Рылыс академиясы
Сҥректің қасиеттері арасындағы байланыстар
жүктеу/скачать 7,3 Mb. Pdf көрінісі
|
| 5.2 Сҥректің қасиеттері арасындағы байланыстар
Жылдық қабаттардағы кеш сүрек құрамы мен сүректің тығыздығы арасындағы тікелей байланыс бар екендігі айтылып кетті. 5.3-суретте шырша құрғақ сүрегінің тығыздығы, жылдық қабаттағы мен сүректің құрамы арасындағы тәуелділік кӛрсетілген. Жылдық қабаттардың орташа ені (1 см кӛлемінде) айқын корреляциялық байланыс бар, бірақ сүректің физико-химиялық қасиеттері байланысы азырақ. Әр қылқан тұқымда ӛзінің 1 см-де жылдық қабаттардың минимум және максимум сандары бар және олардың физика-механикалық 5.3-сурет. Шырша сүрегінің тығыздығының жылдық қабаттардағы кеш сүректің құрамы арасындағы байланыс қасиеттері тӛмендеуі болады. Кавказдық қайың мен пихтаның жоғары сапалы сүрегінің осы кӛрсеткішінің ӛз шамасы 3- тен 25 дейін, ал қарапайым және аяндық шыршаның жоғары шегі 20 дейін жетеді, сібірлік балқарағайда 30 дейін жетеді. Сақина тамырлы жапырақты тұқымның (емен) сүрегінде жылдық қабат ені кеш сүректің дамуы арқылы үлкейеді. Сондықтан осы тұқым сүрегінің жылдық қабат орташа ені үлкею арқылы жақсарады. Еменде 1 см жылдық қабаттардың саны 12 аспаса, қарапайым шетен – 9 дан, мянжурлық шетен -10 нан аспаса бұл сүректер жоғары сапаға ие. Шашыраңқы тамырлы жалпақ жапырақты тұқымның жылдық қабат ені мен сүрек қасиеттері арасында айқын байланыс анықталмады. 117 Тік сызықтың корреляционды теңдеу арқылы тығыздық пен бекемділік арасындағы байланыс сипатталады. Механикалық қасиеттер арасында тығыз байланыс бар. Мысалы: статика- лық майысу кезіндегі бекемділік пен талшық бойында қысу кезіндегі бекем- ділік. Соққылық қаттылық пен тозуға тұрақтылық арасында тікелей байланыс бар. Барлық техника бӛлімдерінде материалдардың бұзылмайтын желекірибесі жүргізіледі. Бұл желекірибелер материалдың бүтіндігін бұзбай жанама белгілері бойынша, мысалы, оның бекемділігін анықтауға мүмкіндік береді. Сүректің макроқұрылымның кӛрсеткіштерін, тығыздығын пайдалану арқылы сүректің бұзылуға ұшыратпай оның бекемділігін анықтауға болады. Ақаусыз сүректің тығыздығы қанша күш әсер етсе демықтырақ болады. Сызаттар, шыбықтар және басқа ақаулар сүректің бекемділігіне азайтқанымен. Тығыз- дығына әсер етпейді, кейде керісінше ұлғайтады. Сондықтан, сүректің бекемділікпен қаттылығы арасындағы байланысқа негізделген бұзбайтын зерттеулер сенімді болады. Қаттылығын анықтау кезінде материалды бұзбай оның тығыздығын да анықтауға болады. Ультрадыбыстық зерттеулер уақытында динамикалық модулді анықтау ыңғайлы. Суретте ультрадыбыстық импульстің таралу жылдамдығына байланысты оның тығыздығын анықтауға болады. Кесілген материалдарды тығыздығына қарай сорттау үшін біздің елде және шет елде зерттеулерде тиімді тәсілдерді пайдалануды жоспарлауда. Ағаш аралайтын зауыттарда ағашты бақылау үшін машина түрлері қарастырылған. Ағаштың серпімділік модулін үздіксіз ӛлшеу үшін оларды майыстырады. Ол модуль корреляционды теңдеудің бекемділік шегімен байланысты. Анықтамада ЦНИИМОД жасаған регрессия теңдеулері кӛрсетілген. жүктеу/скачать 7,3 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|