен кепілдік берілген, білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын меңгеруі нәтижесінде алатын білімі Қазақстан Республикасының « Білім туралы Заңы » ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА Ұлттық білім беру ститистикасы және бағалау орталығы 49 Сапалы мектеп бiлiмiне тең қол жетімді жағдай туғызу міндеттері тұжырымдамалық құжатта - Бiлiм беруді дамытудың 2020 жылға дейiнгі Мемлекеттік бағдарламасында белгiленген. Осы құжаттың бағдарламалық мақсаты үздік бiлiм беретiн қорлар мен технологияларға, яғни бiлiм беру процесіне қатысушылардың барлығын тең қол жеткізуін қамтамасыз етуге, педагог кәсібінің беделін көтеруге, білім беруді басқарудың мемлекеттiк - қоғамдық жүйесін құруға бағытталған қаржыландыру жүйесiн жетiлдiру болып табылады. Бiлiм беруді дамытудың 2020 жылға дейiнгі Мемлекеттік бағдарламасын iске асырудың бірінші жылында алға қойылған мақсаттарға жетудің негiздері қаланған. Мұғалімге лайықты еңбекақы төлеуді, мұғалiмдердi даярлау жүйесi мен жұмыс iстеп жүрген педагогтардың біліктілігін жетiлдiру мәселесін жаңғыртуды, үздік педагогикалық тәжірибелердің нәтижелерін насихаттауды қамтамасыз ету сияқты бағыттар бойынша мұғалім кәсібі мен мәртебесінің беделін көтеру жөніндегі жұмыстар басталды. «E- learning» электрондық оқыту жобасы iске қосылды. Мақсаты - білім беру процесінің барлық қатысушыларының үздік инновациялық технологияларына тең қол жеткізуін қамтамасыз ету. 2020 жылға қарай осы жобамен 90% мектептердi қамту жоспарлануда. Инфрақұрылымның жаңаруы және құқықтық базаның жетілдірілуі арқылы республиканың шағын жинақты мектептерiнiң (ШЖМ) мәселелерiн шешудің тетiктерi iске асырылды. «Нәтижеге бағдарланған бюджет» принципін іске асыру мақсатында білім беруді жан басына шаққандағы қаржыландырудың құқықтық әдiстемесi әзірленді. Мектептік бiлiм беру желісін институционалдық қамтамасыз ету жалғасуда. Жалпы білім беретін мектептердің желісі мен контингенті 2011 жылы республикада барлығы 7 696 мектеп жұмыс істеді, оның 7 584 - і – мемлекеттік және 112 - сі – жеке меншік. Мемлекеттік мектептердің көпшілігі ҚР БҒМ ведомствосында бағынысты (7 567 бірлік), оның ішінде 7 465- і күндізгі жалпы білім беретін мектептер, онда 2 479, 04 мың оқушы білім алады (2010 жылы – 7 516 мектеп, контингенті - 2 486,4 мың оқушы) ( 2.2.2, 2.2.3- суреттер , 2.2.1 - кесте ). Тереңдетілген оқу бағдарламалары бойынша жекелеген пәндерді оқуға ниет білдірген балалардың әлеуеттік мүмкiндiктерiн барынша толық дамыту үшiн республикада барлық қажетті жағдайлар жасалады. Атап айтқанда, пәндерді тереңдетіп оқытатын мектептердің саны (гуманитарлық немесе жаратылыстану - математикалық бағыттағы) 2011 жылы ол 111 бiрлiкке өсті. ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА Ұлттық білім беру статистикасы және бағалау орталығы 50 2.2.2- сурет. Жалпы білім беретін күндізгі мектептер желісі мен контингентінің динамикасы Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері 2.2.3- сурет. Жалпы орта білім беру ұйымдарының желісі, 2011 жыл Пәндерді тереңдетіп оқыту балалардың зияткерлiк қабiлеттерiн ашады, олардың ой - өрiсiн кеңейтедi, бейіндік оқуға дайындайды, мамандық таңдауға көмектеседi. «Баршаға арналған білім» принципін іске асыру шеңберінде мемлекеттік деңгейде айрықша шаралар қолданылады. Кейбір себептерге байланысты жалпы орта бiлiм ала ала алмай жұмыс iстеп жүрген жастар үшiн кешкi (ауысымдық) оқу нысанының айрықша мәні бар. Жалпы білім беретін кешкі мектептер санының өсуі осыған дәлел бола алады (2010 жылы - 78, 2011 жылы - 84 бірлік). Оқытуды мемлекеттік тілде жүзеге асыратын мектептердің саны 3 830 бiрлiктi құрады. Олардың желісі 2010 жылмен салыстырғанда 9 бірліке өсті (2010 жылы - 3 821, 2011 жылы - 3 830 бiрлiк). Тиісінше қазақ тілінде білім алушы оқушылар контингенті өсті, яғни жалпы оқушылар санының 63, 8 % құрады (2.2.1 - кесте). 7576 7516 7465 2491 2486 2479 2009 жыл 2010 жыл 2011 жыл Күндізгі жалпы білім беру мектептер саны Оқушылар саны, мың бала Мектептердің жалпы саны 7 696 Мемлекеттік мектептер саны 7 584 Мемлекеттік емес мектептер саны 112 ҚР БҒМ және ЖАО - ға қарасты 7 567 Басқа мемлекеттік органдарға қарасты 17 Күндізгі жалпы білім беретін мектептердің саны 7 465 Арнаулы білім беру ұйымдарының саны 102 ҚР ТСМ 10 ҚР ДСМ 5 ҚР ҚМ 1 ҚР ЕХӘМ 1 ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА Ұлттық білім беру ститистикасы және бағалау орталығы 51 2.2.1- кесте. Динамикадағы жалпы орта білім беру ұйымдарының желісі, бірлік/адам Жалпы білім беретін ұйымдар 2010 2011 Мектептер саны Оқушылар саны Мектептер саны Оқушылар саны Күндізгі жалпы білім беретін мектептер 7 516 2 486 449 7 465 2 479 044 Шағын жинақты мектептер 4 225 397 538 4 221 396 840 Мемлекеттік емес мектептер 115 17 346 112 17 604 Кешкі мектептер 78 20 644 84 14 656 Арнаулы білім беру ұйымдары 101 15 854 102 15 639 Пәндерді тереңдетіп оқытатын мектептер саны: - оның ішінде, гимназиялар - лицейлер 1 897 129 66 697 846 92 704 34 433 2 008 147 76 773 134 108 010 36 778 Қазақ тілінде оқытатын мектептердің саны 3 821 1 057 087 3 830 1 070 090 Қазақ тілінде оқытатын аралас мектептердің саны 2 089 508 843 2 087 512 150 Орыс тілінде оқытатын мектептердің саны 1 524 373 441 1 460 348 686 Орыс тілінде оқытатын аралас мектептердің саны 2 027 449 902 2 039 451 789 Дереккөз : ҚР БҒМ мәліметтері Республикада мемлекеттiк жалпы бiлiм беретін мектептермен қатар жеке меншік жалпы білім беретін ұйымдар да жұмыс істейді, 2011 жылы олардың желiсi 3 бiрлiкке қысқарды (қосымша, 2.2.2 - кесте). 2.2.2- кесте. Мемлекеттік емес мектептердің желісі мен контингенті, бірлік/адам Аймақ 2010 2011 Мектеп саны Оқушылар саны Мектеп саны Оқушылар саны Ақмола 2 160 1 153 Ақтөбе 3 344 4 429 Алматы 8 863 9 1 026 Атырау 2 233 2 230 Шығыс Қазақстан 7 588 7 544 Жамбыл 1 82 1 82 Батыс Қазақстан 3 125 3 87 Қарағанды 7 1 160 8 1 109 Қостанай 5 242 5 275 Қызылорда 3 264 2 288 Маңғыстау 5 539 3 80 Павлодар 4 117 4 114 Солтүстік Қазақстан 3 254 3 263 Оңтүстік Қазақстан 6 1 464 7 1 657 Астана қаласы 13 2 362 13 2 677 Алматы қаласы 43 8 549 40 8 590 Қазақстан Республикасы 115 17 346 112 17 604 Дереккөз : ҚР БҒМ мәліметтері ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА Ұлттық білім беру статистикасы және бағалау орталығы 52 Шағын жинақты мектеп - білім алушылар контингенті шағын, сынып - жинақтары біріктірілген және оқу сабақтарын ұйымдастырудың өзіндік нысаны бар жалпы білім беретін мектеп . Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңы 2011 жылы 1 - сыныпқа оқушыларды қабылдау көрсеткіші 2010 жылмен салыстырғанда 12,2 мыңға өскен, бұл республикада демографиялық өсу салдары болып табылады. Бiрiншi сынып оқушылары санының неғұрлым өсуi республикалық маңызы бар екi қалада, яғни Астана мен Алматыда орын алған, бұны осы қалаларға ауылдық елді мекендер тұрғындарының көптеп келулерімен байланыстыруға болады (инфрақұрылымның дамуы және жұмыс орнының берілуі) (2.2.3 - кесте). жүктеу/скачать 7,73 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|