С. Г. Тажбаева Редакция алқасы
жүктеу/скачать 7,04 Mb. Pdf көрінісі
|
| Физикалық белсенділік. Есептеу бойынша адам күнделікті өмірде мүмкіндігінше өз күшінің
жартысын жүзеге асырады. Қате позицияны жасы ұлғайған сайын өз физикалық белсенділігін азай- татын адамдар алады. Бірақ нағыз осындай іс-`рекет мезгілсіз қартаюға `келеді. Британдық д`рігер геронтолог 3500 қарт адамды зерттеді. Олардың жақсы сақталған түр-келбеттеріне байланысты д`рігердің басты н`тижесі: рухани ж`не физикалық белсенділік. Олардың ұйқылары ұзақ, `рі олар спортпен шұғылданады, көбіне жүзумен ж`не саяхат жасаумен айналысады, көп оқып, басқаларға қарағанда теледидарды аз көруді жөн санайды. Өз физикалық формаларын сақтайтын көптеген елдер- де белсенді, салауатты өмір салтын ұстанады. Дене т`рбиесімен жүйелі айналысқан егде адамдардың психологиясы өте жақсы болады. Мұндай адамдар көбіне салиқалы, өз-өзiн жақсы ұстайды, өзiне сенiмдi, олар мейрімді болып келеді, кемшiлiктерге шыдамдылықпен қарайды. Көптеген зерттеу- лерде 40-60 жастан асқан адамдарды дене т`рбиесімен шұғылдану керек деп есептейді. Күнделікті дене-күш жаттығуларын жасау керек. Өз денесіне тұрақты бақылау ж`не бұлшық еттерін күшейтуi, жүйелi түрдегі жаттығулар белсендi ұзақ өмiрдi қамтамасыз ету үшiн сөзсiз ықпал етеді. Гимнастика мен массаж қан ұюымен жақсы күреседі. Ағзаның қартаю қызметін бақылау қажет. Белсендi дене- күш жаттығулары жүрекке, тыныс мүшелерiне көмектеседi, қан қысымдарын бiрыңғайлайды, диабет- тiң алдын алады. Ағзаның қызмет етуiне дене-күш жаттығуларының `серін өнегелі академик, жасау- шы А.А. Микулин өз еңбектерінде мысалдар арқылы д`лелдейді. Жұмысқа `бден берілген ол дене т`рбиесіне 50 жасында ауруханаға түскенінше мүлдем назар аудармағанын айтады. Ол жоғалтқан денсаулығын дене жаттығуы негізінде 82 жасымда қайтарып алғандығын айтады. Ол виброгимнас- тика, күн сайынғы жүгiру, сипап- сылау, тыныс алу жаттығуларымен айналысады. Соңғы уақытта сауықтырудың көбіне шығыс техникасы `йгілі болды, `сіресе - қытай гимнасти- касы. Осымен айналысатын 60-80 жастан асқан егде адамдар алжа-алжа шалдар мен кемпір ретінде көрінбейді, керісінше өте жарқын, еңбекке жарамды. Денсаулықты нығайтып, ұзақ өмір сүру үшін бұл жаттығумен күніне 2 рет – танертен төсекте отырып ж`не күннің екінші жартысында таза ауада. Қытай гимнастикасының ерекшелiгi массажды өздігінен жасау [3]. Мысалы, егер олар организм бiртiндеп, су сүртулермен бастап үйрету керек болатын ағзаны тұрақ- ты шынықтырудың оның ішінде гимнастикалық жаттығуларды егде адамдың денсаулықтарына да жақсы `сер етеді. Адам өзін реттеп, бақылап отыруы тиіс ж`не аутогенді жаттығуларды да жасап отырғаны жөн. Сонымен бірге қартаю үрдісінің алдын-алу үшін – медитация қолданылады. Бостон реабилитациялық орталығында өткiзiлген зерттеу осыны растайды. Экспериментте орта жасы 81 жас құраған 73 адам қатысты. Болған iстiң медитациясының қорытындысы 3 жылдан кейін шықты. Экспериментте медитация алған ж`не бақылау тобындағы адамдармен салыстыру жүрді. Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2 (50), 2016 ж. 229 Зерттеу н`тижесі: • Қан қысымы төмендейді; • Олар жақсы дамыған сөз қорымен ерекшеленді; • Олар ширағырақ ж`не үйренуге қабілеттілігі байқалды; • Олар өз істеріне жауапкершілікпен ж`не өзін-өзі бақылаумен ерекшеленді; • dйтеуiр, олардың тобында өлiм-жiтiм бақылау тобымен салыстырғанда төмен болды. Өзiн-өзi бақылаудың ерекшелiгi егде ж`не к`рiлiк жаста нашар зерттелген. Дегенмен негiздеу тұрақты өзiн-өзi бақылау қарттықпен күресте п`рмендi көмек көрсететiнiн ойлауға мүмкіндік бар. Бір сөзбен айтқанда `лем психикалық саласы егде адамның көп мөлшерде қоршаған ортамен қарым-қатынасын нығайту. Өзін-өзінді бақылау мен қадағалауға ұмтылу керек ж`не сабырлылық таныта білу қажет. жүктеу/скачать 7,04 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|