С. Торайғыров атындағы Павлодар

4

№ 8 (142) шілде, ұлу жылы 2012

Интеллектуалды алаң

Интеллектуалды алаң

Бетті дайындаған Қымбат ШҰҒАЙЫП

ТАЛАПКЕРЛЕР 

ТАЛАПКЕРЛЕР 

ҮШІН

ҮШІН

С.Торайғыров  атындағы  Пав-

лодар  мемлекеттік  уни вер си те-

ті  техникалық,  пе да  го ги ка лық-

гуманитарлық,  жа ра тылыстану 

салаларында 61 мамандық бой-

ынша кадрлар дайындайды.

Оқыту 9 факультетте  жүр-

гізіледі:

– Тарих жəне құқық фа куль теті

– 

Гуманитарлық-педаго гика-

лық факультеті

–  Физика,  математика  жəне 

ақпараттық  технологиялар  фа -

культеті

–  Химиялық  технологиялар 

жəне жаратылыстану фа куль теті

–  Агротехнологиялық  фа куль-

те ті

–  Қаржы-экономикалық  фа-

куль теті

–  Сəулет  жəне  құрылыс  фа-

культеті

– Металлургия, машина жасау 

жəне көлік факультеті

– Энергетикалық факультеті

Мемлекеттік 

білім 

гран-

тын  беру  конкурсына  қатысуға 

өтінішті  қабылдау  мерзімі 23 

шілдеден 31 шілдеге дейін.

Кешенді  тестілеуге  қатысу 

үшін 

талапкерлерге 

керек 

құжаттар:

1.  белгіленген  үлгідегі  блан-

кіде өтініш

2.  жалпы  орта  білім  жө нін дегі 

құжат (түпнұсқа)

3. мемлекеттік сертификат

4.  мемлекеттік  білім  грантын 

иеленгендігі  жөніндегі  куəлік 

(қолда бар болса)

5. 3х4 көлеміндегі 6 фотосурет

6. 086-У  нысанындағы  меди-

циналық 

анықтама 

(нарко, 

психдиспансер  мөрімен),  екпе 

картасының көшірмесі, флюоро-

графия (түпнұсқасы),

7.  жеке  басын  куəлан ды ратын 

құжаттың көшірмесі

8.  ақылы  негізінде  түсетін дер 

үшін келісім шарт

9. талапкерлердің жеке па рағы

10. бауы бар папка, конверт

С.Торайғыров  атындағы  Пав-

лодар  мемлекеттік  уни вер си теті 

колледжінде  оқы тылатын  ма-

мандар саны 18.

Түлектердің 

оқуға 

түсер 

кезінде қабылдау комиссиясына 

тапсыратын құжаттары:

– Өтініш

–  білім  туралы  құжаты  (түп-

нұсқа + көшірме)

–  мемлекеттік  сертификат (11 

сынып үшін )

– жеке куəлігі немесе туу тура-

лы куəлігі (көшірме)

– фото сурет 3х4 – 5 дана

– 

медициналық 

анықтама 

(086-У), (тубдиспансер,  нарко-

логия,  психдиспансер  мө рімен 

),  егілу  картасы,  флюорография 

суреті

– Мектептен мінездеме

– Жұмыс орнынан анықтама

Құжаттарды қабылдау мер зімі:

–  күндізгі  бөлім – 20 маусым-

нан 20 тамызға дейін

– сырттай бөлім – 20 маусым-

нан 20 қыркүйекке дейін

С.Торайғыров  атындағы  Пав-

лодар  мемлекеттік  универ си-

те тіне  сырттай  оқуға  колледжі 

бітірген  үміткерлер  ғана  тапсы-

ра алады. Тапсыратын құ жаттар 

төмендегідей:

Студенттер  қатарына  қа был-

дауды  жоғарғы  оқу  орынның 

қабылдау  комиссиясы 10-25 

тамыз 

аралығында 

өткізеді 

(қабылдау  үшін  қажетті  ең 

кемінде  деңгей – 50 балл,  оның 

ішінде  бейінді  пəннен  кемінде 

7  балл,  əрбір  шығармашылық 

емтихан  бойынша  кемінде 10 

балл), қалған пəндер бойынша 4 

балл болуы керек.

МАМАНДЫҚТЫ ТАҢДАУ – 

МАМАНДЫҚТЫ ТАҢДАУ – 

БОЛАШАҚТЫ ТАҢДАУ!

БОЛАШАҚТЫ ТАҢДАУ!

«Менің келешек мамандығым!

Ел үшін еңбек етсең, халқың сүймек,

Біз үшін отқа,суға түсіп жүр деп.

Ер өлсе де, еңбегің ел өлтірмес,

Неше мың жыл өтсе де тарих білмек».

С.Торайғыров

Биылғы 

жылы 

түлектердің 

107545-і  тестілеуден  өтті.  Оның 

67745-і  қазақ  тілінде, 39800-і  орыс 

тілінде 

тапсырды. 

Олардың 

2647-і  немесе 72 % ұлттық  бі рың-

ғай  тестілеуден  жоғары  ұпай  жи-

нап, «Алтын 

белгіге» 

лайық 

екендіктерін  дəлелдеп  шық ты. 

Оның  ішінде, 49-ы  өзбек  жə не 

ұйғыр  тілінде  оқытатын  мек-

теп тер дің  бітірушілері. 43 мек-

теп  бітіруші 125 балл  жинады. 

24277-і (22,57 %) оқушы 50 баллдан 

төмен  бал  жинады.  Десек  те,  мек-

теп  бітірген  əр  түлектің  алдында 

тағы бір маңызды қадам күтіп тұр. 

Ол – мамандық  таңдау.  Міне,  жа-

стар  болашақ  мамандық  таңдауға 

салғырт.  Соның  салдарынан  жұ-

мыссыздыққа  əкеп  соқ ты ра ты-

нын  ескере  бер мей ді.  Мысал 

келтіре  кетсек,  кереметтей  белгілі 

жо ғар ғы  оқу  орындарынан  білім 

алып,  мамандық  бойынша  жұмыс 

істемей  жүрген  жастар  қаншама? 

Бірі  жалақының  аздығын  тілге 

тиек  етсе,  енді  бірі  мамандығы 

ұнамайтынын  айтады.  Болашаққа 

балта  шаппас  үшін  мамандықты 

қазірден  бастап  дұрыс  таңдаған 

абзал.  Осы  орайда  талапкерлерді 

əңгімеге  тартқан  едік.  Сен  қандай 

мамандық таңдадың?

А. Сағидоллақызы, талапкер

А. Сағидоллақызы, талапкер

Мамандықтың жаманы жоқ

Менің  ойымша  мамандық  таңдау – жай  ғана  оқып,  ди-

плом ала салу емес, болашағыңды айқындау. Болашақта 

таңдап  отырған  мамандығым – ақпараттық  жүйе.  Қазіргі 

таңда  сұранысқа  ие  мамандардың  бірі  деп  ойлаймын. 

Өзім қалап түскеннен кейін бұл саланы еркін игеріп кете 

алатыныма  сенемін.  Ата-анам  тарапынан  ешқандай 

қарсылық  болмады.  Өйткені  оларда  қазіргі  дамыған 

кезеңде керекті маман екенін жоққа шығармайды.

Негізі  бала  кездегі  арманым – биші  болсам  дейтінмін.

Мектеп  қабырғасында  қоғамдық  жұмыстарға  белсе-

не  араласып,  мəдени  іс-шаралардың  өтуіне  ұйтқы  бо-

латынмын.  Содан  болар  биші  болғым  келгені.  Бірақ, 

жоғарғы  сыныпқа  келген  кезден  бастап,  бұл  арма-

ным  өзгерді.  Физика  пəніне  қызығушылығым  артып,  сол 

бағытта маман таңдауға кірістім. XXI ғасыр – ақпараттық 

технологиялардың  заманы  болғандықтан,  елімізде  бұл 

салаға деген сұраныс жоғары. Сол себепті – ақпараттық 

жүйе  мамандығын  таңдадым.  Қазір  кез-келген  жұмысты 

алып  қарасақ,  компьютер  жəне  интернетсіз  елесте-

ту  мүмкін  емес.  Болашақта  тек  ақпараттық  жүйені  ғана 

игеріп  қоймай,  сайттармен  де  еркін  түрде  жұмыс  істегім 

келеді.

К.А. Уəлиханұлы, талапкер

К.А. Уəлиханұлы, талапкер

Электрик боламын

–  Жақсы  маман  иесі  болып  жақсы  өмір 

сүру  əр  адамның  мақсаты.  Бала  кезімнен 

бергі  арманым,  екі  мамандықтың  иесі  болу. 

Бірі – туризм, екіншісі – энергетика саласы.

Мектепте 

география 

пəнін 

қызығушылықпен  оқитынмын.  Сондықтан 

да,  туризм  саласы  көп  қызықтыратын. 

Ал,  энергетика  саласына  деген  көзқарас 

жоғары  сыныптарда  қалыптасты.  Өйткені, 

елімізде  энергетикаға  деген  тəуелділік  арт-

паса  кеміген  емес.  Сол  себепті  энергетик 

кадрларға сұраныс көп.

Екіншіден, еліміздегі бай (күн, жел) табиғи 

энергетика көздерін қолданысқа енгізуге бо-

лады.  Ал  оған  жақсы  мамандар  қажет.  Мен 

өз  басым  табиғи  энергетика  көздерін  пай-

далану  жолдары  жайлы  көп  ізденгенді 

қалаймын.  Университетте  осы  бағытта  көп 

ізденуге тырысамын.

Өз 

басым 

талапкер 

достарымды 

техникалық 

саланың 

маманы 

болуға 

үндеймін.

М.Қасен, талапкер

М.Қасен, талапкер

Мақсатым – тілші болу

–  Болашақ  мамандық  таңдау  өте  ауыр  екен.  Қазір 

менің  құрбыларымның  кейбірі  қандай  мамандық 

таңдарын  білмей  жүр.  Ал  менің  ойлаған  мұратым, 

көздеген  мақсатым  бар.  Ол – журналистика  сала-

сы.  Өйткені,  журналистика  –төртінші  билік,  журна-

листика – қоғамның  рухани  тірегі,  журналистика – 

мемлекеттің айнасы.

Бала  кезімнен  белгілі  журналист  болуды  арман-

дайтынмын.  Əсіресе,  тележурналист  болғым  келеді. 

Тележүргізуші аға-апаларымды көріп қатты еліктеймін.

Оқушы  кезімде  журналист  болу  үшін  не  керектінің 

бəрін  білгім  келіп,  облыстық  газет  пен  радиоларға 

жиі  баратынмын. 10-11 сыныпта  оқып  жүргенде 

жергілікті  телебағдарламаларға  қатысып,  экран 

алдындағы  сөйлеу  əдебіне  машықтандым.  Сонымен 

қатар,  жазған  өлеңдерімді,  мақалаларымды  газет-

журналдарға  жариялайтынмын.  Осылайша  мектеп 

қабырғасында  жүргенде-ақ  журналистика  саласына 

бейімделдім.

Шоқан  мен  Абай,  Мəшһүр  Жүсіп  пен  Ахмет  негізін 

салған  қазақ  баспасөзі  бүгінде  қарыштап  дамып 

келеді. Осы сара жолдың белді өкілі болғым келеді.

Осындай 

мақсат 

қойып 

тілші 

мамандығын 

таңдағаныма  ата-анам  қарсы  болмай,  ойымды 

құптап,  мақсатыма  қанат  бітірді.  Енді,  журналистика 

мамандығына оқуға түсіп, тек ғана еңбектену қажет.

№ 12 (134) 

желтоқсан, қоян жылы 2011

5

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университетінің газеті

С. То

С. То

Журналистік зерттеу

Журналистік зерттеу

Қазақ  көркем  сөз  өнерінің  ке-

мелденуіне  сүбелі  үлес  қос-

қан  дара  құбылыс,  қа зақ 

əдебиетінің  класси гі,  алаш-

тың  өр  ақыны,  ағартушы, 

ойшыл  Сұлтанмахмұт  То-

рай ғы ровтың (1893-1920) 

өмір ден  түйген  тағлымды 

ойла рын ұсынамыз. 

Сөз  қадірін  білмесең – өлең 

оқып не керек. 

Байлықтың  пейілі  тар:  адам  ба-

ласын алалайды. 

Кедейлік,  сен – жексұрын  түсің 

суық! 

Ғылым мен өнер елсізді – елдіге, 

жоқты – барға теңгереді. 

Қазақта  білімді  адам  жоқ  емес, 

көп – бірақ солардың көбі, құты, 

бəрі  өз  білімін  халалға  емес, 

харамға жұмсап ғадеттенген. 

Білімі  көп  адам – құралы  сай 

ұста  секілді:  не  істесе  де 

келістіріп істейді. 

Ел болудың бірінші тірегі – білім. 

Оқу-білім көркеймек – 

елге егіп пайдасын, 

Ел жетіліп көркеймек – 

өнер қанат жайғасын.

Өнерлі ел – бар мұқтажын 

жерден емеді, 

Бар қиынды – тек қана ғылым 

жеңеді. 

Білімді  болуға – оқу,  бай 

болуға – кəсіп,  күшті  болуға – 

бірлік керек! 

Достың сыры – досына паш. 

Дос іздедім, қармандым, 

Тауып едім – алдандым. 

Ерке қыз – жібек арқан, 

Хас сұлу – жаратылысқа 

мақтан. 

Күнелту  үшін – ас  керек,  ас 

істеуге – күш  керек,  күшті 

жұмсауға ес керек. 

Жұрт  жұмысын  істеу – біздің 

қазақ  балаларының  əдетінде 

жоқ: 

ойынымыз – көп, 

əрекетіміз – аз. 

Ел түзелсін десең – əуелі өзіңді 

түзе 

Дүниенің 

заңы – биліктің 

қолында. 

Дүниеден 

жейтұғын 

ауыз 

құрымай – əділдік орнамайды. 

Қараңғы қазақ көгіне, 

Өрмелеп шығып күн болам! 

Қараңғылықтың көгіне, 

Күн болмаған да кім болам! 

Өлең-жыр – көңілді  түзететін 

машина. 

Өлең айтушы əнпаз адамдарды 

жұртқа  есерсоқ  деп  көрсетпей, 

есті  деп  қадірлі  етіп  көрсетуге 

тырысу керек. 

Қатерлі жерде қаперсіз отырма! 

Адамның  ең  ұлы  қасиеті – 

бақытты болуға талпыну. 

Шындығында 

көпшіліктің 

үшінші 

кезеңдегі 

ұялы 

байланыс 

туралы 

түсініктері  аз,  ал  кейбіреулері  тіпті  де 

білмейді.  Сондықтан  да, 3G байланыс 

қызметі  жайлы  кеңірек  тоқталып  өтсек. 

Мобильді  байланыстың  үшінші  буы-

ны  саналатын 3G (ағылшынның «third 

generation» сөзі – үшінші буын) – интер-

нет  желісі  қызметін  жəне  мəліметтер 

пакетін  жоғары  жылдамдықпен  қол-

жетімді  ететін  мобильді  радиобайла-

ныс  технологиясы.  Сонымен  қоса, 3G 

байланысқа  шыққан  екі  адамның  ра-

дио  толқындар  арқылы  тек  сөйлесіп 

қана  қоймай,  бір-бірін  видео  арқылы 

көруге  мүмкіндігі  бар. 3G тағы  бір 

артықшылығы 

интернетте 

жоғары 

жылдамдықпен жұмыс жамауға болады. 

Осы  жерде  «байланыстың  бірінші  жəне 

екінші  кезеңі  не  деген?»  сауал  туында-

уы заңдылық. Сұрақтың мəн-мағынасын 

ашу  үшін,  ұялы  байланыстың  қысқаша 

тарихына тоқталайық.

ТАРИХНАМА

ТАРИХНАМА

Ең  бірінші  «ауыстырмалы  тұтқалар» 

радиотелефондар 

болған, 

ұялы 

байланыстың  ең  бірінші  байланыс 

жүйесі 1G болатын.  Дəлірек  айтқанда, 

NMT (Nordic Mobile telephone) стандар-

тын  жатқызамыз.  Ол  əлемдік  сахнада 

1981 жылы пайда болды. Артықшылығы 

ретінде оның жиілік диапазоны 450 МГц 

болды,  яғни,  бүркемелу  аймағы  да  кең, 

сигнал  барлық  жерде  қабылданды. 

Бірақ  кемшіліктері  де  айтарлықтай 

көп  еді.  Мəселен,  нөмірлер  «тұтқаға» 

тігілген  болды,  яғни  оларды  ауыстыру 

мүмкіндігі  болмады  (тек  тұтқамен  бол-

маса).  Радиотолқындар  бойынша  сіз дің 

телефондық сұхбатыңызға бөтен адам-

дар  араласуы  мүмкін,  не  болмаса  жа-

сырын  тыңдау  ықтималдығы  жоғары 

тұғын.  Уақыт  өте  келе  байланыс  са-

пасын  арттыру,  қызмет  көрсету  аясын 

кеңейту қажеттіліктері туындады.

Осыған  байланысты 1991 жылға 

ұялы 

байланыс 

жүйесінің 

екінші 

кезеңінің 2G пайда болуын жатқызамыз. 

Оған GSM (Global System for Mobile 

Communications)  ретінде  танымал  стан-

дарт  жатады.  Оның  жиілік  диапазоны 

бастапқыда 890-960, кейін 1800 МГц-ке 

дейін  жетті.  Сəйкесінше,  бүркемелеу 

аймағы  да  азайды,  радиотолқындарды 

таратып-қабылдағыш 

мұнараларды 

көбірек  орналастырудың  арқасында 

бұл  кемшілік  те  жойылды.  Екінші 

кезеңдегі  байланысты  сандыққа  көшіру 

арқасында,  дыбыс  сапалырақ  бо-

лып, 

сұхбаттардың 

құпиялылығы 

сақталды,  телефондық  аппарттардың 

кең  таңдалымы  пайда  болды.  Қазіргі 

уақытта GSM байланысы  күнделікті 

өмірімізде  бар  болғандықтан,  ұялы 

телефон  иелері  ол  туралы  жалпы 

түсініктерге  ие.  Енді  үшінші  кезеңдегі 

ұялы байланыс жүйесіне көшейік.

Үшінші  кезеңде GSM стандартының 

орнын  басу  үшін 2001 жылы  əлемде 

2100  МГц  жиілікте  жұмыс  істейтін  екі 

стандарт пайда болды: UMTS (Universal 

Mobile Telecommunications System) 

жəне CDMA2000 (Code Division Multiple 

Access2000). Əрине, бүркемелеу аймағы 

одан сайын азайды. Бірақ оның орнына 

біз қандай мүмкіндіктерге ие болдық?

–  біріншіден – видеосұхбаттасу 

мүмкіндігі;

–  таратылатын  дыбыстың  керемет 

сапасы – дыбыстың  жоғалып  кетуі, 

сөздердің  үзілуі,  шуылдардың  болуы 

енді орын алмайды;

– 

желі 

сыйымдылығы 

үлкейді, 

яғни  желінің  артық  жүктелімді  болу 

ықтималдығы  азайды;  Мысалы,  Жаңа 

жылға  қарай,  тұрғындардың  бірін-

бірі  бір  уақытта  құттықтау  мүмкіндігі 

жоғарлады;

– мобильді аппараттардан сəуле шы-

ғаруы азайды;

–  пакетті  таратудың  жоғарғы  жыл-

дамдығы,  сонымен  қоса  ұсы нылатын 

қызметтердің  жоғары  сапада  жəне  кең 

ауқымда болды.

УАҚЫТ ТАЛАБЫНА ЖАУАП 

УАҚЫТ ТАЛАБЫНА ЖАУАП 

БЕРЕТІН – 3G

БЕРЕТІН – 3G

3G  дəлірек  айтқанда CDMA2000 

стандарты 2003 жылы  АҚШ  пен  Ази-

яда  толығымен  жұмысқа  кірісті,  бірақ 

оған  бəсекелес UMTS стандарты  Еу-

ропада  тəжірибелік  жұмыстарын  енді 

ғана  бастаған  болатын.  Ресейге  бұл 

жаңалық 2007 жылға  қарай  келді,  кейін 

Қазақстанға да тарады.

Енді  үшінші  кезеңдегі  ұялы  бай-

ланыс  жүйесінің  Қазақстанға  ендіру 

шежіресіне тоқталсақ.

2010  жылдың 29 наурызынан  бастап, 

Jet3G деген брендпен АО «Алтел» ұялы 

байланыс  операторы CDMA технологи-

ясы бойынша 3G қызметін ұсынды.

2010  жылдың 29 қараша «GSM Ка-

захстан»  ЖШС (Kcell жəне Activ сау-

да  маркілері) HSDPA қолдайтын  үшінші 

кезең  ұялы  байланыс  жүйесінің  Ал-

маты 

жəне 

Астана 

қалаларында 

коммерциялық  эксплуатацияға  енгізілуі 

туралы жариялады.

2010 жылдың 1 желтоқсанында Beeline 

сауда маркісіне ие "Кар-Тел" ЖШС Аста-

на  жəне  Алматы  қалаларында HSDPA 

қолдайтын  үшінші  кезең  ұялы  байла-

ныс  жүйесін  іске  қосты. 2011 жылдың 

қаңтарында «GSM Казахстан» ЖШС мен 

"Кар-Тел"  ЖШС 3G қызметтерін  ұсыну 

мақсатында  қолданылатын  жиіліктерге 

лицензияларды сатып алды.

2011  жылдың 25 ақпанында  "Кар-Тел" 

ЖШС  еліміздің 39 қаласында 3G іске 

қосылуын  жариялады,  атап  айтқанда 

:  Ақсай,  Ақсу  (Павлодар  облысы), 

Ақтау,  Ақтөбе,  Алматы,  Атырау,  Аста-

на,  Аягөз,  Балқаш,  Жезқазған,  Зыря-

новск,  Капшағай,  Қарағанды,  Қаратау, 

Көкшетау, 

Қостанай, 

Қызылорда, 

Өскемен, 

Павлодар, 

Петропав-

ловск,  Сатпаев,  Семей,  Серебрянск, 

Талдықорган,  Тараз,  Текелі,  Түркістан, 

Орал,  Үшарал,  Шымкент,  Талғар  и 

Теміртау.

Ал  дəл  осы  күні «GSM Казахстан» 

ЖШС  Қазақстанның 27 қаласында 

үшінші  кезең  байланыс  жүйесінің  іске 

қосылуы  туралы  жариялады:  Алма-

ты,  Талдықорған,  Қаскелең,  Талғар, 

Қапшағай,  Есік,  Астана,  Қарағанды, 

Қостанай, Балқаш, Жезқазған, Теміртау, 

Рудный, Шымкент, Түркістан, Сарыағаш, 

Ақтау,  Атырау,  Құлсары,  Тенгиз,  Ақсай, 

Екібастұз,  Петропавловск,  Көкшетау, 

Павлодар, Семей жəне Өскемен.

2011 жылдың бірінші ширегінің соңына 

таман «GSM Казахстан» ЖШС тағы төрт 

қалада 3G іске  қослуы  туралы  жария-

лады:  Тараз,  Қызылорда,  Ақтөбе  жəне 

Орал.

2011  жылдың 27 шілдесінде «Tele2 

Казахстан» 

ЖШС 3G байланыс 

стандартының жұмыс істеуіне арналған 

жиіліктерге лицензияға қол жеткізді.

Ең  маңыздысы,  абоненттердің 3G 

байланысты 

ұялы 

аппараттардың 

барлығы  дерліктей  қолдамайтындығын 

білген  жөн.  Видео  сұхбатты  іске  асыру 

үшін  алдыңғы  жақта  орналасқан  екінші 

камера болу қажет. Қазіргі уақыттағы те-

лефондар 2G жəне 3G стандартарын 

қолдайтын  телефондар  да  бар. GSM 

біртіндеп  ығысады,  ал  мобильді  теле-

фондар 2G байланыста жұмыс істей ал-

майтын  болады.  Бірақ  ол  ұзақ  уақытта 

болатын үрдіс.

3G  байланыс  қызметтері 2012 жылы 

50  мыңнан  астам  тұрғыны  бар  елді 

мекендерде  пайда  болады,  деп  ха-

барлады  Көлік  жəне  коммуникация 

министрлігі  баспасөз  қызметі.  Демек, 

алдағы  уақытта  əрбір  қазақстандық 

азаматтарға3G  байланыс  қызметтері 

қолжетімді болады деген сөз.

Дегенмен  де,  алдағы  уақытта  бай-

ланыс  қызметінің 4G елімізге  енгізу 

үшін  жұмыстар  басталып  кетті.  Демек, 

алдағы  уақытта  байланыс  қызметінің 

заманауи  тұрғыдағы  келбетін  көретін 

боламыз.

жүктеу/скачать 3,03 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: