9
I ТАРАУ
АҒАШТАНУ
1 Ағаш қҧрылымы
1.1 Ӛсіп тҧрған ағаш бӛліктері
Ағаштар құрамына қарай қылқанжапырақты
және жалпақ жапырақты
болып ажыратылады. Ағаш үш бӛліктен тұрады:
ағаштың желегі, діңі және
тамыры (1.1-сурет).
Желек – ағаш жапырақтарының
жиынтығы болып
саналады (қылқандар). Ағаштың желегіндегі жапырақтар кӛміртек түріндегі
кӛмірқышқыл газын ӛзіне сіңіреді және де
дің арқылы тамырға қажетті
маңызды минералдарды алады.
Дің желекке тірек қызметін кӛрсетеді және
тамырларын байланыстырады.
Діңнің басталған
жерінен, тамырдан шыққан минералды заттар ӛрге
қарай тасымалданады. Ал
кері бағытта,
жапырақта
ӛндірілген органикалық заттар жүреді. Діңде, сонымен
қатар, қоректік заттар сақталады. Оның үлесіне
ағаштың жарты бӛлігі келеді, ал
кейбір тұқымдарда
90%-ға дейін барады.
Тамыр ӛзіне
суды сіңіре алады және жуан
тамырлап діңді вертикаль
бағытта ұстауда қызмет
етеді. Тамыр суды ӛткізіп және қоректік заттар қорын
сақтап отырады.
Әр бӛліктің ӛзіне қатысты кӛлемі кейбір ағаштар
үшін 1.1-кестеде кӛрсетілген.
1.1-сурет. Ӛсіп тҧрған ағаш бӛліктері:
1 – тамыр; 2 – дің; 3 – желек
1.1-кесте. Ағаш бӛлігінің кӛлемі,%
Тұқым
Ағаш бӛлігі
Діңгек
Тамыр
Бұтақ
Балқарағай
Қарағай
Шаған
Қайың
Шамшат
Үйеңкі
77…82
65…77
55…70
78…90
55…70
65…75
12…15
15…25
15…25
5…12
20…25
15…20
6…8
8…10
15…20
5…10
10…20
10…15
