Рметті əріптестер! М ғалімні м ддесін

Өз ісінің білгірі                                                                                  

 

              М ектептегі  информатиканы  оқытудың  негізгі  міндеті  – 

ақпаратты    түрлендіру,  тасымалдау  жəне  пайдалану  процестерін 

меңгеру, оқу барысында кейіннен қызмет ету саласында да өзін-өзі 

көрсету,  дамыту  құралы  ретінде  компьютерлік  технологияларды 

тиімді пайдалану тəсілдерін үйрету болып табылады. Осы мақсатты 

жүзеге  асыруда,  төзім  мен 

ерік-жігері  мол,  ізденімпаз 

ұстазымыздың бірі - информатика пəнінің мұғалімі  М омынов Қуат 

М ырзатайұлы.  

      М омынов  Қ.  М.    Лебьяжі  ауданында  сегіз  жылдық  мектепті 

бітіріп,  қаламыздағы  №3  гимназия  интернатының  жаратылыстану-

математика  бағытындағы  сыныпта  білім  алып,  1992  жылы 

бітіреді.Сол жылы Павлодар педагогикалық  институтының физика-

математика    факультетіне  түсіп, 1997 жылы тамамдайды.   Ұстаздық еңбек жолын 1997-

2000  жылдар  аралығында  Лебьяжі  ауданы  Потанин  орта  мектебінде  физика  жəне 

информатика  пəндері  мұғалімі  ретінде  жұмыс  атқарады.  2000-2003  жылдары  Павлодар 

қаласының  №10 Абай мектебінде информатика пəнінен  сабақ берді. 

      Астана  қаласындағы  «Дарын»  ғылыми  орталығында  «Дарынды  балалардың 

дарындылығын  анықтау»  тақырыбы  бойынша  өз  біліктілігін  арттыруда  курстан  өтеді. 

2003-2005  жылдары  Павлодар  педагог  мамандар  біліктіліг н  арттыру  институтында 

ақпараттық  технологиялар  орталығы  кабинетінің  меңгерушісі  қызметін  атқарады. 

Облыстық  информатика  мұғалімдеріне  дəрістер  оқып,  арнаулы  курстар  жүргізді.  2005-

2008  жылдары  ПМ ПИ-да  информатика  кафедрасының  оқытушысы  қызметінде  жұмыс 

атқарды.  2008  жылдан  бастап  мектебімізде  информатика  пəні  мұғалімі  ретінде  жұмыс 

істеуде. 

   М омынов Қуат М ырзатайұлы жоғары білімді, өз пəнін жетік игерген, тəжірибелі 

ұстаз.Сапалы  білім  беру  мақсатында  тиімді  əдіс-тəсілдерді  ізденіспен  пайдалану  –  ұстаз 

алдына  қойылып  отырған  уақыт  талабы.  Ю.  К.  Бабанский:  «Сапаны  арттыру  –  нақты 

жағдайдағы  кез-келген  шешімнің  ең  тиімді  нұсқасын  таңдау»  -  деп  атаған  болатын. 

Оқушылардың  білім  сапасын  арттыру  мақсатында  модульдік  оқыту  технологиясын  

пайдалану  арқылы  оқушылардың  танымдық  əрекетіне  қызығушылық  тудыра  біледі. 

Оқушылардың  берілген  тапсырмаларды  талдауына,  салыстыруына,  тақырыпты  өз 

беттерінше  меңгеруіне,  практикадан-теорияға  бағытын  ұстанып,  ой  еркіндігіне  аса  мəн 

береді. Осы бағытта Қуат М ырзатайұлы өз тəжірибесімен алмасу жəне кəсіптік  деңгейін 

көтеру  мақсатында  үнемі  облыстық  мұғалімдердің  біліктілігін  арттыру  институтымен 

тығыз байланыста жұмыс жасайды.  

Жетістіктері  де  баршылық.  Шəкірттерінің  білімін  шыңдауға  деген  құлшынысын 

үнемі  арттыруға  бейім.  Соның  нəтижесінде  шəкірттері  білім  додасынан  топ  жарып, 

жүлделі  орындарды  иеленді.  Оқушылары  Жақсылықов  Бейбарыс,  Қайырбаев 

Темірлан облыстық олимпиадада  II орынды жеңіп алды. (2009ж.)  

   Жемісті  күтіп  баптасаң  ғана  -  өнім  беретін  секілді,  шəкірт  жүрегіне  жол  тапқан  ұстаз  

ғана жетістікке жетері анық.  

   Ұлы  ғұлама  А.  Байтұрсынов:  «Ең  əуелі  мек тепке  керегі  –  білімді,  педагогик а  мен 

методикадан хабары бар оқыта білетін мұғалім» деген екен.   

Қ.  М ырзатайұлы  теорияны  практика  жүзінде  ұштастыра  білетін,  үнемі  ізденіс 

үстінде  жүретін  ұстаз.  М ектепішілік,  қалалық,  облыстық,  аймақтық  іс-шараларға, 

оқушыларын  үнемі  қатыстырып  қана  қоймай,  өзі  де  белсенді  қатысады.  2009  жылы  V 

облыстық  мұғалімдер пəндер олимпиадасына қатысып жүлделі  II орынға ие болды. 

Ұстаздың  шығармашылықпен  жүйелі  еңбек  етуі  өз  нəтижесін  беруде.  9-сыныптарға 

арналған  программалау  тілін  оқыту  электронды  оқулық  құралын  жасады.  ҰБТ  кезінде 

Білім  жəне  ғылым  министірлігінің  программисі  қызметін  атқаруға  белсене  қатысып, 

Білім  беру  министрлігінен  «Алғыс  хат»-пен  марапатталды.  «Сəтбаев  оқулары»  атты 

халықаралық ғылыми-конференциясында «4ашы!тан о!ытуды$ сапалы! критерийлерін 

аны!тау» атты мақ аласы жарияланды (2008ж).  

Егеменді  еліміздің болашағы құтты, тұғырлы, мықты болуы үшін өз ісіне берілген 

осындай ұстаздарымыз көбірек болсын. 

     Бекібаева С.Ғ.- қазақ тілі пəнінің мұғалімі 

 

 

 

С детства мечтала быть учителем... 

 

Жунусова Ж. Ж.-учитель математики 

Школы «Жас дарын» 

 

С детства мечтала быть учителем. Проходя практику в одной из 

общеобразовательных  школ  города  Павлодар,  уже  на  последнем 

курсе,  вдруг  поймала  себя  на  мысли,  что  не  только  не  хочу  быть  

учителем,  но  даже  не  хочу    заниматься  этой  областью  деятельности. 

Практику сдала на «5», но в месте с оценкой в зачетке унесла с  собой 

ужасные воспоминания и мысли, о том, что выбрала не ту профессию. 

Думала о рутинности работы, о не перспективности, о том, что год за 

годом,  занимаясь  одним  и  тем  же,  не  смогу  развиваться  ни 

профессионально,  ни  социально,  ни    говоря уже  о  личном  росте.  Но 

кризис не  тётка ….  и   выбирая между школами, обратила внимание  на  название школы 

«Жас дарын». Хочу выразить огромную благодарность руководству школы, за то, что не 

побоялось  взять  на работу    молодого  специалиста  без  стажа  работы,  без  опыта.  За  год 

работы  в  школе,  я  поняла,  что  мне  ужасно  повезло.  Ни  один  день  не  похож  на  

предыдущий.  М ожно  только  удивляться  тому,  насколько  может  быть    разнообразна 

работа учителя! Сколько нового и полезного приносит каждый день,   

сколько 

возможностей и перспектив. Предоставлены все условия для получения дополнительного 

образования, повышения квалификации. Здесь учатся самые лучшие дети, действительно 

одаренные.  Каждый  ребенок  уже  личность.  Здесь  работают  самые  талантливые 

преподаватели,  которые  заботятся    о  том,  чтобы    каждый  учащийся  выбрал  свой 

единственный и верный путь.  

Конечно,  мне многому еще  нужно научиться, многое  познать, многое освоить. Но 

будущее меня уже не страшит. Я уверена, что занимаюсь интересным и ,главное, нужным 

делом.  

                                            

Керегесі кеңейген іргелі мектеп   

 

Тұрсынов Ғ.Қ.-қазақ тілі мен əдебиеті  

пəнінің мұғалімі 

 

Көрнекті  қаламгер  М .  Əуезов  «Адам  баласы  жан  жемісін 

таппай,  өмірдің  терең  мағына,  шын  мақсұтына  түсіне  алмайды»  - 

деген болатын. Жан жемісі, ең алдымен, оқу, білім, тəрбие десек, сол 

жемісті берер мəуелі ағашымыз – білім ошақтары емес пе? Павлодар 

қаласының  орталығынанда  орналасқан  «Жас  дарын»  мектебінің 

шаңырақ  көтергеніне  оншақты  жылдың  жүзі  өтсе  де,  айтуға 

тұтарлық  өзіндік  тарихы  бар.    «Дарындыға  дархан  жол»  деген 

қағидаға  сүйенген  мектеп  ұстаздары  оқу-тəрбие  саласында  жүйелі 

жұмыстар жүргізіп келеді.  

М ектептегі  əр  ұстаз  үлкен  жүректілігімен,  сауаттылығымен  өз  шəкірттерінің 

жүрегіне  жол  тауып,  оның  өмірге  нық  қадам  басып,  нағыз  Адам  болып  қалыптасуына, 

жан-жақты  еңбек  етуде.  Оқушыларға  заман  талабына  сай  тиянақты  білім  беру,  оқыту 

мəселесінің  негізгі  бағыт  бағыдары  деп  санайтын  іргелі  мектеп  ұжымындағы  отыздан 

астам  мұғалімдердің  барлығы  өз  істерінің  хас  шеберлері.  Бұл  –  ұжымның  ортақ  мерейі. 

М ектептегі  əр  оқушыны  жеке  тұлға  ретінде  зерттеп,  оқушыларды  шығармашылыққа 

баулып  ғылыми  қоғамның  жұмысын  жетілдіру,  түрлі  білім  додаларында  жоғарғы 

көрсеткіштерге  жету  –  мектеп  ұстаздарының  басты  мақсаттарының  бірі.  Ал  оқу 

ордасының білім беру тұжырымдамасының негізінде мемлекеттік стандартты меңгерумен 

қатар, ағылшын тілі, тарих, қазақ тілі мен əдебиеті, математика, физика, химия, биология, 

информатика пəндерін ғылыми тұрғыдан тереңдете оқытып, заман талабына сай білікті де 

білімді, дарынды, іскер шəкірттерді тəрбиелеу көзделген.   

Шəкірттер мен ұстаздардың бір-біріне деген осындай құрмет, адал сенімі бар жерде 

білім  қайнарынан  сусындап  жүрген  ұл-қыздардың  қашанда  ел  сенімін  ақтар  саналы 

азаматтар болып шығатынына менің күмəнім жоқ.  

М ектеп алғашқы қадамдарын сəтті бастап, бүгінде мемлекетіміздің «Он үздік білім 

ордасы»  атанып,  əлі  де  үздіксіз  дами  отырып,  жас  ұрпаққа  өмірлік  азық,  болашаққа 

темірқазық болатын сапалы білім мен біліктілік сыйлауды жалғастыра бермек.  

                                                                                                    

 

Химия пəнінен  үшінші деңгейлі есептерді шешу технологиясынан 

үлгілер 

(Павлодар қаласының  “Жас дарын” мамандандырылған  мектебінің жоғары санатты 

химия пəні оқытушысы Əлібеков М ұрат Сабырұлы) 

 

         Тереңдете оқыту педагогикалық технолог иясында  алынған нəтиже сəйкесті  меңг еру 

деңгейлері түрінде анықталады.  

Бұл жағдай : 

а) оқушының оқу материалын жеңілден күрделіге қарай жүйелі  

    меңг еруі; 

ə) алынған нəтижені өлшеуге болатындығы; 

б) оқу процесінің жарыс түрінде ұйымдастырылуы; 

в) бағалаудың жетелеушілік қасиеті; 

г) тереңдете оқытудың əдіс – тəсілдерін қолдануға ыңғайлы жағ- 

    дайлар жасалуы, т.б. себептерге байланысты оқушының оқу  

    материалын қажетті минимум деңгейінде меңг еруіне жағдай  

    жасайды.  

         М еңгерудің əр кезекті деңгейіне өтіп отырған сайын ынта,  мотив, белсенділік, білік  

пен дағды да өсіп отырады. Ендеше тереңдете оқыту технологиясын оқу процесіне енгізу 

–  білім  сапасын  қ ажетті  деңгейде  қ амтамасыз  етуге,  оны  көтеруге,  тіпті  басқ аруды 

қамтамасыз етеді. 

   Тереңдете оқыту негізіндег і педагогикалық технолог ия  мазмұны- 

ның ерекшілігі: 

- жеке құрылымдарға бағдар беру; 

- білім маз мұнының сипаты мен көлемі, оқу жоспарының,  

   материалының, баяндау түрлерінің дидактикалық құрылымы. 

   Оқушылар  бір  сыныпта,  бір  бағдарлама  жəне  бір  оқулық  бойынша  оқи  отырып, 

материалды  əртүрлі  деңгейде  игере  алуы  деңгейлік  саралау  деп  аталады.  Сондықтан 

міндетті  дайындық  деңгейі  анықтаушы  шарт  болып  табылады.  М індетті  дайындық 

деңгейіне  жету  оқушының  мазмұнды  игеруге  қойылатын  ең  аз  қажетті  талаптарды 

орындағанын  сипаттайды. Осының негізінде  материалды игерудің жоғарырақ деңгейлері 

қалыптасады. 

        Бұл 

деңгейлердің 

тапсырмаларына 

төмендегідей 

талаптар 

қойылады: 

I – деңгейдегі тапсырмаларға: 

1) жаттап алуға лайықталған болуы керек; 

2) алдыңғы сабақта жаңадан меңгерілген білімнің өңін өзгертпей  

    қайталап, пысықтауына мүмкіндік беруі тиіс; 

3) тапсырмалар жаңа тақырып үшін типті жəне өмірмен байланыс- 

     ты болуы    керек; 

II – деңгейдегі тапсырмаларға : 

1) өтіп кетк ен материалдарды реттеуге жəне жүйелеуге берілген  

    тапсырмалар. Бұлар өзгертілген жағдайлардағы тапсырмалар,  

    яғни  бұрынғы тапсырмаларға ұқсас, бірақ оларды орындау үшін  

    алғашқы алған  білімдерін түрлендіріп пайдалану қажет. 

2) 

оқушының 

ойлау 

қабілетін 

жетілдіруге 

берілетін 

тапсырмалар.  

III – деңгейдегі тапсырмаларға : 

1)

 

танымдық – іздену (эвристикалық) түрдегі тапсырмаларды  

     орындау  барысында оқушылар жаңа тақырып бойынша мең- 

     герген алғашқы қарапайым білімдерін жетілдіріп , тереңдету- 

     мен қатар, ол тағы да жаңа білімді меңгеріп, өзі үшін жаңалық  

     ашуы тиіс; 

2)

 

əртүрлі əдіс, тəсілдермен шешілетін есептер; 

3)

 

Ой қорытуға арналған, дағды қалыптастыратын тапсырмалар. 

IV – шығармашылық деңгей тапсырмалары: 

1)

 

оқушылардың  жинаған  өмірлік  тəжірбиесі  мен  қалыптас-тырған  ұғым, 

түсініктерінің, қиялы  мен белсенді ой еңбегінің нəтижесінде жаңаша, бұған дейін 

бомаған,  белгілі  бір  дəреже-де  олардың  жеке  басының  икемділігін  байқататын 

дүние жасап шығуына негізделген. 

2) олимпиадалық есептер; 

3) берілген тақырыпқа өз бетімен реферат, докладтар дайындау. 

     Демек, бұл тапсырмалар – оқушылардың біліктілігі мен  дағ-дысын  қалыптастыру 

жəне оны бағалау деңгейі болады. 

     Тапсырмаларды  деңгейге  бөліп  берудегі  мақсат  –  сынып  оқушы-ларын  «қабілетті» 

жəне «қабілетсіз» деп жасанды түрде əр түрлі жіктерге бөлуді болдырмау; 

- бірінші деңгейдің тапсырмаларын орындап үлгерген оқушылар  

   екінші  деңг ейдің тапсырмаларын; 

- екінші деңг ейдің тапсырмаларын орындаған оқушылар үшінші  

  деңгейлердің тапсырмаларын орындайды; 

Үшінші деңгейдің ізденуді қажет ететін тапсырмаларын, əрине  

дарынды да, еңбекқор оқушы орындай алады. 

      Қандай оқушы болмасын, мысалы өзінің  жақсы оқитындығына қарамастан жұмысын 

«оқушылық»,  «міндетті»,  бірінші  деңгейдің,  ол  үшін  жеңіл  болса  да  тапсырмаларын 

орындаудан бастайды. 

     Барлық  оқушылар  жұмысын  бір  мезгілде  бастап,  əр  қайсысы,  білім  игерудегі  өз 

қабілетіне қарай, өз биігіне жетеді. 

     Бір  деңгейдің  тапсырмаларын  толық  жəне  дұрыс  орындап,  өткізбег енінше,  келесі 

деңгейге көшпейді. «М індетті» деңгейді толық меңгергеннен кейін оқушы əрі қарай ілгері 

ұмтылады, өзіне - өзінің сенімі артады. 

      Олардың  əрқайсысы  бірінші  деңг ейлік  тапсырмаларды  орындауға  міндетті  жəне 

жоғары деңгейлік тапсырмаларды орындауға құқылы. 

      Осылайша,  бір  деңгейден  бір  деңгейге,  өз  білімін  біртіндеп  толықтыра  отырып,  өз 

қабілетін  де  жетілдіреді.  Бұл  жағдайда  жоғары  деңгейлік  тапсырмаларды  орындау  əр 

оқушының күнделікті мақсатына айналады. 

       Үшінші деңгейлік тапсырмаларға  мынадай есептерді ұсынуға болады: 

1.

 

Құрамында 0,1 молярлы 200 мл мыс (II) нитраты жəне 0,1    

         молярлы  300 мл күміс нитраты бар ерітінді күші 4 А ток пен  

         965 с электролизделінді.Электролиз аяқталғаннан соң  

         ерітіндіде қай тұздан, қанша мөлшерде (г) қалатынын  

         анықтаңдар. 

         A) Cu(NO

3

)

2

;  0,94 

         B) AgNO

3

;  0,94 

         C) электролизден соң ерітіндіде тұз қалмайды 

         D) AgNO

3

;  5,1 

         E) Cu(NO

3

)

2

;  2,82 

 Шешуі: 

Берілгені:                           

С

м

(Cu(NO

3

)

2

) – 0,1М         

V(Cu(NO

3

)

2

) – 200 мл 

С

м

(AgNO

3

) – 0,1М  

V(AgNO

3

) – 300 мл 

I – 4 A 

t – 965 c 

———————————  

табу керек:  тұз - ? 

                     m(тұз) - ? 

1)

 

Ерітіндінің молярлық концентрациясы формуласы бойынша  

ерітіндідегі əр бір тұздың массасын анықтаймыз: 

С

м

 = 

MV

m 1000

⋅

 → m(Cu(NO

3

)

2

) = 

1000

MV

C

m

 = 

1000

200

188

1

,

0

⋅

⋅

 = 3,76 г 

С

м

 = 

MV

m 1000

⋅

 → m(AgNO

3

) = 

1000

MV

C

m

 = 

1000

300

170

1

,

0

⋅

⋅

 = 5,1 г 

2)

 

Катодта металл иондарының тотықсыздану реті олардың  

стандарттық электродтық потенциалдар қатарындағы орнына тəуелді. Бұл қатарда 

күміс  ионы  мыс  ионынан  кейін  орналас-қан,  сол  себепті  бірінші  орында  күміс 

иондары тотықсыздана-ды.   

Фарадей  формуласы  бойынша  5,1  г  күміс  нитратын  электро-лиздеуге  қажетті  ток 

күшін анықтаймыз: 

m(AgNO

3

)  = 

96500

iЭt

  → i = 

Эt

m 96500

⋅

 = 

965

170

96500

1

,

5

⋅

⋅

 = 3 A 

3) 4 А токтың 3 A і күміс нитратын электролиздеуге жұмсалды,  

    қалған токпен қанша  массадағы мыс (II) нитратын электро- 

    лиздеуге болатынын есептейміз: 

    I = 4 – 3 = 1 A 

   m(Cu(NO

3

)

2

)  = 

96500

iЭt

  = 

96500

965

94

1

⋅

⋅

  = 0,94 г 

4) Ерітіндіде қалған тұз - мыс (II) нитраты, оның массасы: 

    m = 3,76 – 0,94 = 2,82 г 

   Жауабы: Е 

Ескерту

: тұздардың эквиваленті мына формуламен анықталады: 

Э

(тұз)

 = 

Me

Me

туз

В

N

M

⋅

)

(

 = 

2

1

188

⋅

 = 94  

 

2.

 

Күміс нитратының 136 мл (ρ = 1,25 г/мл) 10% - ды ерітіндісіне  

     массасы 10 г мыс тақташа (пластинка)  салынды. М ыс тақта- 

     шаның массасы 12,28 г болғанда ерітіндіден алынды.  Ерітін- 

     діге өткен мыстың, бөлінген күмістің массаларын (г) жəне  

     ерітінді құрамында қалған күміс нитратының массалық үлесін 

     (%) есептеп  табыңдар (A

r

(Cu) – 63,5; A

r

(Ag) – 107,87). 

         A) m(Cu) – 3,42; m(Ag) – 5,54; ω

2

(AgNO

3

) – 8,13% 

         B) m(Cu) – 3,26; m(A g) – 5,54; ω

2

(A gNO

3

) – 4,93% 

         C) m(Cu) – 3,16; m(A g) – 5,45; ω

2

(A gNO

3

) – 5,25% 

         D) m(Cu) – 4,26; m(Ag) – 7,04; ω

2

(AgNO

3

) – 6,43% 

         E) m(Cu) – 3,26; m(A g) – 5,54; ω

2

(A gNO

3

) – 7,93% 

 

Шешуі: 

Берілгені:                           

ω

1

(AgNO

3

) – 10,0%        

V(AgNO

3

) – 136,0 мл 

ρ – 1,25 г/мл 

m

1

 – 10,0 г 

m

2

 – 12,28 г 

———————————  

табу керек:  m(Cu) - ? 

                     m(Ag) - ?  

                     ω

2

(AgNO

3

) - ? 

 

1) Ерітіндідегі күміс нитратының массасын мына формула бойын- 

    ша табамыз:  ω = 

V

m

⋅

⋅

ρ

100

 → m(AgNO

3

) = 

100

V

⋅

⋅

ρ

ω

 = 

100

136

25

,

1

10

⋅

⋅

 = 17 г 

2) М ыс тақташа ерітіндіге батырылғанда мынадай реакция жүреді: 

Cu + 2AgNO

3

 = Cu(NO

3

)

2

 + 2Ag↓ 

3) М ыстың қанша мөлшері (моль) еритінін жəне күмістің бөлінг ен  

    мөлшерін мына теңдеу бойынша анықтаймыз: 

    а) ν = 

M

m

 → m = ν

.

M  

    ə) 10 – 63,5ν + 107,87ν = 12,28 

         44,37ν = 2,28 

              ν = 0,0514 моль 

4) Ерітіндіге өткен мыстың массасы:  

m(Cu) = ν

.

M  = 0,0514

.

63,5 = 3,26 г 

    Бөлінген күмістің массасы: 

m(Ag) = ν

.

M  = 0,0514

.

107,87 = 5,54 г 

5) Ерітіндіде қалған күміс нитратының массасы: 

m(AgNO

3

) = 17 - ν

.

M  = 17 – 0,0514

.

169,87 = 8,27 г 

6) Реакциядан к ейінгі ерітіндідег і күміс нитратының массалық үле- 

    сін есептейміз: 

ω

2

(AgNO

3

) = 

)

(

)

(

100

)

(

3

2

Ag

m

Cu

m

V

AgNO

m

−

+

⋅

⋅

ρ

 = 

54

,

5

26

,

3

136

25

,

1

100

27

,

8

−

+

⋅

⋅

 = 4,93% 

жүктеу/скачать 2,2 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: