Рылыс академиясы
жүктеу/скачать 7,3 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Тӛменгі температуралардың әсері.
- Иондаушы сәуле әсері.
| 5.4-сурет. Әртҥрлі
ылғалдылықтағы қарағай сҥрегінің талшық бойымен сығылу беріктігіне температураның әсері: 1 – мүлдем құрғақ күйінде; 2 – сумен қаныққандағы жағдайы. Дегенмен, бұл ретте (сол үлкенiрек, қарағанда қызу жоғары және оның әсерi ұзағырақ) сүректiң берiктiгiн тӛмендетуде болады. Пісіруге қарағанда, қылқан жапырақты тұқымдыларды сүректiң булауы берiктiк бүгiлiсте шамамен 10... 20%-ға тӛмендеткені туралы деректер бар. Тӛменгі температуралардың әсері. A.А. Солнцевпен [14] ӛткізілген сынақтар лық ылғалданғанға дейін қанығу және мұздатылған ағаш, қарағай, емен және қайыңды кӛрсетті, бұл оның талшықтар бойымен және статикалық қысу кезінде иілу беріктігін орташа 35%-ға арттырды, бӛлшектенуі және жарылуы – 75%; сол уақытта мұздатылған ағаш қарағайдың соққылық тұтқырлығы екі есе дерлік шегінген, ал емен – 9%. Температураның әсері +100 ден -80°С дейін ӛзгеретін, талшықтар бойымен ағаш сығу кезіндегі қарағай беріктігі 5.4-суретте кӛрсетілген. Ф.П. Белянкиннің облыс үшін оң жоғары температура деректері пайдаланылған, ал М.Д. Бойконың теріс температура деректері (100%-ға беріктігі, ылғалдылығы 0% қабылданды және температурасы 0 °С) [14]. Абсолюттi құрғақ және сулы сүрекке оң қызулардың әсерлік мiнездерi бiрдей. Сол уақытта қызудың тӛмендеуiмен сулы сүректi берiктiктiң терiс қызуларында кенет ӛседi - 25... 35°С содан кейін берiктiктiң жоғарылауы баяулатылады. Қызу кӛрсетiлген күйiнде сол жеткiлiктi қамтамасыз етiлген соншама мұз қосулар, ендi жасуша қабырғасының тӛзiмдiлiгін қамтамасыз етеді. Иондаушы сәуле әсері. А.С. Фрейдинаның мәліметінше (ЦНИИМОД) гамма сәулесінің ӛтуіне аздап ағаш сүрегі кедергі жасайды. Осының әсерінен 120 ағаштың сынғыштығы артып, сапасы тӛмендейді. Соңғы қарағайдың екі түрінің сүрегінің сапасы жылдам тӛмендеуі (20...24%)50 Mрад мӛлшерден кейін байқалады. 100 Мрад мӛлшердегі сәулеленуден кейін ағаш сапасы екі есе тӛмендейді. 500 Mрад сәулеленуден кейін ститистикалық иілгіштігі ӛте аз 10%. Бұндай мӛлшердегі сығылу ағаш талшығының ӛн бойының сапасын 30%-ға тӛмендетеді, ал 100 Мрад мӛлшердегі желекірибенің әсері аз болады. Сәуле- ленудің қатты соққысы ағаш сүрегінің жабысқақтығына әсер етеді. 50 Mрад соққы сәулеленуден кейін қарағай сүрегінің жабысқақтығы екі есе кемиді. Ең оңай ыдырайтын reмицеллюлоздар (ең алдымен пентозандар), радиациялық-тӛзімді материал целлюлоза болып табылады. Жоғары радиацияға тӛзімділық целлюлоза болып есептеледі, радиациялық лигина одан да мықты. Поскольку лигнин жоғарғы қысымдағы сәулеленуге целлюлозадан тӛзімдірек, кем экспозиция ол талшықтарының бойымен қысу кезінде ағаштан беріктігін азайтады. Технологиялық процестерді қадағалау барысында қолданылған изотоптар сүректің сәулеленуіне әкеліп соқтырады, бірақ сәулелену миллион есе аз мӛлшерде осының ӛзі ағаш сапасының тӛмендегенін кӛрсетеді. Қолданылған сәулелі тазарту (саңырауқұлақ пен жәндіктердің ӛлуіне 1 Мpад) желекірибеде сүректің сапасына еш әсер етпейді. жүктеу/скачать 7,3 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|