жону-бұрамакескіш білдегінің негізгі түзілімдері;
негізгі операциялар;
негізгі құрал, типтері;
негізгі жабдықтар;
жону тобындағы әртүрлі типті білдектердің ерекшеліктері.
7 ЖонғыЛау білдектерімен өңдеу
№ 7 Зертханалық жұмыс
7.1 Жұмыстың мақсаты
жонғылау білдектері типтерімен танысу;
әмбебап - жонғылау білдектерін оқу;
жонғыштар типтерін және олардың білдектерге бекітілу тәсілдерін оқу;
жонғылау білдектеріндегі негізгі операциялармен танысу;
жонғылау кезіндегі негізгі параметрлерін есептеу схемасын игеру.
7.2 Жабдықтары, айлабұйымдары және құралдары
әмбебап - жонғылау білдектері;
жонғыш үлгілері;
әртүрлі типтегі жонғылау білдектері көрсетілген плакаттар;
жонғылауға қажетті негізгі жабдықтар.
7.3 Теориялық мәліметтер
7.3.1 Жонғылау білдектерінің типтері
Жонғылау білдектері консольді, консольді емес, бойлай жонғылау, порталды, айналма үстелді-жонғылау, атанақты-жонғылау, көшіргіш жонғылау және арнаулы болып бөлінеді. Айналдырықтың орналасуына қарай вертикальді, горизонтальді білдектер болып, айналмалы үстелінің болуына немесе болмауына байланысты қарапайым және әмбебап болып ажыратылады.
7.3.1.1 Горизонталь жонғылайтын консольді білдек (23 суреті).
Мұндай білдектер жекеше және сериялы өндіріс цехтарында, сонымен қатар жөндеу цехтарында қолданылады. Білдектің тұғырындағы 10 вертикаль бағытауыштың бойымен көлденең жылжымаға арналған бағыттауышы 8 бар консоль 9 жүре алады. Білдектің айналмалы бөлігі 7 көлденең жылжымаларға бекітіліп өңделетін дайындамалар өздігінен немесе айлабұйымдар арқылы бекітілген үстелді 6 көтереді.
Сонымен, дайындамалар вертикальді (консольмен бірге), айналдырықтың өсіне параллель (жылжымасы көлденең болса) горизонтальді жылжиды және дайындаманың бекітілуі нөлде болып үстел білдектің бұрылмалы бөлігіндегі бағыттауыш бойынша қозғалса айналдырықтың осіне перпендикуляр горизонтальді жылжиды. Бұрама бунақтарды жонғылау үшін айналмалы бөлігін ±450 дейінгі бұрышта орналастырады, сонда үстел айналдырықтың өсіне көлбеулі жылжиды. Жонғыш 3 бір ұшы білдектің 1 айналдырығына бекітілген, ал екінші ұшы тұмсықта 5 орнатылған сырғамен 4 ұстатылған центрлік құралбілікте бекітіледі. Басқа жағдайларда жонғыштар шеттік қысқа құралбіліктерде немесе қысқыстарда бекітіледі, ал бүйірлік ірі жонғыштар білдектердің айналдырығына тікелей бекітіледі. Айналдырықтарға айналу қозғалысы білдектің тұғырында орналасқан электрқозғалғыштардан жылдамдық қорабы арқылы беріледі.
1 – айналдырық; 2 – құралбілік; 3 – жонғыш; 4 – сырға; 5 – тұмсық; 6 – көлденең үстел; 7 – айналмалы бөлігі; 8 – бойлай бағыттауыштар; 9 – консоль; 10 – табандық тұғыр.
23- сурет. Горизонталь жонғылайтын консольді білдек.
Беріс қозғалысы консольде орналасқан бөлек электрқозғалғышынан беріс қорабы арқылы беріледі. Жонғылау білдектерінің жылдамдық қорабы мен беріс қораптарының құрылысы жону білдектеріндегі осы механизмдердің құрылысына ұқсас.
7.3.1.2 Вертикаль жонғылайтын консольді білдек (24 сурет).
Мұндай білдектер көбінесе жазықтықтарды түпбетті жонғыштармен және пішіні әртүрлі ойықтарды шеттік жонғыштармен жонғылау үшін қолданылады.
24 сурет- Вертикаль жонғылайтын консольді білдек
Вертикаль жонғылайтын білдектердің горизонталь жонғылайтын білдектерден айырмашылығы айналдырықтың өсі жоңғыш бастиектің ішінде орналасады және тұмсығы болмайды. Кейбір білдектердің жонғыш бастиегі вертикаль жазықтығында айналуы мүмкін.
7.3.1.3 Бойлай жонғылайтын білдек (25 сурет).
Көпорынды айлабұйымдар пайдаланылатын ірі және үлкен емес дайындамаларды өңдеу үшін бойлай жонғылайтын білдек қолданылады. Тұғырдың 1 бағыттауыштарының бойымен дайындамалар бекітілген үстел 2 жүріп отырады. Айналдырық басшасы 3 тіреуішке 4 және маңдайшаға 5 орнатылған, бұлар бөлек электрқозғалтқышы мен жылдамдық қорабына қосылып жеке агрегат түзілімі ретінде қаралады. Айналдырықтардың өсьтік орнатуындағы ауытқуы 100-200мм. Осы білдектегідей үш айналдырық басшасынан басқа бір, екі, төрт басшасы бар білдектер де болады. Барлық айналдырық басшалары беріс қозғалысын беріс механизмі жетегі арқылы бір ғана электрқозғалғышынан алады. Білдектің үстелінің жетегі үшін әртүрлі жылдамдықтармен қайтымды- ілгерілемелі қозғалысын қамтамасыз ететін жеке электрқозғалғышы мен механизмі бар.
1 – тұғырдағы бағыттауыштар; 2 – үстел; 3 – айналдырық басшасы; 4 – тіреуіш; 5 – маңдайша.
25- сурет. Бойлай жонғылайтын білдек
7.3.1.4 Көшіргіш жонғылайтын білдектер.
Әртүрлі фасонды қуыстар мен сырт беттерді, мысалы баспаққалып, темірқорам, қалып, құймалық металл қалыптарын дайындау үшін көшіргіш жонғылайтын білдектер қолданылады. Фасонды қарам (контур) түзілуі үшін сандық бағдарламамен басқарылатын білдектердің немесе механикалық, электрмеханикалық немесе гидравликалық жүйедегі білдектердің бойлай, көлденең, вертикальді берістері сәйкес қозғалуы керек. Электрмеханикалық жүйедегі білдектің жұмыс атқару схемасы 26 суретте көрсетілген.
1 – модельді бекітетін айлабұйым; 2 – көшіргіш құрал (копир); 3 –тұғыр; 4 – айналдырық түзілімі; 5 – табандық тұғыр; 6 – үстел; 7 – жонғыш; А – модель (копир); В – дайындама.
26 – сурет. Электрмеханикалық жүйедегі білдектің жұмыс атқару схемасы.
7.3.2 Жонғылау, жонғыштар және қосымша құрал-саймандар
Жонғылау кесіп өңдеудің көп тараған және жоғары өнімдік тәсілдерінің қатарына жатады, онымен тетіктердің жазық немесе пішінді (фасонды) тегіс, бұдырлы беттерін, ойықтар мен әртүрлі бунақтарды алуға болады.
Қолдануы бойынша жонғыштар келесідей ажыратылады:
а) жазықтықтарды өңдеуге арналған - цилиндрлік және жақтаулы;
б) ойықтар мен оймакілтектерді шығару үшін - дискілі, шеткі, ойықты, бір бұрышты, қос бұрышты, Т-тәрізді;
в) фасонды беттерді алуға арналған - фасонды, модульді, бұрамдық;
г) металдарды кесуге арналған - кесетін (дөңгелек аралар) болып бөлінеді.
Достарыңызбен бөлісу: |