С. Ж. Асфендияров атындағы Қазақ ҧлттық медицина
жүктеу/скачать 0,65 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 5 қадам
- 6 қадам
- Барлық қатысушылардың өз рөлдері бар
- Ҧсынылған әдебиеттер
1 қадам – таныстырылған сценарийдегі түсініксіз анықтамаларды кӛрсету және түсінік беру; «хатшы» талқылауда түсініксіз болғандарына хаттамалар жасап отырады. 2 қадам – талқылауға түсетін келелі мәселені немесе мәселелерді анықтау; студенттердің аталған мәселерге басқа да түсініктері болуы мүмкін, соның бәрін қарастыру қажет; «хатшы» келісілген мәселелердің тізімін жасап отырады.
деңгейі анықталады; студенттер ӛздерінің білім деңгейлеріне сүйене отырып, ӛздерінің қаншалықты білімді екендіктеріне кӛз жеткізеді, «хатшы» барлық талқылауларды тіркеп отырады.
құрастырады; «хатшы» түсіндіруді ұйымдастырады және керек жағдайға байланысты қайта құрастырады.
жетістіктеріне ӛз ойларын білдіреді; тәлімгер (оқытушы) келелі мәселе үрдісіне бағыт-бағдар бере отырып, мақсатқа жету, жеткен жетістігі, жан-жақтылығы және лайықты шешімі туралы мәлімет береді. 6 қадам – ӛзіндік зерттеулер (әр студент әр сабақтың мақсатына қатысты мәліметтер жинайды) 7 қадам - топ ӛзіндік зерттеулерінің нәтижелерімен бӛліседі (студенттер орындалған жұмыс пен оның нәтижелерін сәйкестендіреді); тәлімгер (оқытушы) тапсырманы тексеріп, топты бағалайды. Бұл әдістемеде оқытушы тәлімгердің рӛлін сомдап, тӛрағаға, студенттерге кӛмектеседі, жұмысты үйлестіреді және топтың мақсатқа жетуге қарай бағытталуын қадағалайды, оқу жоспарындағы келелі мәселелердің шешімін табуына бағыт-бағдар береді. Оқытушы 7 қадам үрдісінде белсенді түрде рӛл атқаруына тиісті, ӛйткені барлық студенттердің талапқа сай жұмыс атқаруын қадағалау арқылы және студент-тӛрағаларға студенттердің ӛзіндік зерттеу жұмыстарының нәтижелерін таныстыруда кӛмек кӛрсетеді. Қатысушылардың оқу барысындағы рӛлдері 8 - суретте кӛрсетілген.
50
Оқу үрдісінде жоғары дәрежедегі деңгейге жету үшін келелі мәселелер негізгі ойлау және дидактикалық ережелермен: белгіліден белгісізді ажырату; белгісізді шектеу; келелі мәселелердің шемімдерінің белгісіздігі түрінде; дұрыс шешімнің негізгі шарттарын анықтау және т.б. Материалды меңгеруде психологиялық белгілері ескерілуі тиіс, білім алушының білім деңгейі, олардың мотивациялық критерийлерін анықтау. Осымен байланысты, келелі мәселелер жағдаяттарының құрылуындағы негізгі ережелерді реттестіру қажет (Кроль В.М., 2001). Біріншіден, келелі мәселелі жағдаяттар міндетті түрде танымдық тұрғыда қиындықтар туғызуы тиіс. Тапсырманың шешімін табуда танымдық қиындықтар туғызбайтын репродуктивті ойлау барысында ешқандай да мақсатқа жетуге негіз болмайтын келелі мәселелерді оқыту болады. Екінші жағынан келелі мәселелі оқытуға білім алушыларға белгілі-бір дәрежеде қиындық туғызады, оның таралу барысында қажетті нәрселерге негіз бола алмайды, білім алушыларға демотивациялық бағыт ретінде ӛзіндік құрылымына әсер етеді. Екіншіден, келелі мәселелер білім алушылардың шығармашылық таным-түсінігінің артуына бағыт береді, материалдың нұсқасы таралудың шешімін табады: жаңа сабақты меңгеру, ойлану, дағдылары. Бір жағынан білім алудың негізгі мақсатына жол ашса, ал екінші жағынан білім алушылардың дұрыс бағытта білім алуларына, түсініктерінің Барлық қатысушылардың өз рөлдері бар Хатшы
Тәлімгер Тӛраға
Топ мүшелері -
Топпен бірігіп
жұмыс жасайды, белгі кояды -
Ойды реттеуге кӛмектеседі -
Талқылауға қатысады -
қолданылған дарды жазып отырады -
Топты түгел қатысуға ынталандырады -
Тӛрағаға кӛмекте- сип, топпен жұмыс жүргізеді -
Тура жазбалар жазылғандығын қадағалау, жазбаны тура жүргізу -
мақсатына жеткендігін қадағалайды -
Барлығы түсінікті болуың қадағалаңыз -
барысында топты басқару -
қатысушыларды -
Динамикалық үрдісті -
санасады -
Топтын тақырыпқа бағынуын қадағалайды -
қадағалайды - Үрдістің кезегімен еру - Қатысу және талқылау - Ӛзгелерді тыңдау және сыйлау,
сұрақтар қою - Барлық оқу объектісін іздеу - Барлығымен бағдарламаны бӛліседі -
51
артуына, шығармашылық жолда дұрыс бағыт алуларына зор үлес қосады. Үшіншіден, келелі мәселелі оқыту қарапайым жолмен білім алушылының қызығушылығын тудырады, күтпеген жағдайда, стандартты емес түрде болады. Бұл секілді дұрыс бағыттағы эмоция, оқу барысында таңдану барысында түрлі қызығушылықтарды тудырады. Осындай сапалы білім беру әдісіне жетуде қарама-қарсылықтар туындайды: дәл осындай және арнайы ұйымдастырушылық бағыттағы оқытудың келелі мәселелерді шешудегі қажеттілігінен туындайы. Медициналық ЖОО-да PBL сценарийін құру арқылы (Diana F Wood ) тӛмендегідей мүмкіндіктерді пайдалануға болады
Клиникалық материалдар негізіндегі сценарий; Эксперименталды және клиникалық зертханалық мәліметтер;
Фотосуреттер; Бейнебаяндар;
Газет мақалалары; Ғылыми журналдардағы мақалалар (кӛріністер немесе толық мақала);
Нағыз немесе «стандартталған пациент»; Тұқым қуалаушылы ағаш, тұқым қуалаушылық факторларын кӛрсету және т.б. Әлемнің алдыңғы қатарлы кӛптеген университеттерімен бірге медициналық ЖОО-нда келелі мәселелерді оқыту барысы жоғары дәрежеде ӛзінің ӛзектілігін кӛрсетті. Ю.П.Скосарев зерттеулерінде 1977-1999 жылдар аралығында жеке кафедра және курстарда (Скосарев Ю.П.) зерттеу жүргізгендігін жазған. Аталған зерттеу барысында, келелі мәселелермен оқыту «студенттердің танымдық деңгейде арнайы ілгерілеушілікті, сауатты түрде және жоғары деңгейде шығармашылық бағытта дамитындығын» кӛрсетті. Шығармашылық ойлаудың жеткіліксіз түрде даму себептерін «жүйесіздіктен, тапсырмалардың аздығы мен ойлау дағдыларын қалыптастыру барысында, оқу мәселелерін шешуде, студенттер жыл бойы кафедрада жүруінде» деп кӛрсетеді. Ю.П.Скосарев аталған мәселені шешу барысында келелі мәселелердің шешімін табу үшін арнайы жүйе құрастыру керектігін, жоғары оқу орнында оқыған барлық жылында пайдалануды жӛн санайды. Автордың кӛзқарасынша, ары қарай ойлау қабілетін жоғарылату: келелі мәселелермен оқытуды мектеп қабырғасынан бастап қолға алудың маңыздылығына тоқталады, себебі, біріншіден, білім алушыларда мұндай оқытудың түрі арнайы түрде дәстүрге айналса, екіншіден, білім алушылардың осы деңгейде білім алуына шығармашылық деңгейінің дамуына негіз болады, бұл әсіресе балалардың психологиялық дамуына кӛп әсерін тигізеді. Медициналық жоғары оқу орындарында PBL-дің тиімділігі арқылы соңғы үлгідегі ғылыми зерттеу түрлерін енгізуімізге болады. Шетелдік ғалымдардың зерттеу еңбектеріндегі мақалаларда келелі мәселелі-жүйелі оқытудың медицинада оқытуда: студенттер, келелі мәселелермен оқыту курсынан ӛтушілер, дәстүрлі курстардың түлектерінен материалдарын ең тӛменгі деңгейінде меңгереді (Н.Н.Володин авторлармен бірге). АҚШ-та ӛткен емтихан нәтижесінде дәстүрлі деңгейдегі курс студенттеріне қарағанда келелі мәселелермен оқытудың студенттері жоғары бағаланғанын кӛрсетеді; келелі мәселелі оқытудағы студенттер практикалық дағдыларды жақсы меңгереді, ӛздерінің мәселелерді шешуге деген мүмкіндіктері мол екендігін кӛрсетеді. Техникамен ӛздері бағалануды, хабарламалық және т.б. мәселелерді шешуге дағдыланады. Осы мақаланың куәлендіруімен, келелі мәселелермен оқыту әдістемесі қазіргі уақытта АҚШ, Канада және Австралияның медициналық мектептеріндегі оқытудың 80% құрайды. Сондықтан да, келелі мәселелерді оқытудың әдістері отандық ЖОО-да тәжірибеге ене отырып, әртүрлі бағыттағы әдістемелерді жоғары деңгейге кӛтеруге, оқыту әдісінің сапасының күшеюі мен алынатын білімнің сапалылығын реттеуі тиіс.
52
Қорытынды Біз ӛтпелі кезеңді бастан кешіріп отырғандықтан, бұрынғы білім алудың түрлері күннен- күнге ескіріп, жаңаша түрде толықтырылып отыр, яғни барлық ой-сана мен ӛмір сүру түрі, ойлау мен қарым-қатынас жасау түрі де жаңару үстінде. Мамандарды дайындауда жаңа инновациялық жүйесін қалыптастыру бүгінгі күннің негізгі талаптарының бірі. Осыған байланысты ауыспалы ӛмірде студент хабарламалық байланыс жасай алуы тиіс. Осы арқылы талдау жасай алып, шешім шығара алуы тиіс. Студенттердің шығармашылықтан хабары болып, тәжірибелік ойлау деңгейі танымдық тұрғыда қалыптасуы керек. Осы тұрғыда ЖОО-да соңғы үлгідегі білім беру күннен-күнге жоғарылап келеді, оқытушы- педагогтар инновациялық тенденцияға сай қызмет атқарып, үнемі жаңару үстінде ғылыми біліктілігін арттырулары тиіс. Университеттегі дәстүрлі оқыту жүйесі, білім мен дағдылар қалыптастыру барысында әдебиеттерді пайдалану, үлгіге сай тәжірибелік дәрежесіне сай қалыптасуы керек. Жаңа үлгідегі ЖОО-ның педагогтары ӛзінің біліктілігін кӛрсету барысында арнайы әдіс-тәсілдерді, оқу үрдісінде жоғары деңгейде ӛз ойларын жеткізе білулері керек. Жарты жылдық ғасырда ӛзге алдыңғы қатарлы мемлекеттердегі әлемдік деңгейдегі университеттерде оқытудың интербелсенді түрі қолданылады. Қазіргі кезде жүзден аса инновациялық жаңа үлгідегі әдістер пайдаланылуда. Бұл әдістер оқытуды жүйелендіруге, бірізділікке, бағалауға, хабарламалар беруге үндейді. Жаңа әдістер жоғары деңгейде түсінуге және ескі хабарламаны сақтауда медициналық білім беруде маңызды. Тәжірибе жүзінде байқалғандай интербелсенді оқытудың маңыздылығы мыналар: 1. Студенттердің шығармашылық ойлау қабілетін дамыту; 2. Білім алушының коммуникативті дағдысын жетілдіру (сӛйлей білу, тыңдау, оқу және хат жазу дағдылары); 3. Студенттің аналитикалық ойлау дәрежесін кӛтеру (бұл дәрігерге ӛте қажет); 4. Презентация дағдыларын дамыту, ӛз ойын түсіндіру, пікірсайыстарға қатысу т.б.
53
1.
А.А.Ақанов, Н.К. Хамзина, В.И. Ахметов серіктес авторлар. Казахский национальный медицинский университет имени С.Д.Асфендиярова: на пути инновационных преобразований. – Алматы, 2010. – 181 б. 2.
А.А.Ақанов, О.М.Мырзабеков, В.И.Ахметов серіктес авторлар. Болонский процесс – путь КазНМУ в общеевропейское образовательное пространство. – Алматы, 2010. 3.
основанное на компетенциях: проблемы и перспективы. - Алматы, 2010. 4.
В.И.Байденко Компетентностный подход к проектированию ГОС ВПО (методологические и методические вопросы). – М., 2005. – 114 б. 5.
http://www.rusedu.info.- .-
[Электронный ресурс].- (03 ақпан, 2005). 6.
Ф.Е.Вартанян, Д.А.Орлов, Ю.А. Матвеев Современные тенденции подготовки медицинских кадров в западно-европейских странах // Сов. здравоохр. – 1989. - № 8. -б. 63-68. 7.
Автореферат дисс…докт. пед. наук. – СПб, 1999. – 53б. 8.
А.И.Вроейнстийн Оценка качества высшего образования. — М., 2000. 9.
Государственный общеобязательный стандарт медицинского образования. – Алматы, 2006.
10.
К.А.Жусупова Менеджмент в сфере высшего образования. - Алматы, 2004. – 250 б. 11.
Ключевые компетенции 2000 (программа) // Oxford Cambridge and RSA Examinations./ Key Skills, 2000,- б.79-94 12.
В.В.Краевский, А.В.Хуторской Предметное и общепредметное в образовательных стандартах // Педагогика. - 2003. - №2. - б. 3-10. 13.
С.А.Маруев Компетенции специалиста: модели и методы исследования: проблемная лекция / Рос. Гос. Аграр. заоч. ун-т. – М., 2005. – 32 б. 14.
М.М.Поташник Качество образования: проблемы и технология управления (В вопросах и ответах). - М.: Педагогическое общество России, 2002. - 352 б. 15.
Ю.Похолков, А.Чучалин, С.Могильницкий, О.Боев Обеспечение и оценка качества высшего образования // Высшее образование в России. - № 2, 2004. – б. 12-27. 16.
В.А.Садовничий Высшее образование в России.
Доступность. Качество. Конкурентоспособность. // Высшее образование сегодня. - № 6, 2006. – б.5-9. 17.
Г.К.Селевко Современные образовательные технологии. — М.: Народное образование, 1998. — 256 б. 18.
Н.А.Селезнева Качество высшего образования как объект системного исследования. – М., 2003. – 95 б. 19.
Ю.Г.Татур Компетентность в структуре модели качества подготовки специалистов // высшее образование сегодня. – 2004, № 3. 20.
Н.К. Хамзина Совершенствование медицинского образования. – Алматы, 2008.
54
С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҦЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІНІҢ МЕДИЦИНАЛЫҚ БІЛІМ БЕРУ ҤЛГІСІ 3-ші бөлім БІЛІМ БЕРУ ҤЛГІЛЕРІ МЕН ӘДІСТЕРІ Формат 60×84/8 Кеңсе кағазы. Кӛлемі 9 т.б. Баспа 200 дана Баспахана ЖШС «Кредосс-Трейд жүктеу/скачать 0,65 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|