С тұр сын ға лиева
жүктеу/скачать 9,59 Mb. Pdf көрінісі
|
809-003-001к-19 КазЛитра 9 каз УЧЕБНИК Book
| «Тар-
ла ным» ат ты өле ңін де: Арыс тан еді-ау Иса тай! Бұл фә ни дің жү зін де, Арыс тан одан кім өт кен?! – деп тол ға на ды. Ақын өлең де рі нен кө те рі ліс күн де рі нің әр бір оқи ға сы ай қын аң ға ры ла ды. Ма хам бет «Со ыс» де ген өле ңін де кө те рі- ліс тің ең шыр қау ше гі не жет кен кү нін – 1837 жыл ғы 15 қа ра- ша да ғы Иса тай қо лы ның Тас тө бе де пат ша әс ке рі мен со ғы сын су рет те ген: Иса тай – бас шы, мен – қос шы, Иса тай дың сол күн де Ақ та бан аты ас тын да, Ду лы ға сы ба сын да, Зы ғыр да ны қай най ды... Қа рап тұр сақ әр жер ден Жау бір өрт тей қай най ды. Қай на ған мен қой май ды, Мыл ты ғын қар дай бо ра тып, Же тіп кел ді қа мал ға, Қа мал ды бұ зып алар ға... Же тім-же сір көп қал ды, Хан әс ке рі ке нел ді... «Қа зақ поэ зия сын да ғы ға сыр лар бойы да муы на ше шу ші се беп бол ған қоз ғау шы күш – еш қа шан үзіл ме ген, то лас та ма ған, АР МА Н - ПВ ба сп ас ы 141 бар ған сай ын үдей түс кен азат тық идея сы. Бұл – Ма хам бет талан ты ның қай нар кө зі, асау ағы сы», – деп ака де мик З.Қаб до лов атап көр сет кен дей, ақын азат тық үшін, қа зақ же рі үшін: Еділ үшін егес тік, Жай ық үшін жан дас тық, Қи ғаш үшін қы рыл дық, Теп тер үшін те біс тік. Тең дік ті, мал ды бер ме дік, – деп жыр лай ды. Ма хам бет поэ зия сын да ғы ақын об ра зы ту ра лы З.Қаб до лов: «Ма хам бет екі об раз жа са ды, – дей ді ака де мик Қ.Жұ ма лиев. – Бі рі – Иса тай об ра зы, екін ші сі – Ма хам бет тің өз об ра зы». Дәл айт қан: Ма хам бет бір не ше тол- ғауын да «ал тын сөз дер мен» май дан дас аға сы «ақ кі реуке жа ға сы» Иса тай Тай манұлы ның ол бас шы, бұл қос шы боп қа сын да бір ге жүр се де, ұсын са қо лы жет пес алыс «ар ма ны ның, тау- дан мұ нар тып ұш қан тар ла ны ның, кер миы ғы – кер бе зі нің, ке ріс ке дей шан до зы ның, құ лан дай ащы дау ыс- ты ның, құл жа дай ай бар мүй із ді нің, қыр мы зы дай ажар лы ның, Хиуа дай ба зар лы ның, те ңіз дей те рең ақыл- ды ның, те бі рен бес ау ыр мі нез ді нің» тас тан қа шал ған дай сом тұл ға сын әу елі осы лай мү сін деп, мі нез деп ала ды да, одан әрі бұл су рет ті қи мыл сыз ста ти ка қал пын да қал дыр май, алай-дү лей асау ди на ми ка ға кө ші ріп, ас қақ та та, ас пан- да та шыр қап әке те ді: Са да ғы на са ры же бе ні сал дыр ған, Са да ғы ның кі рі сін Са ры ал тын ға мал дыр ған. Те рең нен кө зін ой дыр ған, Сұр же бе лі оғы на Ма хам бет өлең де рін де хал қы мыз дың өзін дік бол мы сы, қай сар лы ғы, бо дан дық қа бас имес ер кін шіл өр ру хы атой лап, «мен мұн да лап» тұ ра ды. Өйт ке ні оның өлең де рі– ту ұс тап, қол бас та ған, хал қы на «қа та ры мыз ға қо сыл, бос тан дық үшін алыс» деп ұран тас та ған қас ба тыр дың, осы мақ са тын тың да ған жұрт тың жү ре гін жан ды ра, на мы сын қоз ды ра айт қан ақын ның жан сы ры, осы мұ рат қа бар ғұ мы рын ар на ған аза мат тың өмі рі нің ұлы мақ са ты, тәу ел сіз дік ұра ны. Ж.Шайекенов жүктеу/скачать 9,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|