С тұр сын ға лиева

264
береді. Бұл роман жұртты тез қызықтыру үшін, көңіл аулау үшін 
жазылғандықтан, ондағы оқиғалар көпшілігінде тек қызықты 
ету мақсатымен құрылады.
Детективті роман – тыңшылық жөніндегі роман.
Психологиялық роман. Бұл оқиғаны адамның ішкі сезімін, 
терең, барынша қатты күйзелту жағдайында дамытады.
Тұрмыстық роман. Бұл негізінен үй тұрмысы, сол заманның 
салты, әдеті көрсетіледі. Мұндай роман XIX ғасырда көп болды.
Педагогикалық роман. Бұл романда негізгі оқиға желісі 
педагогикалық тәрбие беру мақсатында жасалады.
Ро манс – сүюді жыр лау.
Ро ман тизм – көр кем шы ғар ма да өмір ді, бол мыс ты не тым 
құл ды ра тып, не мүл де өсі ріп, әсі ре леп, қи ял дү ние сі не бой ал ды-
ра тын көр кем әдіс тү рі.
Си нек до ха – (мег зеу) – бү тін нің ор ны на бөл шек ті, бөл шек тің 
ор ны на бү тін ді қол да ну.
Си но ним сөз дер – ай ты луы мен жа зы луы әр түр лі, ма ғы на сы 
жа қын, ұқ сас сөз дер.
Со нет – құ ры лы мы өл шеу лі өлең.
Су рет теу – шы ғар ма оқи ға сын ба ян дау ба ры сын да оқи ға бол-
ған жер мен, кей іп кер лер мен, оған қа тыс ты нәр се лер мен та ныс-
ты ру да қол да ны ла тын көр кем әде би әдіс.
Сю жет – көр кем шы ғар ма да ғы оқи ға лар дың рет-ре ті мен ба ян-
да лып, бір-бі рі мен бай ла ны сып, бір тұ тас же ліс құ руы. Сю жет жоқ 
жер де ком по зи ция жоқ. Шарт ты түр де әде би шы ғар ма да: сю жет тің 
бас та луы – экс по зи ция-кі ріс пе сі, сю жет тік бай ла ныс – адам дар 
ара сын да ғы әре кет ба сы, тар тыс тың бас та луы, не гіз гі оқи ға ның 
туу се бе бі, сю жет тік да му, шие ле ніс, ша рық тау ше гі – тар тыс тың 
өріс теп шық қан биігі, ше ші мі – жа зу шы ның өмір шын ды ғы на 
шы ғар ған ше ші мі, үкі мі, адам дар ара сын да ғы қай шы лық тар дың 
бі туі. Ком по зи ция ның құ ра мы на кі ре тін сю жет тен тыс нәр се лер: 
про лог – көр кем шы ғар ма ны қа был дау ға дай ын дық, эпи лог – көр-
кем шы ғар ма ны қо ры ту.
Сатира – құбылысты, оқиғаны немесе кейіпкерді өткір сынға 
алып, әжуаға айналдыратын көркемдік бейнелеу тәсілі және осы 
тәсілмен жазылған көркем шығарма. Қазақ поэзиясына сатира 
Абай өлеңдерімен кірді.
Стиль (грекше – stylos) деген терминнің мағынасы әртүрлі: көне 
римдіктер сырлы тақтаға сөз жазатын бір ұшы қалақша, бір ұшы 
сүйір таяқшаны стиль деген болса, кейін әркімнің қолтаңбасы, 

жүктеу/скачать 9,59 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: