Рылыс академиясы
Ылғалдылық және оның ӛзгеруімен байланысты қасиеттер
жүктеу/скачать 7,3 Mb. Pdf көрінісі
|
| 3.2 Ылғалдылық және оның ӛзгеруімен байланысты қасиеттер
Сҥректегі су. Ӛсіп келе жатқан ағаш сүрегінде оның қалыпты тіршілік әрекеті үшін қажетті судың айтарлықтай кӛп мӛлшері болады. Кесілген сүректе сақтау шарты мен тасымалдау жағдайыны байланысты судың мӛлшері артып немесе азайып отыруы мүмкін. Кӛпшілік жағдайда сүректі пайдалану кезінде материал мен дайын бұйымдардың сапасын арттыру мақсатында оның құрамындағы суды жояды. Сүректегі су мӛлшерінің сандық сипаттамасы үшін ылғалдылық кӛрсеткішін пайдаланады. Ылғалдылық деп пайызбен кӛрсетілген су масса- сының құрғақ сүрек массасына қатынасын түсінеді: (3.3) мұндағы – сүрек үлгісінің алғашқы массасы, г; – абсолютті құрғақ сүрек үлгісінің массасы, г. Кейде, мысалы ағаш отыны үшін, келесі кӛрсеткіш пайдаланылады (3.4) Сүректің ылғалдылығын тура немесе жанама әдістермен ӛлшейді. Тура әдістер суды қандай да бір болмасын тәсілмен сүректен бӛлуге негізделген. Суды кептіру жолымен бӛлуге болады және ылғалдылықты берілген дәлдік дәрежесі бойынша анықтайды. МемСТ 16483.7 сәйкес үлгілердің ішінен 0,1% дейінгі қателікпен фихика-механикалық сынақтардан ӛткен сынамалардың ылғалдылығын анықтауға болады. Жоңқалар мен үгінділерден тазаланған сынамаларды берік кептелген қақпақтары бар шыны бюксаларға 53 орналастырады және 0,001 г дейінгі дәлдікпен аналитикалық таразыларда ӛлшейді. Бюксаларды сынаманың массасын ӛлшеу кезінде ӛзгеріске ұшырамауы үшін пайдаланады. Бюкса массасы осындай таразыларда алдын-ала анықталады. Сынамалар бюксаларда (бірақ, қақпақтары ашық күйде) ауаны электрлі қыздырғыштары және температураны автоматты реттегіштері бар кептіргіш шкафтарда кептіру кезінде де орналастырылады. Кептіру ауаның температурасы (103±2) 0 С тең болған кезінде жүргізіледі. Бюксалардың сынамалармен бірінші ӛлшенуі 6...100 сағ. кейін орындалады, ал одан соң әрбір – 2 сағ. сайын. Егер кӛрсетілген интервал кезіндегі екі ӛлшем арасындағы массаның айырмашылығы 0,002 г аз болған жағдайда, сүректің абсолютті құрғақ күйіне қол жеткізілді деп есептеледі. Қылқан жапырақты ағаш тұқымдастарының шайырлы сүректерінің сынамалары кептіргіш шкафта 20 сағаттан артық уақыт тұрмауы қажет. Әрбір ӛлшеудің алдында бюксаларды қақпақтармен жабады және сусыз хлорлы калцийі немесе 94% концентрациалы күкірт қышқылы бар түтікше- лерде – эксикаторларда құрғақ ауада кептіреді. Ылғалдылықты келесі формула арқылы есептейді (3.4) мұндағы – бюкса массасы, г; және – сәйкесінше кептіруге дейінгі және одан кейінгі бюксаның сынамамен қоса алғандағы массасы, г. Үлкен қателігі бар (1% дейін) сүрек ылғалдылығын 20 × 20 × 30 мм ӛлшемдегі үлгілер бойынша 0,01 г дейінгі дәлдікпен техникалық таразыларда бюксаларсыз ӛлшеу арқылы анықтайды. Алғашқы ӛлшеу жүргізілгеннен кейін үлгілерді кептіргіш шкафқа соңғы екі бақылау ӛлшемдерінің нәтижесі бойынша (айырмашылық 0,02 г артық болмауы қажет) тұрақты массаға ( ) қол жеткізгендігі туралы мәлімет орнатылғанға дейін орналастырады. Үлгінің ылғалдылығын (3.3) формула бойынша анықтайды. Ылғалдылықты кептіру жолымен анықтаудың сипатталған қарапайым және сенімді әдісі кең қолданыс тапқан. Суды толуол буымен айдауға негіз- делген басқа бір тура әдіс түрі сүрек үшін айтарлықтай сирек қолданылады. Тура әдістердің негізгі кемшілігі процедуралардың ұзақтығы ӛте үлкен болуына байланысты. Бұл кемшіліктері жоқ жанама әдістер болса, сүрек құрамындағы судың мӛлшеріне тәуелді басқа бір физикалық қасиеттердің кӛрсеткіштерін ӛлшеуге негізделген. Сүректің электр ӛткізгіштігін ӛлшейтін кондуктометрикалық электрлі жүктеу/скачать 7,3 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|