папа (әке)
деп атаған Рим епископтарының ең алғашқыларының бірі болды. Оған
Ұлы Папа атағы берілді, ол ӛзі рухани және ақсҥйектер қоғамының билігіне ие
болды – мемлекет шіркеудің қол астындағы қҧралға айналды.
Империяның Шығысында шамамен осы уақытта Батыста болып
жатқан жағдайларға қарама-қайшы процесс жҥріп жатты – шіркеу
мемлекет, император билігіндегі қҧралға айналды.
Қағаз жҥзінде шіркеу бірыңғай болып қала берді. Оның әрекеттеріне
қарай келесідей нәтижелерге қол жетті: қайта тірілуді қасиетті кҥн ретінде
мойындау, Рождество Христова және оған Шоқыну кҥнін тойлау мерекесін
бекіту, Марияны қыз абыройы бар ана қҧдайы деп тану, әулиелерге,
иконаларға табыну.
Сонымен қатар, мҧгндай нәтижелерге пҧтқа табынушылықты жоюды
жатқызуға болады: барлық пҧтқа табынатын шіркеулер жойылған, пҧтқа
табынушылыққа сыйынуға тыйым салынған, пҧтқа табынушы және
антихристиандық авторлардың шығармалары отқа жағылған, христиан
дінініне тіл тигізу, басқа дінге ауысу сияқты қарама-қайшы әрекеттер ҥшін
қылмыстық жаза енгізілген.
Ортағасырлардың басынан бастап христиан дінінде 2 орталық болды:
Византия және Рим. Олардың арасында тек шіркеулік-қҧдайға қҧлшылық
ету қарым-қатынастар ғана емес, сонымен қатар, әскери қақтығыстар да
болды. Қарастырылып отырған кезеңде кезекті дін бҧзушылыққа қарсы –
монофелиліктің алдын алу бойынша кӛп кҥш салынған.
Оның мәні –
Иисус Христостың бойындағы екі табиғатты
(құдайшыл және адами) мойындай отырып, монофелиттер оларды бір еркіндікке біріктіруі, оның
Иисус Христостың барлық әрекеттерін анықтауы болып табылады.
VI Дүниежүзілік собор (680 ж.), монофелилікті айыптады және
епископтарды махаллаларда жоюға шақырды.
Иконаға қарсылар және оны қҧрметтеушілер арасында қатаң кҥрес
жҥрді. Кҥреске христиан шіркеуінің барлық жоғары иерархиялары,
74
монахтар, әулиелер және қатардағы діндарлар қатыстырылды. Соңында,