С. Г. Тажбаева Редакция алқасы



Pdf көрінісі
бет24/49
Дата01.02.2017
өлшемі7,13 Mb.
#3195
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   49

Ключевые  слова:  студент,  практика,  классный  руководитель,  семья,  родитель,  воспитание,  квалификация, 
школа, личность, учитель, традиция, взаимоотношения, характер, инновационный процесс, учтимость, связь. 
 
Summary 
Educational work with parent is necessary to be planed and carefully discussed beforehand. So, each class tutor must be in 
close relations with parents during the practice. Each parent develops personal particularities in their child as far as possible. 
Upbringing a child in the Kazakh family contains from three stages.They are a grandfather and a grandmother, a mother and a 
father,  a  son  and  a  daughter.  Each  of  them  has  personal  rights  and  requirements.  These  requirements  have  their  own 
particularities and importance. The family forms child’s character and his world view.  
In the language of their ansestors, national heritage, grandfather’s dignity and their characters passes from Mother’s blood 
to generations 
The  Keywords:  student,  practice,  class  leader,  family,  parent,  education,  qualification,  school,  personality,  teacher, 
tradition, between relations, nature, novelty process, know, relationship. 
 
УДК 373.1  
 
ОҚУ ІС-.РЕКЕТІНДЕ КЕЗДЕСЕТІН ЗЕЙІН ТҮРЛЕРІ 
 
У.А. Сейдахметова – Абай атындағы ҚазҰПУ- Жалпы педагогика ж[не 
психология кафедрасының оқытушысы, магистр 
 
Аннотация 
Адам  өмірінде  зейіннің  алатын  орны  зор.  Jсіресе,  білім  алу  ісінде  маңызы  ерекше.  Ш5кірттің  сабақты  түсіне 
қоймауы, есінде дұрыс сақтай алмауы, тапсырманы орындауда қате жіберуі оған дұрыстап зейін қоймаудан болады. 
Оқушылардың зейінін дұрыс қалыптастыруға мұғалімнің жеке басының үлгі-өнегесінің де маңызы зор. 
Тірек сөздер: зейін, іс-5рекет, психикалық процесс, тахистаскоп 
 
Оқу  іс-5рекетін  ұйымдастыруда  зейін  түрлерінің  өзіндік  орны,  м5ні,  мағынасы  бар.  Орыс  педаго-
гикасының  атасы  К.Д.Ушинский  зейіннің  маңызын  былайша  көрсеткен  еді:  «Зейін  адам  санасынан 
қорытылып  өтетін  барлық  ойды  аңғартатын,  адам  жанының  жалғыз  ғана  есігі  болып  табылады,  демек, 
бұл  есікке  ілімнің  бірде-бір  сөзі  соқпай  өте  алмайды,  егер  де  ол  соқпай  өтсе,  онда  баланың  санасында 
ештеңе  де  қалмайды».  Сол  себепті  де  мен  мақаламның  өзегі  ретінде  оқу  іс-5рекетінде  кездесетін  зейін 
түрлеріне тоқталып, оны қалыптастыруда педагогтердің жұмыстарын атап көрсетуді жөн көрдім [1]. 
Жалпы,  педагогикалық  іс-5рекет  дегеніміз  −  мұғалімнің  оқу-т5рбие  істерін  н5тижеге  жеткізетін  5ре-
кеттер құрылымы. Педагогикалық іс-5рекеттер мынандай құрылымдардан тұрады: іс-5рекет мақсаты, іс-
5рекет  объектісі,  іс-5рекет  субъектісі,  іс-5рекет  құралы.  Аталған  іс-5рекет  құрылымдары  бір-бірімен 
байланысты  комплексті  жүзеге  асырылып,  іс-5рекеттің  компоненттері  де  болады.  Осы  аталған  іс-5ре-
кеттер  компоненттері  де  болып  табылатын  іс-5рекеттер  мақсаты,  объектісі,  субъектісі  ж5не  іс-5рекет 
құралдарын жеке-жеке алып қарайтын болсақ: іс-5рекет мақсаты – жас ұрпақты жан-жақты т5рбиелеуді 
көздейді. Жан-жақты т5рбиелеу т5рбие жұмысын кешенді жүзеге асыруы қажет етеді. Комплесті жүргізу 
адамгершілік, еңбек, эстетикалық, дене, экономикалық, экология, ақыл-ой т5рбиелерін тұтас бір-бірімен 
ұштастыра жүргізу болып табылады. Т5рбие жұмысын комплексті жүргізу т5рбиеленушінің санасына да, 
мінез-құлқына  да,  олардың  тіршілік  қызметіне  де  бір  мерзімде  ықпал  жасауға  мүмкіндік  береді.  Жеке 
адамды  жан-жақты  дамыту  жас  ұрпақтың  тіршілік  қызметінің  алуан  түрлі:  өндірістік,  қоғамдық  саяси, 
рухани  адамгершілік  салаларында  барлық  қабілет  дарындарын  дамытуды  қарастырады.  Соныменқатар 
педагог оқушының зейінін дамытуда да орасан зор рөл атқарады. 
Зейін өздігіненжеке-дара психикалық процесс те, жеке адамның қасиеті де болып саналмайды. Сөйтсе 
де  ол  5рқашан  адамның  өмір  т5жірибесіндегі  іс-5рекетіне,  таным  процестеріне  тікелей  қатысты  болып, 
оның қызығуын, бағытын көрсетеді. 
Педагогикалықіс-5рекеттебаланың  белсенділігіне  қарай  зейін  -  ырықты,  ырықсыз,  үйреншікті  деп 
аталатын үш түрге бөлінеді. Оқу іс-5рекетін ұйымдастыруда бұлардың 5рқайсысының өзіндік орны, м5ні, 
мағынасы  бар.  Сабақ  үрдісінде  оқушынықызықтыратын  бейнелі,  жинақы,  көрнекі  заттар  м5ліметтерді 
пайдаланып,  оның  ырықсыз  зейініне  сүйене  отырып,  сол  зейінді  тұрақтандыруға,  біртіндеп  ырықты 
зейіннің  қалыптасуына  көңіл  бөледі.  Бұл  үшін  оқу  материалының  нақтылығы,  мазмұндылығы,  тартым-
дылығы, эмоциялық сезімге қанықтылығы болуы қажет. педагогикалық іс-5рекет кезінде м5нерсіз жөнді 

Вестник КазНПУ им. Абая, серия«Педагогические науки», №3(47), 2015 г. 
132 
назар аудара алмайды. Ал м5нерлі, 5серлі сөздер адамның зейінін өзіне еріксіз тартып алады. Кез-келген 
тітіркендіргіштердің  адам  зейінін  өзіне  аударуы  оның  5серлілігіне  байланысты.  Сондай-ақ,  тітіркендір-
гіштердің  жаңалығы  да  ырықсыз  зейін  тудырады.  Зейіннің  осындай  қасиеттерін  ескеріп,  сабақта  түрлі 
көрнекі  құралдарды  пайдалану  жемісті  н5тижелер  бермек,  5сер  етіп  тұрған  тітіркендіргіштің  басталуы 
мен  аяқталуы  –  ырықсыз  зейінді  тудырудың  қайнар  көзі.  Дегенмен,  мектепте  оқу-іс  5рекеті  5рдайым 
қызықты  бола  бермейді.  Бала  үшін  қызық  емес,  тіпті  оларды  жалықтыратын,  бірақ  білуге  тиіс  қажет 
материалдар  да  болады.  Сондықтан  да,  оқу  іс-5рекеті  барысында  оқушының  ырықты  зейінін  де  қалып-
тастырып,  дамыту  қажет.  Бұл  үшін  сыныпта  оқушының  даму  аясына  сай  мақсатты,  тартымды  оқу  іс-
5рекеті ұйымдастырылуы керек. Оқу іс-5рекеті түрлендіріліп, бір түрден екінші түрге ауысып отырады. 
Іс-5рекеттің  жаңа  түрі  оқушының  ырықты  зейінін  оятып,  тұрақтандырады.  Мектептегі  оқу-т5рбие 
істерінің  б5рі  де  балалардың  ырықты  зейін  қалыптастырып,  дамытып  отыруды  қажет  етеді.  Бұл  үшін 
бастауыш сыныптарда оқу 5рекеті балалардың шама-шарқына қарай қызықты етіп ұйымдастыруға тиісті. 
Талпынысының  н5тижелі  болуы  баланың  өзіне  деген  сезімін  арттырады.  Сабақта  оқушылырдың  жас 
ерекшеліктеріне  қарай  түрлендіре  жүргізіп,  5р  түрлі  5рекет  жасатып,ырықсыз  зейінін  ырықты  зейінге 
аударып  отыру  керек.  Жұмыс  орнында  кісінің  көңілін  бөгде  тітіркендіргіштер  алаңдатпауы  керек. 
Мысалы,сабақ үстінде айтылған артық сөз баланың белсенді жұмыс істеп отырған көңілін бөледі. Ырық-
ты  зейінді  дұрыс  ұйымдастырудың  маңызды  шарты  −  адамның  психикалық  күйі.  Ырықты  зейінді 
күшейту  үшін  сөз  арқылы  қайталап  айтып,  алға  қойған  мақсатты  тұрақтандыруға  болады.  Jрқилы 
жағдайларда  жұмыс  істей  білу  мен  адамның  5деттері  де  ырықты  зейіннің  тұрақты  болуын  ықпал 
етеді.Адамның  күрделі  м5селелерді  шешуші,  орфографиялық  ережелерді  қолданып  жазба  жұмыстарын 
дұрыс орындауы, жаңа терминдер мен шетел тілін меңгеруі − мұның б5рі де ырықты зейін арқылы іске 
асады [2]. 
Педагогикалықпроцесс  кезінде  зейіннің  үйреншікті  түрінің  маңызы  зор.  Ол  құбылыстар  мен  заттар-
дың,  мазмұндық  материалдардың  санада  тез  бейнеленуін,  сөйтіп,  қабылдау  үрдісінің  тез,  оңай  болуын 
қамтамасыз  етеді.  Үйреншікті  зейін  көпшілік  жағдайда  оқушының  өз  зейінін  өзі  басқаруынан  көрінеді. 
Бұл көбінесе жоғарғы сынып оқушыларына ж5не ересек адамдарға т5н. Көптеген жағдайларда, мектепте 
оқу іс-5рекеті барысында мұғалім оқушы зейінін ұйымдастырып отыруға тиіс. Сонымен бірге оқушының 
өз  зейінін  басқара  аларлық  дағдысын  мектеп  психологымен  біріге  т5рбиелеп  отырған  жөн.Оқу  мате-
риалын меңгеру тиісті объектіге зейін аудару, түйсіну, қабылдау ж5не ол қабылдағандарды еске сақтау 
үрдістері арқылы жүзеге асырылады. [3] 
Зейіннің көлемі деп бір уақыттың ішінде оның қамтитын, объектілерінің санын айтады. Зейін көлемін 
анықтауға байланысты жасалған т5жірибелер тахистаскоп деген аспаппен тексеріледі. Адам бір мезгілде 
(секундтың  1/10  бөлігінде)  орта  есеппен  5р  түрлі  5-9  5ріпті  қамти  алатынын,  12-14  5ріптен  тұратын 
мағынасы  бар  сөзді  де  осы  мерзімде  қамтитынын  көрсетіп  отыр.  Мектеп  оқушыларының,  5сіресе,  бас-
тауыш  сынып  оқушыларының  зейін  көлемі  ересек  адамдардың  зейін  көлемдеріне  қарағанда  шағын 
болатындығы  сабақ  үстінде  мұғалімнің  есінде  болуға  тиіс,  сондықтан  да  оқушыларға  бір  мезгілде  сан 
жөнінде де, сапа жөнінде де белгілі зейін көлемінен артық мөлшерде материал беруге болмайды. Оқушы-
лардың зейін көлемі бір-бірімен байланыспаған элементтерді қабылдаса, нашар өсетіндігін, ал логикалық 
байланысы бар элементтерді қабылдаса, олардың зейін көлемін өсіретіндігін мұғалім еске алуы қажет. 
Зейін көлемін арттыру үшін мұғалім балаларды комплекс заттарды байқай алуға, оларды бір объект 
ретінде  қабылдауға  машықтандырғаны  дұрыс.  Көрнекі  құралдардағы  сөздер  тым  ұзақ  болмай,  ондағы 
сөздердің  ең  бастыларын  бірден  оқып  түсіну  үшін  5ріптерді  түрлі  бояумен  безендіру  қажет.  Соңғы 
айтылған т5сіл де бала зейінінің көлемін өсіруге жағдай жасайды. Физиологиялық тұрғыдан зейін көлемін 
өсіріп, ұлғайту мидағы оптималдық қозуы бар алапты кеңейте түседі. Бұл бірнеше қозулардың бір қозу 
жүйесіне  бірігуі  болып  табылады.  Бірден  біраз  н5рсені  қамти  алатын  зейінді  көлемі  кең зейіндейді  де, 
объектілерді жөндеп қамти алмайтын зейінді көлемі тар зейін дейді. Зейіннің тар, көлемдісі де жарамсыз 
қасиет  емес.  Jңгіме  істен  дұрыс  н5тиже  шығара  алуында.  Адамның  мамандығы,  айналысқан  ісі  оның 
зейініне  5сер  етпей  қоймайды.  М5селен,  өне  бойы  сағат  механизмімен  шұқшия  жұмыс  істеп  отыратын 
мастердің  зейін  көлемі  айтарлықтай  болмайды.  Микроскоппен  жұмыс  істейтін  ғалымның  зейіні  де  осы 
іспеттес келеді. 
Мектеп  жасына  дейінгі  балалардың  зейінінің  қалыптасуында  ойын  5рекеті  деерекше  орын  алады. 
Ойын  арқылы  бала  түрлі  объектілерді  көреді,  естиді,  байқай  алады,  фактілер  мен  құбылыстарды  бір-
бірінен  ажыратып,  оларға  назар  аудара  бастайды.  Балаларда  зейіннің  түрлі  қасиеттері  (көлемі,  бөлінуі, 
тұрақтылығы т.б.) жақсы байқалады. Бұлардың б5рі үлкендердің басшылығымен жетіледі. 
 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №3(47), 2015 г. 
133 
Мектеп – оқушылардың зейінін оқу-т5рбие процесінің талаптарына байланысты жүйелі түрде қалып-
тастырып  дамытатын  негізгі  орын  болса,  ал  мұғалім  –  балалардың  зейінін  т5рбиелейтін  негізгі  тұлға. 
Бұрын  ойыннан  басқаға  көңіл  бөлмей  келген  бала  оқуға  бірден  беріліп  кетпейді,  сабақтың  басынан 
аяғына дейін отыруға оның шыдамы жетпейді. Олардың алғашқы кезде сабақтың аяқталуын асыға күтіп 
отыратындары  да  осыдан.  Балада  ырықсыз  зейіннің  басымырақ  болуы  ой-өрісінің  көрнекілігіне  де 
байланысты. М5селен, бірінші сынып оқушылары түрлі н5рселерді санағанда, көбінесе олардың сыртқы 
формасына, бояуына көңіл аударады да, ең негізгі міндеті - есеп шығаруды ұмытып кетеді. Бұл жастағы 
балалардың зейініндегі екінші бір ерекшелік зейін көлемінің өте тар келетіндігі. Мұғалім осы жағдайды 
есінде қатты ұстағаны дұрыс. Ол сабақты бала ұғымына түсінікті, тіл жағынан жеңіл етіп берсе, көрнекі 
құралдарды тиісінше пайдаланса, бала зейіні бір объектіге тұрақтала түседі де, зейіннің бөлінуі кемитін 
болады. Оқушы зейіні негізінен сабақ үстінде т5рбиеленеді. Сабақтың 5рбір минуты бала зейінін билеп 
алмайынша,  мұғалімнің  сөзі  оның  көкейіне  қонбайды,  қиялын  толғандырмайды.  Бір  сөзбен  айтқанда, 
зейінсіз өткен сабақ өзінің мақсатына жете де алмайды. Зейін т5рбиесінде 5рбір мұғалімнің еске алатын 
кейбір шаралары мына төмендегілер: 
1.  Бірінші  сыныптан  бастап  оқушыларды  зейінділікке  5деттендіру,  оларда  зейіннің  жоғары  түрлерін 
дамыту естен шықпайтын болсын. Бұл жөнінде К.Д. Ушинский былай деген: «Балаға оқуды қызықты ете 
білу керек ж5не сонымен қатар, оларды қызықтыра қоймайтын тапсырмаларды да бұлжытпай орындауды 
талап ету керек, бұл жұмысты орындағанда бір жағын басым етіп жібермей, екі жағын теңестіру арқылы 
еріксіз  зейінді  тудырып  отырумен  қатар,  балада  белсенді  зейін  шамалы  болғанына  қарамастан  оны 
жаттықтырып отыру керек». 
2. Бүкіл сыныпқа не жеке оқушыларға берілетін тапсырмалар д5л, анық, қысқа болып келсін. 
3. Бала қайда жүрсе де (мектепте, үйде, далада) байқағыштыққа т5рбиеленуі тиіс. 
4.  Зейінді  күшті  ж5не  тұрақты  ететін  құбылыстың  бірі  -  ерік.  Сондықтан  зейін  т5рбиесін  ерік 
т5рбиесімен ұштастырып отыру қажет. 
5. Төменгі сынып оқушыларының жүйке жүйесінің 5лде де болса, «қатая» қоймағандығы еске алын-
сын.  Олардың  шаршап  кетпеуін  қадағалау,  орынсыз  жалықтырмау,  ауыр,  жеңілдігі  5р  түрлі  п5ндерді 
күнделікті  сабақ  кестесіне  талапқа  сай  орналастыру  секілді  м5селелер  де  зейін  т5рбиесіне  қатысы  бар 
шаралар. 
Оқушылардың  зейінін  дұрыс  қалыптастыруға  мұғалімнің  жеке  басының  үлгі-өнегесінің  де  маңызы 
зор. Егер мұғалімнің өз зейіні дұрыс ұйымдаспаған болса, яғни, ол біресе оқытып тұрған сабағына, біресе 
сыныптағы  оқушыларға  алаңдап,  нені  бастап,  нені  қойғанын  есінен  шығарса,  ондай  мұғалім  оқушы-
лардың  зейінін  дұрыс  т5рбиелей  алмайды.  Мұғалім  балаларға  сабақ  үстінде  зейінін  дұрыстап  аудара 
алмаса,  іске  ынтасыз,  ұқыпсыз  кіріссе,  берген  сабағынан  да  жөнді  н5тиже  шығара  алмайтын  болады. 
Мұғалім: «Кейбір оқушылар сабаққа зейін қоймағандықтан үлгермейді» дейтін болса, бұл алдымен оның 
сабақты  дұрыс  ұйымдастыра  алмауының  н5тижесі,  өз  жұмысындағы  кемшілігі  болып  табылады.  Ы. 
Алтынсарин:  «Егер  балалар  бірдемені  түсінбейтін  болса,  онда  оқытушы  оларды  кін5лауға  тиіс  емес, 
оларға  түсіндіре  алмай  отырған  өзін  кін5лауға  тиіс»,  -  деп  өте  дұрыс  айтқан.  Оқу  іс-5рекетін  дұрыс 
ұйымдастыру − оқушы зейінінің дұрыс қалыптасуының негізі.  
 
1. Болдырев Н.И. Мектептегі т[рбие жұмысының методикасы. Алматы, 1987. 
2. Kбенбаев С. «Т[рбие теориясы мен [дістемесі», Алматы – Дарын, 2004. 
3.  Кукушин  В.С.  Теория  и  методика  воспитательной  работы:  Учебн.  пособие.  –  Ростов  н\Д:  Издательский 
центр «Март», 2002. 
 
Резюме 
Роль внимания имеет большое значение в человеческой жизни.Особенно, важнароль вниманияв образовательном 
процессе.  Непонимание  обучающегося,  неправильное  запоминание  темы,  допущение  ошибок  при  выполнении 
домашних  заданий  зависит  от  неумения  сконцентрировать  внимание.Значение  личного  примера  преподавателя 
очень велико при правильном формировании внимания обучающихся.  
Ключевые слова: внимание,деятельность, психический процесс 
 
Summary 
Attentionhasaprofoundimpact  in  human  life.Especially,  it  isimportant  in  the  educational  process.  Students’ 
misunderstandings,  their  problems  in  memorization  and  assumption  errors  in  doing  hometasks  depend  on  theinabilityto 
concentrate. The value of personal teachers’example is very essential in developingstudents’ attention.  
Keywords: attention, activity, mentalprocess 
 

Вестник КазНПУ им. Абая, серия«Педагогические науки», №3(47), 2015 г. 
134 
УДК 796.853.23.012.114.012.116.093.112-055.2(574) 
 
РАЗВИТИЕ СКОРОСТНО-СИЛОВЫХ КАЧЕСТВ В СМЕШАННЫХ ГРУППАХ ДЗЮДО 
 
Андрющишин И.Ф., Шепетюк М.Н., Житкеев А.Р.,  
Насиев Е.К.,Сайлаубаев Ж. –  
Казахская академия спорта и туризма 
 
Аннотация: в статье авторы анализируют результаты педагогического эксперимента, направленного на развитие 
физических  качеств  дзюдоистов  в  период  подготовительного  этапа  годичного  трениро-вочного-соревновательного 
макроцикла, обосновывают применение экспериментального комплекса упражнений для повышения эффективного 
воздействия на различные группы мышц. 
Ключевые  слова:физическая  подготовка,  комплекс  упражнений,  смешанная  группа,  экспериментальная  и 
контрольная группы, тестирование. 
 
Актуальность.  Регулярные  изменения,  вносимые  международной  федерацией  дзюдо  в  правила 
соревнований  и  внесение  ограничений  по  применению  технических  действий  в  условиях  соревнова-
тельной борьбы, приводит к тому, что разделу технической подготовки в тренировочном процессе уде-
ляется  меньше  времени,  в  связи  со  снижением  его  влияния  на  конечный  результатсоревновательной 
борьбы.  Важное  значение  приобретает  физическая  подготовка,  особенно  скоростно-силовая,  так  как 
интенсивность соревновательной борьбы увеличилась, возрос темп ведения встречи.  
Проводя  анализ  соревновательных  встреч,мы  пришли  к  выводу,  что  вфизической  подготовке  дзю-
доистки  и  дзюдоисты  Республики  Казахстан  на  данный  период  времени  уступают  лидерам  мирового 
дзюдо. Возникла необходимость поиска новых средств и методов ликвидации отставания в физической 
подготовке. 
Результаты педагогического эксперимента. 
Нами был разработан комплекс упражнений для развития физических качеств, определена последова-
тельность  выполнения  упражнений,  количество  повторений,  интервалы  отдыха  между  подходами  и 
сериями упражнений. Эффективность предложенной методики мы определяли в педагогическом экспе-
рименте [1,2,3]. 
В  педагогическом  эксперименте  приняли  участие  22  человека:  12  девушек  и  10  мужчин,  возраст 
которых от 18 до 23 лет, по спортивной квалификации мс - 16, кмс - 6. 
Предварительное тестирование было проведено 3 декабря 2014 года, а контрольное тестирование 25 
декабря  2014  года.  При  подборе  тестов  мы  старались  определить  возможности  основных  групп  мышц 
[4,5]. 
Тестирование было проведено по следующим упражнениям: лазанье по канату на скорость; прыжок в 
длину  с  места  с  двух  ног;  динамометрия  левой  и  правой  кисти;  подтягивание  на  перекладине  на  коли-
чество раз; становая сила; челночный бег 3х10м.; сгибание и разгибание рук в упоре на скорость (10 раз); 
подъем туловища из положения лежа на спине на скорость (10 раз). 
Все  участники  педагогического  эксперимента  были  разделены  на  две  равноценные  группы 
контрольную и экспериментальную, в которые вошли по шесть мужчин и по пять девушек. 
Участники  экспериментальной  группы  в  течение  трех  недельных  микроциклов  тренировались  по 
разработанной  нами  программе,  а  участники,  контрольной  группы  по  общепринятой,  применявшейся 
раннее методике подготовки.  
В  разработанный  нами  комплекс  были  включены,  в  основном,  упражнения  выполняемые  со  своим 
весом:  сгибание  и  разгибание  рук  в  упоре;  подъем  туловища  из  положения  на  спине  и  на  животе; 
подтягивание  на  перекладине  на  скорость;  лазанье  по  канату  на  скорость;  ускорение  3х8  м.;  прыжки  с 
двух  ног;  работа  с  блином  от  штанги  (10-20  кг);  приседание  с  партнером;  уходы  с  борцовского  моста. 
Количество серий и повторенийупражнений комплекса расписывалось на каждое тренировочное занятие. 
Занятия  по  физической  подготовке  проводились  6  раз  в  неделю  с  17  до  19.15,  три  раза  в  неделю 
проводились тренировки на татами (11
00 
- 13
00
). 
Для обработки результатов педагогического эксперимента мы использовали методы математической 
статистики. Для выявления различий использован непараметрический критерий Вилкоксона. 
По  окончанию  педагогического  эксперимента  в  контрольной  группе  мы  получили  следующие 
результаты. Таблица 1. 
 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №3(47), 2015 г. 
135 
Таблица 1. Результаты тестирования участников педагогического эксперимента по физической подготовке 
дзюдоистов и дзюдоисток 
 
Тест 
Экспериментальная группа 
Контрольная группа 
3.12.2014  25.12.2014  Разница 

3.12.2014  25.12.2014  Разница  

лазанье по канату, сек 
9,71 
7,41 
23,6 
8,93 
7,56 
15,3 
прыжок в длину, см 
205 
223 
8,7 
211 
222 

динамометрия правой 
кисти, кг динамометрия 
левой кисти, кг 
48 
 
44 
51 
 
45 
6,82 
 
2,2 
45 
 
45 
48 
 
44 
6,6 
 
-2,2 
подтягивание на пере-
кладине, раз 
19 
22 
15,7 
18 
20 
10 
становая сила, кг 
133 
148 
11,3 
126 
133 
5,2 
челночный бег 3 ×10 м, 
сек 
6,98 
6,73 
3,7 
6,25 
6,79 
-7,9 
сгибание разгибание рук 
в упоре 10 раз, сек 
6,49 
6,09 
6,16 
6,14 
5,87 
4,1 
подъем туловища 10 раз, 
сек 
7,24 
6,12 
17,1 
7,33 
7,20 
1,7 
 
 
 
10.5 
 
 
5.2 
 
Показатели лазанья по канату на скорость, в среднем,улучшились на 1,37 сек (8,93 сек и 7,56 сек), что 
составляет 15,3%. 
Результат прыжков в длину с места улучшился на 11 см. (211 см и 222 см), что составляет 5 %. 
Показатели  динамометрии  правой  руки  улучшились  на  3  кг  (45  кг  и  48  кг),  увеличение  на  6,6%,  а 
левой руки ухудшились на 1 кг (45 кг и 44 кг) 2,2 %. 
Количество подтягиваний на перекладине увеличилось на 2 раза (18 и 20 раз), что составляет 10%. 
Показатели становой силы за время эксперимента улучшились на 7 кг (126 кг и 133 кг), увеличение на 
5,2%. 
Результат челночного бега в контрольной группе ухудшился на 0,54 сек (6,25 сек и 6,79 сек) или 7,9%.  
Время 10 сгибаний и разгибаний рук в упореулучшилось на 0,27 сек (6,14 сек и 5,17 сек) или 4,1%. 
Скорость выполнения 10 подъемов туловища, из положения лежа на спине, улучшилась на 0,13 сек 
(7,33 и 7,20 сек) или 1,7%. 
Практически  по  всем  показателям  улучшение  результатов  незначительное,  за  исключениемтестов 
лазанье  по  канату  и  подтягивание  на  перекладине  повышение  показателей  на  15,3%  и  10%  соответст-
венно.  Учитывая  высокую  квалификацию  участников  эксперимента,  мастера  спорта  и  кандидаты  в 
мастера спорта, следует выделить и показатели тестов: челночный бег улучшение результата на 7,9% и 
силу  кисти  правой  руки  увеличение  показателя  на  6,6%.  Следует  признать  удовлетворительным  повы-
шение результатов становой силы на 7 кг (5,2%) и прыжка в длину с двух ног на 11 см (5%). 
Спортсмены  экспериментальной  группы,  тренировавшиеся  по  вновь  разработанной  программе, 
показалиболее существенное повышение результатов практически по всем тестам (таблица 1). 
В  тесте  лазанье  по  канату  улучшение  составило  2,3  секунды  (9,71  сек  и  7,41  сек.,Z
ф
=11  st
=12; 
P<0,05) или23,6%. Значительное улучшение результата можно объяснить большим количеством заданий 
в новом комплексе на улучшение силовых показателей мышц верхнего плечевого пояса.  
Результаты  теста  прыжок  в  длину  с  места  с  двух  ног  улучшились  на  18  см  (205  и  223  см)  (Z
ф
=11 
st
=12; P<0,05), что составляет 8,7 %. Выполнение прыжков с места с двух ног(2х10м) оказалось одним 
из  самых  трудных  заданий  для  исполнения  участниками  обоих  групп,  но  исполнение  заданной 
программы в полном объеме позволило добиться улучшения результата на 8%. 
Показатели силы кисти правой руки увеличились на 3кг (48 кг и 51 кг)(Z
ф
=12st
=9; P>0,05), а левой 
руки  на  1  кг  (44  кг  и  45  кг)(Z
ф
=24,5st
=9;  P<0,05),  что  составило  6,2  %  и  2,2  %.  Незначительное 
улучшение  результатов  динамометрии  можно  объяснить  отсутствием  в  новом  комплексе  упражнений 
заданий на укрепление мышц кисти. 
 

Вестник КазНПУ им. Абая, серия«Педагогические науки», №3(47), 2015 г. 
136 
Результат теста на количество подтягиваний увеличилось на 3 раза (19 и 22)(Z
ф
=8st
=12; P<0,05) или 
на15,7%. Существенное улучшение результата достигнуто, на наш взгляд, за счет включения в комплекс 
упражнений серий скоростных подтягиваний (3-8 раз), что позволило спортсменам выполнять в трени-
ровке большее количество подтягиваний, за счет восстановления между подходами. 
Показатели становой силы увеличились в контрольном тестировании на 15 кг. (Z
ф
=10st
=12; P<0,05), 
что составляет 11,3%. На наш взгляд результат достигнут благодаря включению в комплекс упражнений 
серий  скоростных  подъемов  туловища  из  положения  лежа  на  животе  (30-45  раз)  в  парах,  что  давало 
возможность  при  выполнении  упражнений  партнером  своевременно  восстанавливаться  работающим 
мышцам спины и туловища. 
Результат  челночного  бега  улучшился  незначительно  на  0,25  сек  (6,98  сек  и  6,09)  (Z
ф
=25st
=12; 
P>0,05)или  6,16%  .  показатели  следует  считать  удовлетворительными,  что  можно  объяснить  тем,  что  в 
возрасте более 18 лет сложного значительно улучшились скоростные способности. 
Тест  подъем  туловища  из  положения  лежа  на  спине  характеризует  работу  мышц  живота.  В  кон-
трольном  тестировании  результат  улучшился  на  1,24  сек  (7,24  сек  и  6,12  сек)  (Z
ф
=3st
=9;  P<0,01)или 
17,1%. Улучшение результата достигнуто за счет выполнения в комплексе заданий скоростных подъемов 
туловища  (20-30  раз)  в  парах,  что  позволило  восстанавливаться  работающим  мышцам  и  выполнять 
большее количество повторений при выполнении задания с партнером. 
Время выполнения теста сгибание и разгибание рук в упоре 10 раз на скорость улучшилось на 0,4 сек 
(Z
ф
=8st
=12;  P<0,05)  или  6,16%.  Повышение  результата  стало  возможным  благодаря  выполнению  в 
комплексе скоростных отжиманий 10-20 раз.  
Обобщая результаты педагогического эксперимента, мы можем сделать заключение, что разработан-
ная  нами  тренировочная  программа  более  эффективная,  чем  ранее  применявшаяся  в  тренировочном 
процессе. 
Учитывая тот факт, что в экспериментальную и контрольную группы входили юноши и девушки нами 
было  решено  проанализировать  результаты  экспериментальной  группы  для  обоих  полов  и  определить 
эффективность влияния разработанных комплексов на результаты тестов (Таблица 2). 
Результат теста лазанье по канату улучшился у мужчин на 27,3%, что на 3,7% выше общего показателя 
по экспериментальной группе.  
Величина  прыжка  в  длину  с  двух  ног  мужчин  увеличилась  на  6,3%,  что  меньше  общего  показателя 
(8,7%) по группе на 2,4%. 
Показатели силы кисти правой руки улучшились на 8,06% (+1,24% - к общегрупповому показателю, а 
левой руки 3,84% (+1,64% к общегрупповому показателю)). 
Результат подтягивания на перекладине увеличился на 25%, чтопревышает среднегрупповой (15,7%) 
на +9,3%. 
Показатели  силы  мышц  спины  у  мужчин  увеличились  на  15  кг,  что  составляет  8,7%,  тогда  как 
общегрупповые показатели, улучшились на 11,3% (-2,6%). 
Время сгибаний и разгибаний рук в упоре 10 раз на скорость улучшилось на 0,30 сек (4,9%), что ниже 
среднегруппового на 1,26%. 
Результат  подъема  туловища  10  раз  на  время  улучшился  на  0,6  сек  или  5,5%,  что  уступает  сред-
негрупповому показателю на 11,6%. 
 
Таблица 2. Различия показателей тестирования физической подготовленности мужчин и женщин эксперимен-
тальной группы по результатам педагогического эксперимента (n=11). 
 
 
Тесты  
различия показателей 
мужчины n=5 
женщины n=6 
экспериментальная 
группа n=11 
лазанье по канату, сек 
+2,2 
27,3% 
+ 2,5 
21,8% 
+2,3 
23,6% 
прыжок в длину, см 
+15 
6,3% 
+ 19,9 
9,9% 
+18 
8,7% 
динамометрия правой 
кисти, кг 
динамометрия левой 
кисти, кг 
 
+5 
 
+2 
8% 
 
3,8% 
+ 2,3 
 
-0,4 
5,8% 
 
-3,7% 
+3 
 
+1 
6,8% 
 
2,2% 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №3(47), 2015 г. 
137 
подтягивание на 
перекладине, раз 
+5 
25% 
+2,1 
11% 
+3 
15,7% 
становая сила, кг 
+15 
8,7% 
+14,3 
14% 
+15 
11,3% 
челночный бег 3 ×10 
м, сек 
+0,27 
4,2 
+0,24 
3,2% 
+0,25 
3,7% 
сгибание разгибание 
рук в упоре 10 раз, 
сек 
+0,30 
4,9 
+0,3 
4,5% 
+0,4 
6,16% 
подъем туловища 10 
раз, сек 
+0,36 
5,5 
+0,9 
11% 
+1,24 
17,1% 
 
 
 
 
 
 
10,5 
 
У  мужчин  прирост  результатов  контрольного  тестирования  выше  среднегрупповых  по  следующим 
показателям:  лазанье  по  канату  (+3,7%),  динамометрия  правой  руки  (+1,24%)  левой  (+1,64%), 
подтягивание  на  перекладине  (9,3%),  челночный  бег  (+0,5%).  По  другим  тестам  результаты  мужчин 
уступают  среднегрупповым:  прыжок  в  длину  с  места  (-2,4%),  становая  сила  (-2,6%),  сгибание  и  разги-
бание рук в упоре (-1,26%), подъем туловища из положения лежа на спине (-11,6%). 
Разработанный  нами  комплекс  упражнений  позволил  девушкамувеличить  результаты  скоростно-
силовых  возможностей  мышц  ног,  мышц  спины,  мышц  разгибателей  верхнего  плечевого  пояса,  мышц  
живота,  а  мужчинам  мышц  сгибателей  верхнего  плечевого  пояса,  мышц  кисти  рук  (правой,  левой)  и 
скоростных возможностей. 
У девушек экспериментальной группы прирост результатов в тесте лазанье по канату составил 21,8%, 
что несколько уступает среднегрупповому (23,6%) приросту на 1,8%. 
В прыжке в длину результат улучшился на 19,9 см (9,9%), что выше среднегруппового (8,7%) на 1,2%. 
Показатели  динамометрии  левой  руки  ухудшились  незначительно  на  (-0,4  кг.),  а  правой  руки 
улучшились  на  2,3  кг  (5,8%),  что  меньше  общегрупповых:  правой  прирост  3  кг  (6,8%),  левой  на  1  кг 
(2,2%). 
Результаты подтягивания на перекладине улучшились на 2,1 раза или 11%, что ниже среднегрупповых 
(15,7%) на 4,7%. 
Показатели становой силы у девушек экспериментальной группы увеличились на 14,3 кг или 14%, что 
лучше общего показателя по экспериментальной группе 11,3%, прирост, в среднем на 2,7%. 
Результат  челночного  бега  (3х10м)  улучшился  на  0,24  секили  3,2%,  что  ниже  среднегруппового 
показателя (3,7%) на 0,5%. 
Скоростно-силовые  возможности  мышц  разгибателей  верхнего  плечевого  пояса  (10  сгибаний  и 
разгибаний рук в упоре на скорость)улучшились на 0,3 сек(4,5%), что уступает среднегрупповому (6,16%) 
показателю 1,6%. 
Скоростно-силовые  возможности  мышц  живота  у  девушек  улучшились  на  0,9  сек  или  11%,  что 
уступает среднегрупповому (17,1%) показателю на 6,1%. 
Обобщая сравнительный анализ результатов экспериментальной группы и отдельно группы девушек 
мы  пришли  к  выводу,  что  применение  предложенного  нами  комплекса  позволило  показать  результаты 
выше  среднегрупповых  по  следующим  тестам:  прыжок  в  длину  с  места  (+1,8%),  становая  сила  (+3%). 
Уступают среднегрупповым показателям результаты в тестах: лазанье по канату (-1,8%), подтягивание на 
перекладине  (-4,7%),  челночный  бег  3х10  м  (-0,5%),  сгибание  и  разгибание  рук  в  упоре  (10  раз)  на 
скорость (-1,6%). 

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   49




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет