С. Т. Иксатова қылмыстық ҚҰҚЫҚ ерекше бөлім


Есірткі заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды тұтыну үшін притондар ұйымдастыру немесе ұстау (264-бап)



бет131/231
Дата19.11.2022
өлшемі1,81 Mb.
#51184
1   ...   127   128   129   130   131   132   133   134   ...   231
Есірткі заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды тұтыну үшін притондар ұйымдастыру немесе ұстау (264-бап)

Қылмыстың негізгі тікелей объектісі-халықтың денсаулығы, ал қосымша тікелей объектісі-адамгершілік. Қылмыстың заты-заңда көрсетілгендегідей есірткі заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды тұтынатын притондар болып табылады. Притон деп есірткі немесе жүйкеге әсер ететін заттарды қолдануға жүйелі түрде берілетін тұрғын үй (жеке үй, пәтер) немесе тұруға болмайтын үйлерді (кафе, ресторан, клуб, дискотека, сарай, монша ж.т.б.) жатады. Қылмыстың объективтік жағы екі әрекеттен тұрады-притондар ұйымдастыру немесе ұстау. Притондар ұйымдастыру деп оларды құруға арналған әрекеттерді (іздеу, жалдау, үйлерді және жиһаздарды осыған сай етіп жабдықтау, шприцтерді, наркотик заттарды әзірлеу, т.с.с.), ал үй болған жағдайда есірткі немесе жүйкеге әсер ететін заттарды қолдануға ниеті бар адамдарды соған тарту, олардың құпиялылығын қамтамасыз ету т.с.с. әрекеттерді айтамыз. Притонды ұстау оның жүйелі қызметін қамтамасыз етуге бағытталған әрекеттерден тұрады (оны материалдық жағынан қамтамасыз ету, күзету, жөндеу, клиенттерге қызмет көрсету, қолдану үшін құралдар мен жабдықтарды табу, т.с.с.) Қылмыс формальдық құрамға жатады. Сондықтанда ол притондар ұйымдастыру немесе ұстау әрекеттерінің бірін орындаған уақыттан бастап аяқталған деп танылады. Қылмыс субъективтік жағынан тікелей қасақаналық арқылы сипатталады. Кінәлы адам есірткі заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды тұтыну үшін притондар ұйымдастырғанын және ұстағанын сезеді және осы әрекеттерді істеуді тілейді. Қылмыстың субъективтік жағының міндетті белгісі-арнаулы мақсат-наркотикалық заттарды және жүйкеге әсер ететін заттарды тұтындауды қамтамасыз ету болып табылады. Қылмыстың субъектісі-16-ға толған кез келген адам.


Есірткі заттарды, жүйкеге әсер ететін, немесе улы заттарды ұстау ережелерін бұзу (265-бап)

Осы қылмыстың тікелей объектісі және заты Қылмыстық Кодекстің 259-бабындағы қылмыс құрамына ұқсас. Объективтік жағынан көрсетілген қылмыс құрамы есірткі заттарды, жүйкеге әсер ететін немесе улы заттарды өндіру, жасау, ұқсату, алу, сақтау,есепке алу, босату, тасымалдау, әкелу, әкету және жөнелту не жою ережелерін бұзу арқылы сипатталады. Қылмыс құрамының диспозициясы бланкеттік. Қажет болған жағдайда ережені бұзу фактісін анықтау сараптама жасау арқылы айқындалады. Қылмыс құрамы формальдық, заңда көрсетілген заттармен айналысу ережесін бұзған уақыттан бастап қылмыс аяқталған деп саналады. Қылмыс субъективтік жағынан қасақаналықпен (тікелей немесе жанама) істеледі. Қылмыстың субъектісі-өздеріне ұқсас жұмыс немесе қызмет бабы бойынша тиісті ережелерді сақтау міндеті жүктелген лауазымды немесе лауазымды емес адамдар болып табылады. Лауазымды адам есірткі, жүйкеге әсер ететін немесе улы заттарды ұстау ережелерін бұзумен бірге қызмет мүддесіне қарсы қылмыс жасаса (пара алу, қызмет өкілдігін теріс пайдалану, заңсыз сыйлық алу т.б.), онда оның әрекеті Қылмыстық кодекстің 265-бабымен және лауазымдық қылмыстары үшін басқа баптардың жиынтығы бойынша сараланады.




Жекеше медициналық практикамен немесе фармацевтикалық қызметпен заңсыз айналысу, есірткі заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды алуға құқық беретін рецептерді немесе өзге де құжаттарды заңсыз беру не қолдан жасау (266-бап)

Қылмыстың негізгі тікелей объектісі-халықтың денсаулығы, ал қосымша негізгі объект адамдардың өмірі. Объективтік жағынан Қылмыстық Кодекс 266-бабының 1-тармағында көрсетілген қылмыс-қызметтің таңдап алынған түріне лицензиясы жоқ адамның медициналық практикамен немесе фармацевтикалық қызметпен заңсыз айналысуы, егер бұл абайсызда адамның денсаулығына зиян келтіруге әкеп соққан әрекеттер арқылы сипатталады. Медициналық практикаға азаматтарға емдеу-диагностикалық протездік-ортопедикалық, реабилитациялық қызмет көрсетулер жатады. Фармацевтикалық қызметке-дәрі-дәрмектерді дайындау, зерттеу, сақтау және оларды босату әрекеттері жатады. Медициналық практикамен немесе фармацевтикалық қызметпен шұғылдану құқығы арнаулы медициналық білім алған: дипломы бар және қызметтің таңдап алған түрі бойынша лицензия алған адамдарға ғана беріледі.


Мұндай заңсыз айналысу абайсызда адамның денсаулығына зиян келтіруге әкеп соққанда ғана іс-әрекет қылмыс қатарына жатады. Яғни осы қылмыстың объективтік жағының қажетті белгісі-адамның денсаулығына зиян келтіру болып табылады. Іс-әрекет пен келтірілген зиянның арасында себепті байланыс орын алуы қажет. Қылмыс құрамы материалдық. Ол заңда көрсетілген зардап орын алған сәттен бастап аяқталған деп саналады. Субъективтік жағынан адамның лицензиясыз қызметпен айналысуы қасақаналықпен, ал қылмыстың зардабына тек қана абайсыздықпен жол береді. Қылмыстың субъектісі-16-ға толған, лицензиясыз көрсетілген қызметті таңдап алған адам.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   127   128   129   130   131   132   133   134   ...   231




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет