С. МӘуленовтің "СОҒыстан қайтқан солдаттар өЛЕҢІ" Орындаған: Төлеубек А
жүктеу/скачать 470,33 Kb.
|
СЫРБАЙ
- Бұл бет үшін навигация:
- СЫРБАЙ ШЫҒАРМАЛАРЫНДАҒЫ ЖАУЫНГЕРЛІК ТАҚЫРЫБЫ
- СОҒЫСТАН ҚАЙТҚАН СОЛДАТТАР
- СЫРБАЙ МӘУЛЕНОВ «СОҒЫСТАН ҚАЙТҚАН СОЛДАТТАР»
- Қанша үйдің ұрлап адамын, Қанша үйде сөніп қалды оттар Көрдің бе үлын ананың, Соғыстан қайтқан солдаттар.
- Пайдаланылған әдебиеттер
С. МӘУЛЕНОВТІҢ "СОҒЫСТАН ҚАЙТҚАН СОЛДАТТАР ӨЛЕҢІ"Орындаған: Төлеубек А.ШЫМКЕНТ УНИВЕРСИТЕТІ ЖОСПАР:
КІРІСПЕСырбай Мәуленов 1922 жылы 17 қыркүйекте Қостанай облысы Жангелдин ауданында дүниеге келген. Туған өлкесінде орта білім алып, одан кейін Қызылорда педагогикалық институтында филология факультетінде оқыды. 1940 жылы Қызылорда педагогикалық институтының екінші курсында оқып жүрген кезінде Қызыл Армия қатарына шақырылды. Сол жылдың аяғында ол ауруына байланысты әскери қызметтен босатылады.СЫРБАЙ ШЫҒАРМАЛАРЫНДАҒЫ ЖАУЫНГЕРЛІК ТАҚЫРЫБЫСырбай Мәуленов өз еңбектерінде қиын жағдайларда адамның моральдық-адамгершілік қабілеттіліктері ашылатын, майдандық достықты даңқтау арқылы анықталған Ұлы Отан соғысы тақырыбына ерекше орын берген. Азаматтық жауапкершілік сезімі ақын шығармашылығы арқылы арнайы жолмен өтеді. Сондықтан, Сырбай Мәуленовтың шығармаларында жауынгер ақынның, азамат ақынның және лирик ақынның позициясы айқын көрінеді.Сонымен қатар, Сырбай Мәуленов заманауи ақын, себебі бүгінгі заман оның барлық өлеңдерінде бар уайыммен және үреймен өмір сүреді. Бірақ бұл тақырып жер бетінде өмір сүргендердің ең басты жауапкершілігі – өткен мен болашақ алдында бағынышты. Бұл идея шайқасқа түскендерге арналған жолдарда жазылған.Сырбай Мәуленовтың өлеңінің лирикалық кейіпкері өлімді жеңіп, майдандас достарын қайта тірілтеді. Өйткені, олардың алда жаңа биіктер мен шекаралар, жеңіске жетудің ұлы жолы тұрды. Ақынның поэзиясы бізге адамдар бәрін жеңе алады, олар жақсы болашақты құра алады деген мақсатты тағы да еске салады. Сырбай Мәуленов туған жеріне, табиғатқа үлкен құрметпен қарайды. Сол себепті ақын шығармаларында Отан қай жерде болмасын, адаммен бірге жүретін, аспанда қалықтаған қарлығашпен байланыстырылады.СОҒЫСТАН ҚАЙТҚАН СОЛДАТТАРЖаутаңдап қарап дала тұр,Көз жасын сүртіп жаңа бір.Хабарсыз ұлын сұрауға,Жолыңды тосып ана жүр, – деп басталатын Сырбай Мәуленовтің «Соғыстан қайтқан солдаттар» атты өлеңінде жырланғандай, соғыс біткен жылдары қаншама аруларымыз, келіншектер мен аналарымыз көз жасын сүртіп, жол тосты. «Азаматым аман келеді» деген үміт отын өшірмеді. Қырдан бұлдыраған бейне көрінсе, елең етіп алдынан шығады. Бірақ үміт оты сөнгендері қаншама...Иә, бұл кезеңді суреттеп жеткізу мүмкін емес. Бірақ сол зұлмат соғыста болып, талайды көрген майдангерлердің өзі өткенін өкінішпен еске алады. 1941 жылы Сталин радиодан «Ұлы Отан» деген сөзді нықтап айтып, алғаш рет сарбаздарға рух пен жігер беретін хабарламасын жасады. Міне, осы хабардан соң ер азаматтар Отан үшін деп қолына қаруларын алды. Отан үшін от кешіп, жанын шүберекке түйген батырларымыздың көкейінде бір ғана ой тұрды. Ол Отаны үшін өлімге де бас тігіп, жері мен елін қорғап қалу еді.СЫРБАЙ МӘУЛЕНОВ «СОҒЫСТАН ҚАЙТҚАН СОЛДАТТАР»СЫРБАЙ МӘУЛЕНОВ «СОҒЫСТАН ҚАЙТҚАН СОЛДАТТАР»Жаутаңдап қарап дала тұр, Көз жасын сүртіп жаңа бір. Хабарсыз ұлын сұрауға Жолыңды тосып ана жүр.Қанша үйдің ұрлап адамын, Қанша үйде сөніп қалды оттар Көрдің бе үлын ананың, Соғыстан қайтқан солдаттар.Кешікпей жарым келер деп, Төрінен сайлап орынды. Батысқа қарап елеңдеп, Ару жүр тосып жолыңды.Көтерді бәрін ауырдың Азамат болып арды ақтар. Көрдің бе жарын арудың, Соғыстан қайтқан солдаттар. Кетерде солдат жарының Ішінде қалған ана жыл. Көкемді айтпай танырмын Деп бір сәби бала жүр. Қайрылмай қалай кетесің Хабарсыз қалай ол тоқтар. Көрдің бе оның көкесін, Соғыстан қайтқан солдаттар. Қаралы қағаз жіберіп, Қаншама қайғы салды оқтар. Барады үнсіз түнеріп, Соғыстан қайтқан солдаттар! ҚОРЫТЫНДЫ1941-1945 жылдардағы Кеңес Одағының Ұлы Отан соғысы екінші дүниежүзілік соғыстың құрамдас бөлігі ретінде тарихқа мәңгі енді. Кеңес адамдарының патриоттық сезімі, әрине, бұл жоспарға қарсы тұра білді. Қазақстан халқы Отан қорғаушылар қатарына өз еркімен жаппай жазыла бастады. Мысалы, Алматы медицина институтының студенті Маншүк Мәметова: «Отбасымыздан майданға жіберетін ешкім жоқ, ағам да, апам да жоқ, сондықтан өзімді жіберуді өтінемін»,— деп әскери комитетке өтініш берді. Қазақстаннан соғыс майдандарында 100-ге жуық ақындар мен жазушылар шайқасқан. Республика бойынша 2 миллионнан астам адам әскери даярлықтан өтті.Пайдаланылған әдебиеттер:
жүктеу/скачать 470,33 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|