2011 ж. шілде, №3 (23)
Журнал 2005 ж. қантардан бастап шығады
Жылына төрт рет шығады
Құрылтайшы:
Қостанай мемлекеттік
педагогикалық институт
РЕДАКЦИЯ АЛҚАСЫ
Бас редактор: Қ.М. Баймырзаев, география
ғылымдарының докторы, профессор
Бас редактордың орынбасары:
Əбіл Е.А., тарих ғылымдарының докторы
Қадырəлинова М.Т., филол. ғылым. д-ры,
проф.
Күзембайұлы А., тарих ғылым. д-ры, проф.
Рубинштейн Е.Б., тарих ғылым. д-ры
Бектұрғанова Р.Ч., пед. ғылым. д-ры, проф.
Ким Н.П., пед. ғылым. д-ры, проф.
Брагина Т.М., биол. ғылым. д-ры, проф.
Важев В.В., хим. ғылым. д-ры, проф.
Нұрғали Р., филол. ғылым д-ры, проф.
Қуанышбаев С.Б., геогр. ғылым. канд., доцент
Жаркова В.И., филол. ғылым. канд, доцент
Өтегенова Б.М., пед. ғылым. канд, доцент
Назмутдинов Р.А., жантану ғылым. канд.
Бөрібай Қасымханұлы, физ.-мат. ғылым. канд.
Духин Я.К., тарих ғылым. канд., доцент
Терновой И.К., тарих ғылым. канд., доцент
Дүйсенбина Г.Қ., пед. ғылым. канд.
Сивохин И.П., пед. ғылым. канд.
Кудрицкая М.И., пед ғылым. канд.
Данильченко Г.И., пед. ғылым. канд., доцент
Тоғжанова Г.К., пед. ғылым. канд.
Нұрмұхамедова Қ.Т., филол. ғылым. канд.
Тіркеу туралы куэлік №8786-Ж
Қазақстан Республикасының
Мəдениет жəне ақпарат министрлігімен
19.11.2007 берілген.
Редакцияның мекен-жайы:
110000, Костанай қ.,
Тарана қ., 118 (ғылымі бөлім)
Тел. (7142) 53-34-71
© Қостанай мемлекеттік
педагогикалық институт
МАЗМҰНЫ
СОДЕРЖАНИЕ
БІЛІМ БЕРУ ҚЫЗМЕТІНІҢ ТЕОРИЯСЫ
ЖƏНЕ ƏДІСТЕМЕСІ
ТЕОРИЯ И МЕТОДИКА
ОБРАЗОВАТЕЛЬНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ
Айтқалиева А.С. Бір сабақтың үлгісі
..............................3
Атжанова Н.Е. Кəсібі қазақ тілі сабағы
........................8
Белозёр Л.П. Региональный компонент элективной
дисциплины «Основы исполнительского мастерст-
ва»
................................................................................13
Елагина В.С. Методическая компетенция педагога
......16
Кускадамова К.С., Москалева Г.П. Кураторский
час как способ формирования интеллектуальной
культуры студентов
.....................................................14
Олейникова Т.Н., Стоббе Н.И. Развитие познава-
тельного интереса у учащихся среднего звена в
процессе изучения биологии ............................................22
Цымбалюк А.П. Реализация принципов организа-
ции учебно-исследовательской деятельности уча-
щихся на уроках технологии ............................................24
ГУМАНИТАРЛЫҚ ЗЕРТТЕУЛЕР
ГУМАНИТАРНЫЕ ИССЛЕДОВАНИЯ
Колобанова Л.Н. Поэтика сновидений в античном
эпосе: Гомер и Вергилий
..............................................29
Назмутдинов Р.А., Тарасов К.В. Изучение влияния
семьи на поведение детей в научной литературе
..........32
Олейникова Т.Н., Крюков С.Н. Некоторые аспекты
превенции суицидального поведения подростков
.........35
Сапиева М.С. Национальные истоки камерных
произведений композиторов Казахстана
......................37
Сизоненко А.М., Назмутдинов Р.А. Эволюционные
подходы к проблеме девиантного поведения
...............40
Третьяк С.В. Проблемы гражданского воспитания
в современном обществе
................................................. 42
Шевченко Л.Я. Проблемы социального развития
молодежи в условиях риска
.........................................45
Яковлев Е.В. Педагогическое моделирование как
аппарат педагогического исследования
........................49
Яковлева Н.О. Педагогическое проектирование как
процесс
........................................................................53
Қостанай мемлекеттік
педагогикалық институтының
ЖАРШЫСЫ
ҒЫЛЫМИ-ƏДІСТЕМЕЛІК ЖУРНАЛ
№
3
(23)
2011
НАУЧНО-МЕТОДИЧЕСКИЙ ЖУРНАЛ
№3 (23), июль 2011 г.
Издается с января 2005 года
Выходит 4 раза в год
Учредитель:
Костанайский государственный
педагогический институт
РЕДАКЦИОННАЯ КОЛЛЕГИЯ
Главный редактор: К.М. Баймырзаев,
доктор географических наук, профессор
Заместитель главного редактора:
Е.А. Абиль, доктор исторических наук
Кадралинова М.Т., д-р филол. наук, проф.
Кузембайулы А., д-р ист. наук, проф.
Рубинштейн Е.Б., д-р ист. наук
Бектурганова Р.Ч., д-р пед. наук, проф.
Ким Н.П., д-р пед. наук, проф.
Брагина Т.М., д-р биол. наук, проф.
Важев В.В., д-р хим. наук, проф.
Нургали Р., д-р филол. наук, проф.
Куанышбаев С.Б., канд. геогр. наук, доцент
Жаркова В.И., канд. филол. наук, доцент
Утегенова Б.М., канд. пед. наук, доцент
Назмутдинов Р.А., канд. псих. наук
Б. Касымханулы, канд. физ.-мат. наук
Духин Я.К., канд. ист. наук, доцент
Терновой И.К., канд. ист. наук, доцент
Дюсенбина Г.К., канд. пед. наук
Сивохин И.П., канд. пед. наук
Кудрицкая М.И., канд. пед. наук
Данильченко Г.И., канд. пед. наук, доцент
Тогжанова Г.К., канд. пед. наук
Нурмухамедова К.Т., канд. филол. наук
Свидетельство о регистрации № 8786-Ж
выдано Министерством культуры и
информации Республики Казахстан
19 ноября 2007 года.
Адрес редакции:
110000, г.Костанай,
ул.Тарана, 118 (научный отдел).
Тел. (7142) 53-34-71
© Костанайский государственный
педагогический институт
ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ЗЕРТТЕУЛЕР
ЕСТЕСТВЕННОНАУЧНЫЕ ИССЛЕДОВАНИЯ
Брагина Т.М. История и современное состояние
Наурзумского государственного природного запо-
ведника (к 80-летию со дня принятия решения о
его создании)......................................................................56
Куанышбаев С.Б., Сабигина А.У. Основные проб-
лемы развития молочной отрасли Казахстана ................61
Ткаченко А.А., Москалева Ю.В. Формирование цен-
ностного отношения школьников к природе
средствами экологического туризма ...............................64
ЖАС ҒАЛЫМ МІНБЕСІ
ТРИБУНА МОЛОДОГО УЧЕНОГО
Айсина С.Т. Роль учителя музыки в формировании
социально-активной личности школьников в про-
цессе музыкально-воспитательной работы.....................70
Алтыбаева А.Б. Көркем мəтінді лингвистикалық
талдаудың ерекшелігі........................................................72
Биргибаева З.К. Правовые аспекты развития
современного общества ................................................... 75
Жармухамбетова Э.Т. XVIII ғасырдағы қазақ-баш-
құрт қарым-қатынастары ..................................................79
Исмаилова Г.Г. Пенсионные фонды в Республике
Казахстан............................................................................82
Конвисарова Л.А. Изучение казахского ораторско-
го искусства в курсе «Культура речи» ............................85
Кушмурзина Д.Х. Оқыту үдерісінде тұлғааралық
қарым-қатынастарды қалыптастырудың жолдары........ 88
Разуваева М.В. Правосудие в отношении несовер-
шеннолетних ......................................................................92
МЕРЕЙТОЙЛЫҚ ҚЫТТЫҚТАУ
ЮБИЛЕЙНОЕ ПОЗДРАВЛЕНИЕ ........................................
97
АВТОРЛАР ЖӨНІНДЕ МƏЛІМЕТ
СВЕДЕНИЯ ОБ АВТОРАХ................................................... .
99
ШЫГАРУШЫЛАР НАЗАРЫНА
ИНФОРМАЦИЯ ДЛЯ АВТОРОВ ........................................ .
100
БІЛІМ БЕРУ ҚЫЗМЕТІНІҢ
ТЕОРИЯ И МЕТОДИКА
ТЕОРИЯСЫ ЖƏНЕ ƏДІСТЕМЕСІ
ОБРАЗОВАТЕЛЬНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ
3
БІР САБАҚТЫҢ ҮЛГІСІ
Айтқалиева А.С.
Егеменді ел азаматын тəрбиелеудегі
мемлекеттік тілдің ерекше орын алатынын
атап өткеніміз жөн.
Жастарды жоғары оқу орнында оқыту
мен тəрбиелеу - əр оқытушының алдында тұр-
ған зор жауапкершілік, үлкен талап, кезек
күттірмес міндеттер. Осы міндеттердің бірі-
отансүйгіштікке баулу, патриоттық сезім қа-
лыптастыру. Қазақстандық патриотизм дегені-
міз Қазақ мемлекетін Отаным деп сезіну, бас-
қа ұлттардың қазақ халқына сый-құрметпен
қарауы, əр ұлттың құқықтық еркіндігін қуат-
тай келіп, жерін көркейтуге дайын болуы. Көп
ұлтты мемлекеттегі адамдардың патриотизмі
олардың ұлтаралық қарым-қатынас мəдениеті-
мен ажырағысыз бірлікте қарастырылуы тиіс.
Тарихты, салт-дəстүрді, əдет-ғұрыпты,
мəдениетті, өнерді насихаттайтын бірден-бір
құрал тіл болып табылады. Осыған орай қазақ
тілін үйрететін бір сабақтың үлгісін ұсынуды
жөн санадық.
Сабақтың тақырыбы: АСТАНА – Са-
рыарқа төріндегі Қазақстанның шамшырағы
Сабақтың мақсаты:
І. Білімділік: студенттерге Астана тура-
лы жан-жақты мағлұмат беру, білімдерін кең-
ейту, жаңа сөздермен, грамматикалық тақы-
рыппен таныстыру.
ІІ. Дамытушылық: қазақ тілін үйренуде
студенттерге дұрыс бағыт-бағдар беру, өз
ойларын еркін əрі жүйелі түрде жеткізуге
машықтандыру.
ІІІ. Тəрбиелік: жастарды Отанды сүюге,
елді құрметтеуге баулу, олардың бойында пат-
риоттық сезім тəрбиелеу.
Сабақтың əдісі: топтық, мəтінмен жұ-
мыс, суретпен жұмыс, сұрақ – жауап.
Технологиясы: модульдік технология,
интерактивтік оқыту, ақпараттық технология.
Сабақтың көрнекілігі: Қазақстан Рес-
публикасының рəміздері, суреттер, сызбалар.
Техникалық құралдар: компьютер, ин-
терактивті тақта, бейнемагнитофон.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі. а) кезекшімен
сұхбат: Сабақта кім жоқ? Ол неге келмеді?
ə) топпен сұхбат: Жыл мезгілі туралы
(сұхбатты кезекші жүргізеді).
Ауа райы туралы (сұхбатты оқытушы
жүргізеді).
ІІ. Үй жұмысын тексеру.
а) «Қазақстан Республикасының рəміз-
дері» тақырыбы бойынша шағын тест (24
сұрақ);
ə) сөздерді жаттауын тексеру (əр студент
сөзжұмбақ жасап келеді де бір-бірімен алма-
сып, сөздік қорын тексереді);
б) кластер бойынша Қазақстан туралы
сөйлемдер құрастыру (жаңа сабаққа «Елорда-
сы» сөзі арқылы көшеміз). (1 слайд).
ІІІ. Жаңа сабақ.
а) сабақтың тақырыбымен, мақсатымен
таныстыру. (2 слайд).
ə) оқытушының сөзі: Астана туралы не
білеміз? (бір студент тақтаға шығып, сөздерді,
сөйлемдерді жазады). Ал, менің бүгінгі сабақ-
та сіздерге ұсынатын мəтіндерім бар. Осы мə-
тіндер арқылы сіздер Қазақстанның Елорда-
сымен толығырақ танысасыздар.
1. Мəтіндермен танысу.
А. 1. Үнтаспа арқылы тыңдалып, алдағы
қағаздарынан қайталап оқытылады /əр студент
бір сөйлемнен/.
АСТАНА - Сарыарқа төріндегі
Қазақстанның шамшырағы
1998 жылы мамыр айының 6-сында
Елбасының жарлығымен Қазақстан Елордасы
Астана қаласы болып аталды. Мамыр айының
20-сында «Қазақстан Республикасының аста-
насының мəртебесі туралы» Заң қабылданды.
Маусымның 10-ында Тəуелсіз Қазақстанның
жаңа астанасының салтанатты ашылу рəсімі
болып өтті.
Қала Сарыарқаның терістігінде, Есіл
өзенінің оң жағалауында орналасқан. Астана
қаласын дамытудың бас жоспарын жасаған
Жапонияның белгілі архитекторы Кисе Куро-
каваның эскиз идеясы бойынша қала екі ба-
ғытта салынып жатыр. Президентіміздің жо-
балауы бойынша, жаңа қалада Еуропаның сəн-
ділігі мен Шығыстың сымбаттылығы тоғыса-
тын болады.
Ел еңсесінің биіктігі «Астана – Бəйте-
рек» мұнарасымен бейнеленеді. Бұл алып та
таңғажайып ғимарат «Астана – жаңа қала»
бағдарламасының тұңғыш жемісі. Ол Елорда
төрінде асқақтап тұр. Бəйтерек сияқты ғи-
БІЛІМ БЕРУ ҚЫЗМЕТІНІҢ
ТЕОРИЯ И МЕТОДИКА
ТЕОРИЯСЫ ЖƏНЕ ƏДІСТЕМЕСІ
ОБРАЗОВАТЕЛЬНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ
4
мараттар бұған дейін əлемде екі жерде – Сид-
нейде жəне Анкарада тұрғызылған. Бұл
айбынды мұнараны салу барысында 2812 тек-
ше метр құйма темір-бетон, 999 тонна металл
конструкциялары жəне прокаттары, 251 тонна
өзектемір қолданылды. Жылдам жүретін екі
лифт 97 метрлік биіктіктегі панорама залына
əп-сəтте алып шығады. Бəйтеректің ұшар ба-
сына шыққанда Еуропа мен Азияның кіндігін-
де орналасқан Астана қаласы алақандағыдай
көрінеді.
2. Сөздікпен жұмыс.
Мəтін мазмұнына қарай отырып, келесі
сөздердің аудармасын дəптеріңізге жазып
алыңыз жəне қайталаңыз. (3 слайд).
болып аталды
был переименован, назван
мəртебе
статус
қабылданды
был принят
сəнділік
стиль
сымбаттылық
красота
алып
огромный
таңғажайып
удивительный
текше метр
кубический метр
құйма темір-бетон
монолитный железобетон
өзектемір
арматура
алақандағыдай
как на ладони
3. Сұрақ – жауап.
1) Астана қай жылы еліміздің бас қаласы
болды?
2) 1998 жылы 20 мамырда қандай оқиға
болды?
3) 1998 жылы 10 мамырда қандай оқиға
болды?
4) Астана қаласы қандай жерде орна-
ласқан?
5) Астана қаласын дамытудың бас жос-
парын жасаған кім?
6) Жаңа қаланың сəулеті қандай болмақ-
шы?
7) Астана қаласының еліміз үшін маңы-
зы неде?
8) Бəйтеректің ұшар басынан нені көру-
ге болады?
4. Мəтінді аудару.
Студенттердің өздік жұмысы. Дұрыс
аудармаларын тауып, жолақ арқылы белгілеу
жəне сөйлемдерді қазақша-орысша айтқызу.
1998 жылы мамыр айының 6-сында Елбасы-
ның жарлығымен Қазақстан Елордасы Аста-
на қаласы болып аталды.
6 мая 1998 года по Указу Главы государства
столица была переименована в Астану.
Мамыр айының 20-сында «Қазақстан Респуб-
ликасының астанасының мəртебесі туралы»
Заң қабылданды.
20 мая был принят Закон РК «О статусе сто-
лицы Республики Казахстан».
Маусымның 10-ында Тəуелсіз Қазақстанның
жаңа астанасының ашылу салтанаты болып
өтті.
10 июня состоялось торжественное откры-
тие новой столицы независимого Казахстана.
Қала Сарыарқаның терістігінде, Есіл өзенінің
оң жағалауында орналасқан.
Город расположен на восточной стороне
Сарыарки, на правом берегу р. Есиль.
Астана қаласын дамытудың бас жоспарын
жасаған Жапонияның белгілі архитекторы
Кисе Курокаваның эскиз идеясы бойынша қа-
ла екі бағытта салынып жатыр.
По идее известного архитектора Кисе Куро-
кава из Японии, который создал главный план
развития города, Астана строится по двум
направлениям.
Президентіміздің жобалауы бойынша, жаңа
қалада Еуропаның сəнділігі мен Шығыстың
сымбаттылығы тоғысатын болады.
По мнению нашего Президента, в новой сто-
лице будут сочетаться величие Европы и кра-
сота Востока.
Ел еңсесінің биіктігі «Астана Бəйтерек» мұ-
нарасымен бейнеленген.
Город страны олицетворяет башня «Астана
Бəйтерек».
Бұл алып та таңғажайып ғимарат «Астана -
жаңа қала» бағдарлама-сының тұңғыш же-
місі. Ол Елорда төрінде асқақтап тұр.
Это огромное и удивительно красивое здание
является первенцем программы «Астана -
жаңа қала». Оно возвышается в центре
столицы.
Бəйтерек сияқты ғимараттар бұған дейін
əлемде екі жерде – Сиднейде жəне Анкарада
тұрғызылған.
Такие высотные здания, как «Байтерек», до
этого были построены в Сиднее и Анкаре.
Бұл айбынды мұнараны салу барысында 2812
текше метр құйма темір-бетон, 999 тонна
металл конструкциялары жəне прокаттары
251өзектемір қолданылды.
В строительстве этой огромной башни было
использовано 2812 куб. метров монолитного
железобетона, 999 тонн металлических кон-
струкций и проката, 251 тонна арматуры.
БІЛІМ БЕРУ ҚЫЗМЕТІНІҢ
ТЕОРИЯ И МЕТОДИКА
ТЕОРИЯСЫ ЖƏНЕ ƏДІСТЕМЕСІ
ОБРАЗОВАТЕЛЬНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ
5
Жылдам жүретін екі лифт 97 метрлік биік-
тіктегі панорама залына əп – сəтте алып
шағады.
2 быстроходных лифта мгновенно перевезут
вас в панорамный зал, расположенный на вы-
соте 97 метров.
Бəйтеректің ұшар басына шыққанда Еуропа
мен Азияныңкіндігінде орналасқан Астана қа-
ласы алақандағыдай көрінеді.
С вершины башни как на ладони можно
увидеть Астану.
Б. 1) Үнтаспа арқылы тыңдалып, алдағы
қағаздарынан қайталап оқытылады.
АСТАНА - бас қала
Қазақстан Республикасының ең алғашқы
астанасы Орынбор (1920-1925), одан кейін
Қызылорда (1925-1929), 1929 жылдан 1997
жылға дейін Алматы қалалары болды.
1997 жылы қазанның 20-сында Н.Ə. На-
зарбаев «Ақмола қаласын Қазақстан Респуб-
ликасының астанасы деп жариялау» туралы
Жарлыққа қол қойды. 1998 жылы мамырдың
6-сында Елбасының Жарлығымен Қазақстан
Республикасының астанасы Ақмола қаласы
Астана қаласы болып аталды. Осы жылғы
маусымның 10-ында тəуелсіз Қазақстанның
жаңа астанасының салтанатты ашылу рəсімі
өтті. Сөйтіп, енді Астана қаласы Қазақстан
Республикасының жаңа астанасы болды.
Аз уақыттың ішінде Астана қаласы көрікті
қалаға айналды. Қаланың ортасынан ағып
өтетін Есіл өзенінің екі жағындағы батпақ пен
қалың өскен қамыстың орны қала халқы дема-
латын жағажайға айналды. Астана қаласы
Президент сарайы, Парламент ғимараты, «Ин-
терконтиненталь» қонақ үйі, Еуразия универ-
ситетінің жаңа корпусы, Жастар сарайы, ми-
нистрліктердің үйлері, көп қабатты тұрғын
үйлер мен ғимараттар бой көтерді. Парламент
үйінің алдында Төле би, Қазыбек би, Əйтеке
бидің ескерткіштері орнатылды. Аспанға
атылған ақ барыс мүсіні Қазақстанның ХХІ
ғасырдағы бақытты болашағын білдіріп тұр.
Əсем Есілдің оң жағасында салынып
жатқан жаңа Астананың сұлулығы ерекше.
Мұндағы салынып жатқан құрылыстар алыс-
тан көз тартады. «Бəйтерек» ғимараты Астана
тұрғындарын, жақын жəне алыс шетелдерден
келген қонақтарды таңқалдырады.
Астананың болашағы əлі алда. Ол Еура-
зиядағы ең əсем, сұлу, əйгілі қала болмақ.
Астана – Қазақстан Республикасының
саяси, əкімшілік, экономикалық мəдени орта-
лығы, бас қала.
Достарыңызбен бөлісу: |