Пәнаралық байланыс:
|
Тарих, қазақ тілі,дене шынықтыру
|
АКТ-ны қолдану дағдылары:
|
электронды оқулық
|
Бағалау критерийлері:
|
Шығарма үзінділерін өңдеп, креативті ойлап, жазу дағдысы қалыптасады.
|
Тілдік мақсаттар:
|
Сопылық поэзия, адамгершілік, имандылық, инабаттылық, әдептілік, креатив
|
Дифференциация
|
Оқушылардың барлығы: хикметтің мәнін,ғибратты ойларын біледі.
Оқушылардың көбісі: көтерілген идеясын саралай алады және шығарманы өңдеп,өзіндік ой қосады.
Оқушылардың кейбірі: Дәлелді ой қосып, өзгеше туынды жасайды.
|
Осыған дейін меңгерілген білім
|
Ахмет Йассауи «Даналық кітабы», идеясы
|
Сабақ барысы
|
Жоспарланатын уақыт
|
Жоспар бойынша орындалуы тиіс іс-әрекеттер
|
Сабақтың басы
|
Қызығушылықты ояту
Психологиялық ахуал орнату. «Жүректен жүрекке»
Үй жұмысын сұрау. Топқа бөлу
|
Сабақтың ортасы
|
Берілетін тапсырмалар:
«Кубизм» әдісі
Талдаңдар: Хикметтің тақырыбын,идеясын,ғибратты ойларын талдаңдар. Ақынның туған жерге деген сүйіспеншілігін талдаңдар.
Салыстырыңдар: Туған жерге байланысты жазылған шығармалармен салыстырыңдар.
Қолданыңдар: Бұл шығарманы қалай және қай жерде қолданасыңдар? Дәлелмен қорғаңдар.
Жинақтау: Хикметтегі түйінді ойды жинақтап, «Имандылық – адам бойындағы ең ізгі қасиет» тақырыбына ойтолғау жазу.
Креативті жазу
Оқушылар шығармадан негізгі оқиғаны немесе бір-екі шумағын алып, XXІ ғасырға сәйкес етіп қайтадан жазады.
Үздік жұмыс сыныпта оқылады және баға береді.
Қалыптастырушы бағалау: өзара бағалау
|
Сабақтың соңы
|
Рефлексия
Жағымды пікір: (Не ұнады?)
Сындарлы сын: (Не нәрсені жақсарту керек?)
Келешекке арналған пікір: (Маған ұнады,бірақ...)
Үйге тапсырма беру.
|
Сабақ: «Қазақ әдебиеті»
|
Мектеп: ОРОММИК
|
Күні:
|
Мұғалімнің аты-жөні:Г.Е.Умбеталиева
|
Сабақтың тақырыбы:
|
Ахмет Йассауи «Даналық кітабы»
|
Осы сабақ арқылы жүзеге асатын оқу мақсаттары:
|
Т/Ж1- әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік мазмұнын талдау
|
Сабақ мақсаты:
|
Шығарманың сюжеттік желісіне, жанрына талдау жасату
|
Құндылықтарды игерту:
|
«Мәңгілік ел» жалпықоғамдық құндылығы:
- Тіл мен мәдениет;
- Өмір бойы білім алу;
- Топ мүшесі ретінде жүктелген жауапкершілікті сезіну;
- Топтық және жұптық жұмыста ынтымақтастықпен жұмыс жасау
Аталған құндылықтар сабақ тақырыбы арқылы оқушылардың топтаса және жеке отырып жұмыс жасаулары, сын тұрғысынан ойлай білу, ақпаратты өңдей білу,өзіндік көзқарасын дәлелдей алу дағдылары негізінде жүзеге асады.
|
Пәнаралық байланыс:
|
Тарих, қазақ тілі, денешынықтыру
|
АКТ-ны қолдану дағдылары:
|
Электронды оқулық, интерактивті тақта
|
Бағалау критерийлері:
|
Шығарманың сюжетіне,жанрына талдау жасайды.
|
Тілдік мақсаттар:
|
Сопы, хикмет, диуан, ақиқат, адамгершілік, имандылық, әділдік, инабаттылық
|
Дифференциация
|
Оқушылардың барлығы: сопылық поэзия жайында,оның өкілдері туралы біледі.
Оқушылардың көбісі: хикметтердің жанрын, сюжеттік желісін анықтайды.
Оқушылардың кейбірі:таныс емес ақпараттарды зерттейді.
|
Осыған дейін меңгерілген білім
|
Қорқыттың нақыл сөздерінің құндылығы
|
Сабақ барысы
|
Жоспарланатын уақыт
|
Жоспар бойынша орындалуы тиіс іс-әрекеттер
|
Ресурс
|
Сабақтың басы
|
Қызығушылықты ояту. Ұйымдастыру кезеңі.
Оқушылармен сәлемдесу.
|
|
Сабақтың ортасы
|
«Болжау»
Оқушыларға мәтін мазмұнынан хабар беретін суреттер беріледі.
Ахмет Йассауи туралы ақпараттарды және Хикметтерін оқытып,таныс болған соң «Дана үкілер» әдісімен талдау жұмыстарын жүргізу.
«Дана үкілер» әдісі бойынша:
- Йассауи туралы ақпараттан және хикметтерден негізгі(жаңа) ұғымдарды тауып,оларды алфавиттік ретпен жазу.
- Жаңалық болған ақпаратты жазу.
- Маңызды өмірлік даналық. Мәтіннің негізгі ойын бір сөйлеммен білдіру.
- Таныс және таныс емес.
- Иллюстрациялық бейнелеу.
- Үлгі боларлық қорытынды.
Қалыптастырушы бағалау: «Екі жұлдыз бір тілек»
БББ кестесі
Ахмет Йассауидің өмір дерегіне, шығармашылығына байланысты кестені толтырады.
|
|
Сабақтың соңы
|
«Үш саусақ» тәсілі
1. Бас бармақ – жақсы түсіндім. 2. Балаң үйрек – ұсынысым бар.
3. Кішкентай бөбек – онша түсінбедім
|
|
Сабақ: «Қазақ әдебиеті»
Тақырыбы: Кіріспе.Қорқыт
|
Мектеп: ОРОММИК
|
Күні:
|
Мұғалімнің аты-жөні:Г.Е.Умбеталиева
|
Сынып: 7
|
Қатысқандар саны:
|
Қатыспағандар саны:
|
Оқу мақсаты
|
Т/Ж1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтарды анықтау
|
Сабақтың мақсаттары
|
Барлық оқушылар: жыр мазмұны негізінде жыраудың мақсатын, көзқарасын, өзіндік құндылықтарын анықтай алады;
|
|
Оқушылардың басым бөлігі: жыраудың бейнесін ашатын ақпараттарды жинақтай алады;
|
|
Кейбір оқушылар: тарихи құндылығын бағалау үшін Қорқытқа мінездеме-шығарма жаза алады;
|
Күтілетін нәтиже
|
Оқушылар: Қорқыт жайлы мәлімет алып, Қорқыт бейнесін ашатын ақпараттарды жинақтай алады;
|
Тілдік мақсаты:
|
Оқушылар: әдеби шығарманың жанрлық ерекшелігін түсінеді;
сюжеттік желісі мен эпилог/прологтарды (егер болса) анықтайды.
Пән ерекшелігіне сай лексика мен терминология:
әдеби шығарманың жанры, жыр, сюжеттік желі т.б.
Диалог пен жазылым үшін қажетті тіркестер: менің ойымша, Қорқыт жырларының желісіне тоқталатын болсам, мен ... ойлаймын т.б.
|
|
Талқылауға арналған сұрақтар:
1) Қазтуған жырау туралы не білесіңдер?
2) Қазтуған жырау үшін маңызды құндылықтар?
|
|
Жазылым б/ша ұсыныстар: жеке, топтық, ұжымдық жұмыс арқылы білім алмасып, оқушылар бір-бірінен үйренеді, тыңдау және сөйлеу мәдениетін қалыптас-тырады.
|
Алдыңғы тақырып
|
Қазтуған жырау.«Қазтуғанның қонысымен қоштасуы»
|
|
Жоспар
|
Жоспарланған
уақыт
|
Мұғалімнің
іс–әрекеті
|
Оқушылардың
іс–әрекеті
|
Бағалау
|
Ресурстар
|
Басталуы
|
Жаттығу-тренинг. Оқушыларды шағын жұмыс топтарына бөлу.
1. Жаңа сабаққа оқушы назарын аудару.
«Қорқыт-қобыз» әнін (сөзін жазған: О.Нұрмаханов, әнін жазған: Р.Тайманов) тыңдатудан бастап, сабақ тақырыбын ашуға болады.
Қорқыт бабамыздан қалған,
Қобыз - өкініш пен арман.
Тыңдасаң, сыр айтады,
Өкініп мұң айтады.
Оғыз - ұрпақтары тірі,
Қобыз заманының үні.
Бозінген боздағаны,
Жүректі қозғағаны...
Қысқаша тұжырым: Қорқыт пен қобыз – егіз ұғым. Қобыз -күллі түркі дүниесінің кие тұтқан аспабы.
2. Оқушылар Қорқыт туралы білетін аңыз әңгімелерін естеріне түсіріп, топтастыру жасайды.
қобыз атасы жыршы
Қорқыт
өлмейтін ақын өмір іздеуші
3. Сабақ тақырыбы, мақсаты таныстырылады. Бағалау критерийін оқушылар өздері құрастырады.Үйге берілген тапсырманы сұрау. Оқушыларға өткен тақырып б/ша бірнеше сұрақтар қою.
|
Үйге берілген тапсырманы еске түсіреді. Өткен тақырып б/ша сұрақтартарға жауап береді.
|
|
дәптер
|
Ортасы
|
Зерттеушілер пікірін негізге ала отырып, өз пікірімізді кестеге толтырайық.
Жер –су атауларын картадан тауып көрейік.
кестеге толтырайық.
|
Кестені толтырады.
.Жер –су атауларын картадан тауып алады..
кестеге толтырайық.
|
|
Оқулық,
хрестоматия,
дәптер
|
Аяқталуы
|
Қазтуғанның өзіне берген мінездемесі;
Жыраудың мен байқаған қырлары;
Жыраудың тарихтағы орны;
Жырау дәріптеген құндылықтар;
Үйге тапсырма: үзінді жаттау
|
|
|
Оқулық, хрестоматия,
дәптер
|
Рефлексия
|
Сабақ оқу мақсаттары
шынайы ма?
|
Бүгін сабақта оқушылар не үйренді?
|
Сыныптағы ахуал қандай болды?
|
Саралау шаралары тиімді болды ма?
|
Жоспарыма
қандай түзетулер енгіздім және неліктен?
|
Тексерілді: Күні:
І бөлімі: Мектеп:ОРОММИК
І Дананың сөзі – ақылдың көзі мұғалімнің аты-жөні: Г.Е.Умбеталиева
Уақыты:
Сыныбы: 8 қатысқаны: қатыспағаны:
|
Сабақтың тақырыбы:
|
«Қорқыт жыры» кітабының мазмұны.
Жырдағы басты кейіпкерлер
|
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)
|
Т/Ж3 көркем шығармадағы кейіпкерлерді сомдауда тура және жанама мінездеулерді жіктеу
|
Сабақ мақсаттары
|
жырдағы оқиғалар желісін, кейіпкерлердің қарым-қатынасындағы тартысты белгі қоя оқи отырып анықтайды.
|
Бағалау критерийі
|
әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтарды анықтай алады.
|
Тілдік мақсаттар
|
Оқушылар: әдеби шығарманың жанрлық ерекшелігін түсінеді; сюжеттік желісі мен эпилог/прологтарды (егер болса) анықтайды.
Пән ерекшелігіне сай лексика мен терминология:
әдеби шығарманың жанры, жыр, сюжеттік желі т.б.
Диалог пен жазылым үшін қажетті тіркестер: менің ойымша, Қорқыт жырларының желісіне тоқталатын болсам, мен ... ойлаймын т.б
|
Құндылықтарды дарыту
|
Сабақ мазмұны арқылы академиялық адалдық, жеке/жұпта/топта жұмыс жасау, өзінің және өзгенің оқуына жауапкершілікпен қарау, көшбасшылық сияқты құндылықтар сіңіріледі.
|
Пәнаралық байланыс
|
Дүниежүзі, Қазақстан тарихы пәндерімен байланыс. Қорқыт - әлемдік ақыл-ой мәдениетінде өзіндік орны бар тұлға.
Музыкамен байланыс. Қызығушылықты ояту мақсатында «Қорқыт - қобыз» әні тыңдатылады.
|
Алдыңғы білім
|
Оқушылар төменгі сыныптан Қорқыт ата туралы халық аузында айтылып жүрген аңыздардың желісін біледі, сонымен қатар қазақтың эпостық жырларымен («Алпамыс батыр», «Қобыланды батыр»), қобыз аспабының ерекшелігімен таныс.
|
Сабақтың барысы:
Сабақтың кезеңдері
|
Сабақта жоспарланған іс-әрекеттер
|
Ресурстар
|
Сабақтың басы
|
Жаттығу-тренинг. Оқушыларды шағын жұмыс топтарына бөлу.
Жаңа сабаққа оқушы назарын аудару.
1.«Қорқыт ата» кітабы. Өмірінен мәлімет» бейнефильмінен үзінді тыңдатылады (2.39-2.57 мин.).
«... Қорқыт бабамыз - баршамыздың рухани болмысымыздың алтын арқауы» деген Елбасы сөзіне назар аударыңдар. Асты сызылған сөздердің мағынасын түсіндіріңдер.
2. Сабақ тақырыбы мен мақсаты, бағалау критерийі таныстырылады.
|
МД слайд
|
Сабақтың ортасы
11-13
14-23
24-30
31-35
|
2. Жаңа тақырыпты меңгерту.
Қорқыт жырлары туралы мұғалім қысқаша ақпарат береді:
ҚОРҚЫТ АТА КІТАБЫ («Китаб-и дәдем Коркут ғали лисан таифа оғузан») – қаһармандық эпос үлгісі, оғыз-қыпшақ дәуірінің жазба мұрасы. Ғылымда оның он екі нұсқасы мәлім: Дрезденде (12 нұсқа) және Ватиканда (6 нұсқа) сақталған. 19 ғ-да бұл жазба ескерткішті зерттеп, аудару ісімен академик В.В.Бартольд айналысып, жеке тармақтарын жариялады. Кейін бұл аударма «Деде Горгуд» (Баку, 1950), «Книга моео деда Коркута» (М.-Л., 1962) деген атпен жарық көрді. Ә.Қоңыратбаевтың аударуымен қазақ тілінде 1986 ж. тұңғыш рет басылды. Әдеби әрі тарихи этникалық мұра ретіндегі «Қорқыт Ата кітабында» қазақ эпосына тән көркемдік кестелермен қатар қазақ тарихы мен мәдениетіне қосатын деректер де мол.
«Байбөрі баласы Бамсы-Байрақ туралы жыр» мәтіні таратылады.
5. Ж/ЖЖ/Т. «Белгі қоя отырып оқу» стратегиясы
Мәтінді оқып отырып оқушы мынадай белгілер қояды:
С – «сұрақ»
|
|
Ж – «жауап»
|
|
Б – «білемін»
|
|
ЖН – «жаңа нәрсе»
|
|
Қ – «қызықты»
|
|
БК – «білгім келеді»
|
|
СБ – «сұрағым бар»
|
|
А – «анықтау»
|
|
Қабілеті жоғары оқушылар «Қызықты, Білгім келеді, Сұрағым бар, Анықтау» деңгейлерімен жұмыстанса, қабілеті төмендеу оқушылар «Сұрақ, Жауап, Білемін, Жаңа нәрсе» деңгейінде ойланады.
6. Жұптық/топтық талқылау
Мәтін үзінділерімен танысып, белгілеп болғаннан кейін жұптарымен бөліседі. Жұпта талқылау жасағаннан кейін топтарға бірігеді.
«Ең, ең, ең ... ұтымды жауаптарды» таныстырады.
Дескриптор
жыр мәтінімен танысады;
белгі қоя отырып оқиды;
жұпта, топта талқылайды;
ең қызықты тұсын таныстырады.
Бақылау парағымен жұмыс.
|
Қ 18 Қазақстан. Ұлттық энциклопедия/бас ред. Б.Аяған. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» бас редакциясы, 2004. – 696 бет.
Жыр мәтінінен үзінділер
Белгі қою кестелері
|
Сабақтың аяғы
36-40
|
7. Рефлексия «Менің пирамидам» Оқушылар өз әрекеттері мен ұстанымдарын жан-жақты қарастырады.
|
стикерлер
|
Дифференциация
Сіз оқушыларға көбірек қолдау көрсету үшін не істейсіз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай тапсырма беруді көздеп отырсыз?
|
Бағалау
Оқушылардың ақпаратты қаншалықты меңгергенін қалай тексересіз?
|
Денсаулық және техникалық қауіпсіздікті сақтау
|
Нәтиже немесе жауап бойынша саралау
Тәжірибеде саралаудың бұл түрі кеңінен қолданылады. Нәтиже немесе жауап бойынша саралау барысында оқушыларға бірдей тапсырма ұсынылғанымен, түрлі деңгейдегі жауап күтіледі және қабылданады. Топтағы барлық білім алушыны ынталандыру шаралары да ортақ, бірдей материал ұсынылып, бірдей міндет қойылады. Әр оқушы өз деңгейінде жауап беріп, жүргізілген жұмыс өнімі мен нәтижесі әр түрлі болады.
|
Сабақ мақсаты анықталғаннан кейін оқушылар бағалау критерийін өздері құрастырады, күтілетін нәтижені белгілейді. Жыр үзінділерін белгі қоя отырып оқығаннан кейін жұпта/топта талқылау барысын тыңдап жүрген мұғалім бақылау парағын толтырады.
|
Денсаулық сақтау технологиясы талабына сай оқушыларды орналастыру, сынып ішіндегі қозғалысты реттеу, бір-біріне/жұптарға/топтарға кедергі келтірмеу жағын бақылау.
|
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Мектеп:
І Дананың сөзі – ақылдың көзі
Уақыты: мұғалімнің аты-жөні:
Сыныбы: 8 қатысқаны: қатыспағаны:
|
Сабақтың тақырыбы:
|
Қорқыт «Байбөрі баласы Бамсы-Байрақ туралы жыр»
|
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)
|
8.1.4.1 көркем шығармалардан алған үзінділерді өз көзқарасын дәлелдеу үшін орынды қолдану.
|
Сабақ мақсаты
|
Өзіндік ой-пікірін дәлелдеу үшін жыр мәтінінен алынған үзінділерді тиімді қолдану дағдыларын қалыптастыру.
|
Бағалау критерийі
|
көркем шығармалардан алынған үзінділерді өз көзқарасын дәлелдеу үшін орынды қолдана алады.
|
Тілдік мақсаттар
|
Оқушылар: үзінділермен жұмыс жасау, оларды өз мақсатына сай пайдалану жолдарын меңгереді.
Пән ерекшелігіне сай лексика мен терминология: рухани болмыс, алтын арқау, мәселе, шешім т.б.
Диалог пен жазылым үшін қажетті тіркестер: менің ойымша, көркем шығарма үзіндісіне сай ..., мен ... ойлаймын т.б.
|
Құндылықтарды дарыту
|
Сабақ мазмұны арқылы топта жұмыс жасау, мәселенің шешімін бірлесіп іздеу, көшбасшылық сияқты құндылықтар сіңіріледі.
|
Пәнаралық байланыс
|
Қазақстан тарихымен байланыс. Қорқыт - түркілердің оғыз ұлысынан шыққан асқан сәуегей, көріпкел. Оғыздар – орта ғасырларда Орталық Азияда өмір сүрген түркі тілдес тайпалар.
|
Алдыңғы білім
|
Оқушылар алдыңғы сабақта «Байбөрі баласы Бамсы-Байрақ туралы жыр» мәтінімен танысты, оның сюжеттік желісін біледі.
|
Сабақтың барысы:
Сабақтың кезеңдері
|
Сабақта жоспарланған іс-әрекеттер
|
Ресурстар
|
Сабақтың басы
0-2
3-6
7-10
|
Оқушыларды шағын жұмыс топтарына бөлу.
1.«Қорқыт ата» кітабы. Өмірінен мәлімет» бейнефильмінен үзінді тыңдатылады (2.39-2.57 мин.).
«... Қорқыт бабамыз - баршамыздың рухани болмысымыздың алтын арқауы» деген Елбасы сөзіне назар аударыңдар. Асты сызылған сөздердің мағынасын түсіндіріңдер.
2. Сабақ тақырыбы мен мақсаты, бағалау критерийі таныстырылады.
|
https://www.youtube.
com/watch?v=VUF4Ti
_485A
|
Сабақтың ортасы
11-15
16-25
26-27
|
3.Т. «Мәселені анықта – шешімін ұсын» стратегиясы
Шығарма кейіпкері қандай қиындықтарға тап болғанын естеріңе түсіріңдер (анықталған мәселе қоршалып қойылады). Оқушылар бірнеше мәселені белгілеп, топ ішінде оларды шешудің жолдарын белгілейді.
1-мұрагерлік мәселесі
|
Байбөрі бектің тажы мен тағының қамын жеп қайғыруы, көкірегі қарс айырылып, өкіріп жылауы.
|
Шешімі
|
Мұрагер – келешек ұрпақты және ата кәсібін жалғастырушы, мал мен мүліктің иесі. Оқушылар, мәселені талқылай келе, мұның ар жағында болашақ кейіпкердің ерекше болып дүниеге келуінің алғышарттары жатқанын да түсіндіреді. Қазақтың батырлық жырларымен байланыстыра алады.
|
4. Дәл осы үлгімен жыр мәтінінен тағы бірнеше мәселені анықтау:
Жырда хандар мен бектердің берген батасының қабыл болуы нені аңғартады?
Әлі дүниеге келмеген балаларды атастыру салты туралы не ойлайсыздар?
Қабілеті жоғары оқушылар шешімі анықталуы тиіс мәселені мәтіннен өздері ажырата алады.
Қабілеті төмендеу оқушылар оқиғалар мазмұнын баяндап береді.
Топ мүшелері өздері анықтаған мәселелерді және оларды шешу жолдарын ортаға салып бөліседі.
Дескриптор
жыр мәтініне тағы бір шолу жасайды;
мазмұны бойынша бірнеше мәселені анықтайды;
оларды шешу жолдарын талқылап ұсынады.
5. Мұғалімнің кері байланысы.
|
Қорқыт ата кітабы. Оғыздардың батырлық жырлары: Эпос/орыс тілінен ауд. Ә.Қоңыратбаев, М.Байділдаев. – Алматы: Жазушы, 1986.
|
Сабақтың аяғы
28-34
35-40
|
6. «Жуан және жіңішке сұрақтар» стратегиясы бойынша сұрақтар құрастырып, оларға өзара жауап беру.
«жіңішке» сұрақтар
|
«жуан» сұрақтар
|
Кім ...? «Бектер, маған да бір тілек бата беріңдер. Тәңірі маған да бір қыз берсе екен» дейтін кім?
|
Неге ...?
|
Не ...?
|
Үш дәлел келтіріңіз ... Бамсы Байрақ жырының көп оқиғасы «Алпамыс батыр» жырына ұқсас екендігіне 3 дәлел келтіріңіз.
|
Қашан ...?
|
Сіз қалай ойлайсыз, айырмашылығы неде ...?
|
Қалай аталады ...?
Бамсы-Байрақтың тұлпары?
|
Егер ... болса, не болады?
|
Мүмкін ...?
|
Сіз келісесіз бе ...?
|
|
|
Дифференциация
Сіз оқушыларға көбірек қолдау көрсету үшін не істейсіз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай тапсырма беруді көздеп отырсыз?
|
Бағалау
Оқушылардың ақпаратты қаншалықты меңгергенін қалай тексересіз?
|
Денсаулық және техникалық қауіпсіздікті сақтау
|
Таңдау бойынша саралау барысында оқушылар өзі үшін қызықты және өз мүмкіндігіне сай келетін тапсырманы таңдай алады. Оқушылар көптеген тапсырмалар тізімінің ішінен алға жылжуда өздері үшін бастапқы болып саналатын жұмыс түрін, ақпаратты, материалды, заттар немесе процесті таңдай алады. Сонымен қатар олар жұмыс ауқымын кеңейтуді немесе өздеріне бейімдеуді таңдай алады. Саралаудың бұл түрінің артықшылығы - дарынды балалар өз қызығушылықтарына, сұранысы мен қабілетіне сәйкес келетін жұмыс түрін таңдай алады.
|
Топ жұмысы сырттай бақыланады, олардың жауабы өзара бағаланады.
«Жуан және жіңішке сұрақтар» стратегиясы бойынша тақырыпты қалай меңгергендіктері анықталады. Мұғалім тарапынан сындарлы кері байланыс беріледі.
|
Топтық жұмыс барысындағы қозғалыс қауіпсіздік тудырмауы керек.
Сынып оқушыларының қалауы бойынша сергіту жаттығуларын өткізуге болады.
|
Күні
|
18.09.2015
|
Сыныбы:
|
8
|
Сабаққтың тақырыбы:
|
Қорқыт ата кітабы (VІІІ-ІХ ғ.ғ)
|
Сабақтың мақсаты:
|
Сабақ барысында Қорқыт ата туралы аңыздардан алған мәліметтерін толықтыру.Қорқыт ата кітабының, нақыл сөздерінің мән –мағынасын түсінуге үйрету.
|
Күтілетін нәтиже:
|
Қорқыт ата туралы мәлімет алады.Нақыл сөздердің мағынасын ашуды үйренеді және өмірде қолдана алады.
|
Негізгі идеялар
|
- жаңа тақырыпты меңгерту;
-оқушылардың қызығушылықтарын арттыру;
- сыни ойлауға жетелеу
- Жеке пікіріне назар салу
- топтық жұмыс жүргізу;
-оқушыларды шығармашылыққа баулу;
-оқушылардың жетістігін формативті бағалау.
|
Қолданылатын әдіс-тәсілдер
|
Сыни тұрғыдан ойлау,
Өз бетінше ізденіп әрекеттенуге үйрету.
жеке және топтағы бірлескен жұмыс.
АКТ пайдалану
Жас ерекшелігіне сәйкес оқыту
|
Сілтеме
|
8-сынып оқулығы.әдістемелік,Мирсейітова
|
Ресурстар
|
Кітап, дәптер, флипчарт,маркер,стикер, интерактивті тақта.
|
Өтілетін уақыт
|
45 минут
|
Мазмұны
|
Мұғалімнің іс- әрекеті
|
Оқушының іс -әрекеті
|
1.Ұйымдастыру. (1мин)
Психологиялық ахуал туғызу.
(2мин)
Топқа бөлу 1мин
|
Оқушылармен амандасу және түгендеу.Тақта сыныптың тазалығына мән беремін.
Кәне, оқушылар орнымыздан тұрайық.
Шеңберімізді құрайық.
Жақсы-жақсы қасиеттерімізді,
Бір-бірімізге айтайық!
Оқушыларды ортаға шақырып, өз есімінің басқы әріпінен басталатын бойындағы қасиетті айту
Ақ түсті, жасыл түсті, қызыл түсті асықтар арқылы бөлемін.
|
Мұғаліммен амандасады.Сабаққа келмеген оқушы туралы мәлімет береді.
Оқушылар жақсы қасиеттері туралы айтады.
|
Сабақты бағалау әдісімен таныстыру 1 мин
|
Смайликтер арқылы және бағалау бетшесі.
|
Бағалаудың әдісін біледі.
|
Үй тапсырмасын сұрау
3мин
|
Желпуіш әдісі арқылы оқушыларға өткен тақырып бойынша сұрақтар жазғызамын.
3 сұрақтан
|
Оқушылар желпуіштегі сұрақтарға жауап береді.
|
Миға шабуыл.
Қызығушылығын ояту.
7 мин
Шығармашылық жұмыс
4 мин
|
Оқушыларға Қорқыт күйін тыңдатамын.Бұл күй қандай аспаппен орындалып жатыр деп ойлайсыздар?
Тақтада қобыздың суреті көрсетіледі.Ендеше қобыз туралы не білеміз? Қобыздың түрлерін атайықшы.Кәне кім біледі: қыл қобыз, прима қобыз.(слайд)
-Жақсы, осы қобыз деген музыкалық аспапты алғаш рет жасаған кім деп ойлайсыздар? Алдымен оқушылар Қорқыт ата туралы не білеміз? Қорқыт ата домбыраны емес неге қобызды таңдады деп ойлайсыздар?Осы аспапты қалай жасады. Қазіргі таңда қобызшылардан кімдерді білеміз?Қорқыт ата жайында қандай аңыздар білеміз?Осы аңыздар бізге қалай жетті?
Олай болса бүгінгі сабағымыздың тақырыбы: Қорқыт ата кітабы туралы әңгімелесеміз.
1 топқа Қорқытқа портрет
2 топқа Қорқытқа мінездеме
3 топқа синквейн әдісі бойынша 5 жолды өлең
1.1зат есім
2. 2сын есім
3.3 етістік
4. 4 бағалаушы сөз(осы мәселеге байланысты өз пікіріңді білдіретіндей сөз)
5. 1сөз синоним,балама сөз
|
Күйдің қобызбен орындалып жатқандығын біледі. Орындаушысы –Қорқыт ата екендігін айтады.Қорқыт ата туралы өз ойларын айтады.
1 топ Қорқыт ата портретін жазады.
2 топ Қорқыт атаға мінездеме жазады.
3 топ осы мәселеге байланысты өз пікірінді білдіретіндей сөз яғни 5 жолды өлең құрастырады.
|
Мағынаны тану 10
|
-Иа, дұрыс айтасыздар енді оқушылар Қорқыт ата кітабы туралы білу үшін оқулыққа назар аударамыз. Ол үшін оқып шығып, мазмұнымен танысамыз.1топ постер қорғаймыз.2.топ өлең шығарады.3 топ баяндама жазады.
|
Оқушылар берілген мәтінді оқиды,мазмұнын талдайды.1топ постер қорғайды.2 топ өлең шығарады.3топ баяндама оқиды.
|
Сергіту сәті 2
|
Ұлттық аспаптарымыздың бірі,нағыз қазақ қазақ емес, нағыз қазақ домбыра демекші.Оқушыларға күй тыңдатамын.
|
Оқушылар күй тыңдау арқылы бойларын сергітіп алады.
|
Ой толғау 7
|
Қорқыттың нақыл сөздерін оқушыларға мәнерлетіп оқытып,галерия әдісі бойынша постер қорғатамын.Ұнаған топқа өз ойларын стикерге жазғызамын.
|
Берілген нақыл сөздерді топта талдап,басқа топтарды көрмеге шақырады.
|
Сабақты қорыту 2
|
Бүгінгі сабақты қорытындылау үшін тест тапсырмаларын АКТ арқылы беремін.
|
Оқушылар берілген тест тапсырмасын жеке-жеке орындайды.Содан кейін жұптар бірін-бірі тексереді.
|
Бағалау 2
|
Смайликтермен және бағалау бетшесі арқылы ,бағалатамын.
|
Топпен бағалайды. Топ басшысы бағалайды.
|
Үйге тапсырма 1
|
«Өлместің отын жаққан Қорқыт» тақырыбында ой толғау жазу және нақыл сөздерге ребус жасап келу.
|
Берілген тапсырманы күнделіктеріне жазып алады.
|
Рефлексия 2
|
Бүгінгі сабақ несімен ерекшеленді?
Не білдім?
|
Не ұнады?
|
Сабақтан алған әсерім
|
|
|
|
|
Стикерге өз ойларын жазып, плакатқа іледі.
|
Оқушыларға Қорқыт күйін тыңдатамын.Бұл күй қандай аспаппен орындалып жатыр деп ойлайсыздар?
Тақтада қобыздың суреті көрсетіледі.Ендеше қобыз туралы не білеміз? Қобыздың түрлерін атайықшы.Кәне кім біледі: қыл қобыз, прима қобыз.(слайд)
-Жақсы, осы қобыз деген музыкалық аспапты алғаш рет жасаған кім деп ойлайсыздар? Алдымен оқушылар Қорқыт ата туралы не білеміз? Қорқыт ата домбыраны емес неге қобызды таңдады деп ойлайсыздар?Осы аспапты қалай жасады. Қазіргі таңда қобызшылардан кімдерді білеміз?Қорқыт ата жайында қандай аңыздар білеміз?Осы аңыздар бізге қалай жетті?
Олай болса бүгінгі сабағымыздың тақырыбы: Қорқыт ата кітабы туралы әңгімелесеміз.
1 топқа Қорқытқа портрет
2 топқа Қорқытқа мінездеме
3 топқа синквейн әдісі бойынша 5 жолды өлең
1.1зат есім
2. 2сын есім
3.3 етістік
4. 4 бағалаушы сөз(осы мәселеге байланысты өз пікіріңді білдіретіндей сөз)
5. 1сөз синоним,балама сөз
«Қорқыт атаның нақыл сөздерінің тәрбиелік мәні».
«Қорқыт атаның нақыл сөздерінің тәрбиелік мәні».
Өмірбекова Әйгерім – Атырау қаласы Д.Байбосынов атындағы №13 ұлттық мектеп-гимназияның 9-сынып оқушысы
Менің ғылыми жобамның тақырыбы — «Қорқыт атаның нақыл сөздерінің тәрбиелік мәні». Осы тақырыпты таңдау себебім Қорқыт Ата мұрасындағы адам мәселесі, оның өмір сүру қағидалары, мақсат-мұраттары және қоғам мен ұлттық болмыс хақындағы әлеуметтік-тұрмыстық толғаныстарының қазіргі таңдағы өзектілігін таныту болып табылады. Оның дидактикалық тұрғыдан берілетін нақыл сөздерінің, оның ішінде ата-салтын қастерлеу, жалпы адамзаттық, адамгершілік құндылықтар туралы айтқан қағидалары бүгін де өз мәнін жойған жоқ. Нақыл сөздердің тәрбиелік мәні теренде жатыр.
Қорқыт атаның нақыл сөздеріне талдау жасамас бұрын Қорқыт ата кім, қандай тарихи тұлға деген сұраққа жауап бере кеткім келеді.
«Қорқыт» сөзі ертедегі түркілердің «Хұр – кісі» және «хыт – құт» сөздерінен шыққан. Ол «Құт әкелуші кісі» деген мағынаны береді. [1]
“Қорқыт” сөзінің этимологиясын Ә.Қоңыратбаев “құтты адам, құт әкелетін адам” деп көрсетсе [2] , С.Қасқабасов “өмір сарқылды, адам өлді” деген мағынаны білдіреді деп санайды. Е.Тұрсынов түркі халықтарының фольклорына сүйене отырып, “дада, деде” деген сөздерді “насихат айтушы жырау” деп түсіндіреді. В.Жирмунский Қорқыт Атаны магиялық аспап – қобыздың иесі, шаман, абыз ретінде қарастырады.
Қорқыт Ата –түркі халықтарына ортақ ұлы ойшыл,жырау, қобызшы. Қорқыт Ата өмірде ізі, артында әдеби-музыка мұрасы қалған тарихи тұлға ретінде белгілі. Қорқыт Атаның өмір сүрген кезеңі туралы ғылымда әр түрлі болжамдар қалыптасқан. Алайда зерттеулердің көпшілігі Қорқыт Ата Сырдария бойында өмір сүрген оғыз-қыпшақ тайпалық бірлестігінде 10 ғасырдың басында дүниеге келген деген тұжырымға саяды. Рашид әд-Дин «Жамиғ Ат-Тауарих» атты тарихи шежіресінде Қорқыт Атаны қайы тайпасынан шыққан десе, Әбілғазының «Түрік шежіресінде» оның тегі баят екендігі, 95 жасқа келіп қайтыс болғандығы айтылады. Сыр жағасына жақын жерде Қорқыт атаның зираты болғанын Ә.Диваев, т.б. ғалымдар өз еңбектерінде атап өтеді. Қазақ философиясы тарихында Қорқыт Ата– ел бірлігін нығайтқан кемеңгер қайраткер, түркі дүниетанымының негізін жасаған ғұлама ойшыл, әлемдік ақыл-ой мәдениетінде өзіндік орны бар философ-гуманист ретінде көрінеді. Қорқыт Ата жайындағы аңыздардан оның бойындағы үш түрлі өнер ерекше айқындалады. Біріншіден, ол оғыз-қыпшақ ұлысынан шыққан айтулы бақсы. Екіншіден –күйші, қобыз сарынын алғаш туындатушы өнерпаз. Үшіншіден – әйгілі жырау, оның жырлары оғыз-қыпшақ өмірін бейнелеген әдеби-тарихи мұра. Түркі халықтарының фольклорындағы Қорқыт Ата туралы аңыз әңгімелердің бірі оның туылуына байланысты.
Қорқыт туралы аңыз көп тараған. Бір аңызда: оның ерекше туу тарихы, анасының оны үш жыл көтергені, ұзақ толғатқаны, сәби дүниеге келер кезде аспанды қара бұлт басып, найзағай ойнағаны, нөсер жаңбырдың құйғаны, адамдардың бұл құбылыстан қатты қорқып, балаға Қорқыт деп ат қойғаны, бала туған кезде аспан шайдай ашылып, әлемге күн сәулесінің төгілгені, сәбидің бірден сөйлеп кеткендігі айтылады. Тағы бір аңызда Қорқыт желмаяға мініп алып, өлмейтін жер іздеу үшін дүниенің төрт бұрышын түгел аралайды. Бірақ оның алдынан шыққан көк майса «қурап солдым» деп, аспанмен тілдескен асқар тау «бұрын сәулетті едік, мыжырайғыш біттік» — деп мұңаяды. Жапырағы сарғайған қара орман қайғымен басын шайқайды. Ол қайда барса да көр қазып жатқандарға кездеседі. Қорқыт өлімге қарсы ем іздеуге әрекеттенеді, бірақ ол еңбегінен де ештеңе шықпайды. Соңында «өлмейтін нәрсе жоқ екен» деген қорытынды жасап, өмірінің кейінгі кезін қобызда мәңгіліктің күйін тартумен өткізеді. Өлмеуді, мәңгі өмірді қобыз үнінен іздейді. Ол күйлерін толассыз тартып, дүниеден өтеді. [3] Қорқыт бабамыз асқан күйші ғана емес, қазақ музыкасының, ән — күй өнерінің атасы. Күйші қобызы бірде тағдырдың қайғы — мұңын шертіп, ботадай боздайды, бірде мәңгілік өмір мен сұлулық жырын төгіп, аққудай сызыла сұңқылдайды.
Қорқыт — түркілердің оғыз ұлысынан шыққан асқан сәуегей, бақсы, күйшілік, жыршылық өнерлерінің атасы болып табылады.
Мен ғылыми жобамның негізгі бөлімінде «Қорқыт ата» кітабына тоқталып, Қорқыт атадан қалған нақыл сөздердің мағынасын ашып, оның тәрбиелік тұрғыда құндылығын танытқым келеді
Оқушыларға Қорқыт күйін тыңдатамын.Бұл күй қандай аспаппен орындалып жатыр деп ойлайсыздар?
Тақтада қобыздың суреті көрсетіледі.Ендеше қобыз туралы не білеміз? Қобыздың түрлерін атайықшы.Кәне кім біледі: қыл қобыз, прима қобыз.(слайд)
-Жақсы, осы қобыз деген музыкалық аспапты алғаш рет жасаған кім деп ойлайсыздар? Алдымен оқушылар Қорқыт ата туралы не білеміз? Қорқыт ата домбыраны емес неге қобызды таңдады деп ойлайсыздар?Осы аспапты қалай жасады. Қазіргі таңда қобызшылардан кімдерді білеміз?Қорқыт ата жайында қандай аңыздар білеміз?Осы аңыздар бізге қалай жетті?
Олай болса бүгінгі сабағымыздың тақырыбы: Қорқыт ата кітабы туралы әңгімелесеміз.
1 топқа Қорқытқа портрет
2 топқа Қорқытқа мінездеме
3 топқа синквейн әдісі бойынша 5 жолды өлең
1.1зат есім
2. 2сын есім
3.3 етістік
4. 4 бағалаушы сөз(осы мәселеге байланысты өз пікіріңді білдіретіндей сөз)
САБАҚ: «Қазақ әдебиеті»
|
Мектеп: ОРОММИК
|
Күні:
|
Мұғалімнің есімі: Г.Е.умбеталиева
|
СЫНЫП: 8
|
Қатысқандар саны:
|
Қатыспағандар саны:
|
Бөлім
|
Дананың сөзі-ақылдың көзі
|
Сабақтың тақырыбы
|
Қорқыттың нақыл сөздері
|
Сабақ мақсаты
|
Көркем шығармалардан алынған үзінділерді өз көзқарасын дәлелдеу үшін орынды қолдану.
|
Күтілетін нәтиже
|
Барлығы:
Нақыл сөздің идеясын анықтай алады;
Көпшілігі:
Нақылдың мағынасына сай мақал-мәтел таба алады;
Кейбірі:
Нақыл сөздің идеясы негізінде сюжетті әңгіме жаза алады;
|
Саралау
|
Ресурстар арқылы саралау, тапсырмалар арқылы саралау
|
Құндылықтар
|
«Мәңгілік ел» құндылығы:
Тіл және мәдениет
НЗМ құндылықтары:
Өзіне және айналадағы адамдарға құрмет;
Ынтымақтастық;
Жауапкершілік.
|
Тілдік мақсат
|
Оқушылар:
Тақырыпқа байланысты сөздер мен сөз тіркестерін қолдана алады.
|
|
Алдыңғы оқу
|
Қорқыттың нақыл сөздері
|
Бағалау
|
Өзін-өзі сабақ соңында бағалайды
|
Пәнаралық байланыс
|
Тарих, қазақ тілі
|
|
Жоспар
|
Жоспарланған уақыт
|
Жоспарланған жаттығулар
|
5 мин
10 мин
20 мин
|
Қызығушылықты ояту
Сәлемдесу, оқушыларды түгелдеу.
Ой сергіту.
Жұлдыздың суреті таратылып беріледі. Жұлдыздың қырларына өз бойында бар 5 жақсы қасиетін жазады. Әркімнің отырған орнына барып, жұлдыздарын көріп, келісетін болса+, келіспесе – қойып кетеді. Мақсаты: Оқушының өзіндік бағасын көтеру.
Жаңа тақырып, оқу мақсаттары, жетістік критерийлерімен таныстыру.
Топқа бөлу. Кәмпит түстеріне байланысты 2 топқа топтасады.
Назарын шоғырландыру.
«Миға шабуыл»
«Нақыл сөздер» дегеніміз не?
Кімдердің қандай нақыл сөздерін білесіздер?
Мақал-мәтелдердің нақыл сөздерден айырмашылығы қандай?
Тапсырма. Топ ішінде«Нақыл сөз дегеніміз не?» тақырыбында талқылау жасап, Нақыл сөзге анықтама береміз. Екі топ өз анықтамаларын таныстыра отырып сыныптың ортақ анықтамасын жасаймыз.
Топтарды өз ішінде жұпқа бөлеміз. Жұптарға
«Тозған мақта бөз болмас, ежелгі жау ел(дос) болмас»
«Ат қиналмай, жау шалмас»
«Қайыспас қара балтасыз жау алынбас»
«Маңғырған мал жиғанмен, адам жомарт атанбас»
«Анадан өнеге көрмеген қыз жаман, атадан тағылым алмаған ұл жаман»
«Ананың көңілі балада»
«Жақсы ана үшін бала - екі көздің сыңары»
«Ақылсыз балаға ата дәулетінен қайран жоқ»
«Қыз ақылды ескермес - ана ұлгісін көрмесе,
Ұл жарылқап ас бермес - әке үлгісін көрмесе.»
Нақыл сөздердің жұп болып идеясын анықтаймыз, сол идеяға сай келетін мақал-мәтел жазамыз.
Берілген нақыл сөздердің біреуін негізге ала отырып сюжетті әңгіме жазыңыздар. (100 сөз)
Бағалау критерийлері
|
Дескриптор
|
Көркем шығармалардан алынған үзінділерді өз көзқарасын дәлелдеу үшін орынды қолдану.
|
Нақыл сөздің анықтамасын жазады
|
Нақыл сөздің идеясымен мазмұндас мақал-мәтел табады
|
Сюжетті әңгіме жазады
|
Әңгіменің құрылымын сақтайды
|
|
3 мин
2 мин
|
Кері байланыс.
Бүгінгі белсенділігіңізге көңіліңіз тола ма?
Егер мүмкіндік болса қандай іс-әрекетіңізді басқаша жасар едіңіз?
Сабақ барысында жасаған тапсырмалар болашақ өмірде қажет бола ма?
Үй тапсырмасы: Қорқыт нақыл сөздерінің бүгінгі таңдағы өзектілгі қандай? Бүгінгі өмірмен салыстырып, мысалдар жазып келеміз.
|
5. 1сөз синоним,балама сөз
Достарыңызбен бөлісу: |
