Осы бөлімдегі «Дүниетану» пәнінің тілдік мақсаты

 

 

4-

нұсқа

 

Сәуір 2016 ж.

 

 

бөлімді қараңыз. 

Қысқаша шолу 

2  А  бөлімде  қарастырылатындар:  үй,  отбасы  өмірі,  бос  уақыт;  ата-ана,  аға-іні,  әпке-сіңілі,  ата  мен  әже  және  жақын  туыстар;  оқушының 

отбасындағы  міндеттері;  мерекелер  мен  фестивальдер;  достар  мен  достық  және  олардың  маңыздылығы;  отбасының,  әулет  шежіресін 

қарастырылады 

 

Оқу 

бағдарламасына 

сілтеме 

Оқу мақсаттары 

Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері  

Мұғалімге арналған ескертпелер  Оқыту ресурстары 

1.1 Мен және 

менің отбасым  

 

 

1.1.1.1 Түрлі 

дереккөздерді зерттей 

отырып, «Отбасы» 

ұғымын түсіну және 

мәнін түсіндіру 

 

 

 

 

1.1.1.2  Отбасындағы 

өзге 

мүшелерге 

қатысты 

өзінің 

туыстық  байланыстар 

жүйесіндегі 

орнын 

анықтау 

Менің отбасым 

(Ұ,Т)  Отбасындағы  туыстарын  еске 

түсіріңдер.  Олар  саған  кім  болып 

келеді?  Балалар  отбасы  және  оның 

мүшелері туралы алған білімдерін одан 

әрі  кеңейте  отырып,  «туыс»  ұғымның 

мәнін 

ашады. 

Сонымен 

қатар 

отбасындағы  өзге  мүшелерге  қатысты 

өзінің 

туыстық 

байланыстар 

жүйесіндегі 

орнын 

анықтайды. 

Мысалы:  Мен  анама-  қызымын;  Мен 

атама  -  немеремін.  Мен  ағама  – 

қарындаспын;  Мен  апама-  сіңлімін. 

Мен ініме- апамын т.с.с.  

 (Ұ/Ж) Отбасындағы қамқорлық. 

Отбасы 

мүшелері 

арасындағы 

қамқорлық 

 

Оқушылардың 

күнделікті 

өміріндегі тәжірибесі осы бөлімге 

кіріспені жеңілдетеді. 

Топтық 

талқылау 

мен 

кері 

байланысты  қамтамасыз  ету  үшін  

топтық  жұмыс  ұйымдастырылып, 

оның  жұмысын  бүкіл  сыныпқа 

жариялайтын 

баяндамашысы 

тағайындалуы керек. 

 

Идеяларды көрсету және үлгілеу  –

оқушылардың  ойлау,  үйрену  және 

өз 

жұмысының 

нәтижелерін 

жазбаша  немесе  визуалды  түрде 

ұсыну қабілетін дамытудың негізгі 

тәсілі. 

 

 

 

 

Осы 

бөлімде 

келтірілген    жеті 

пункт 

бойынша 

идеяларымен 

толтырылатын,  

жеті 

жолды 

концептуалды 

карта. 

 

 

4-

нұсқа

 

Сәуір 2016 ж.

 

 

Оқу 

бағдарламасына 

сілтеме 

Оқу мақсаттары 

Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері  

Мұғалімге арналған ескертпелер  Оқыту ресурстары 

 

1.1.1.3 

Отбасы 

мүшелерінің 

арасындағы 

қамқор 

қарым-қатынастың 

маңызын  түсіндіріп, 

мысалдар келтіру 

 

 

Отбасы 

- 

үлкен 

қуаныштың, 

қамқорлықтың, бақыттың ортасы. Бала 

отбасында жақсы тәрбиеленсе, өскенде 

әдепті,  ақылды  азамат  болып  өседі. 

Қашанда 

отбасы 

мүшелеріне 

көмектесу, 

үлкендердің 

айтқанын 

тыңдау  әр  баланың  қолынан  келеді. 

Мұқият 

тыңдайды. 

Дәйексөз  «Үлкенге-  ізет,  кішіге- 

құрмет» 

(Ө)  Балалар  өз  түсінгендері  бойынша 

дәйексөздің мағынасын ашады. 

(Т) 

Оқушыларды 

2 

топқа 

топтастырыңыз.  Бірінші  топқа  өзінен 

үлкенге  көмек  көрсетіп  жатқан,  ал 

екінші  топқа  өзінен  кішіге  қамқорлық 

көрсетіп 

жатқан 

баланың 

суреті 

беріледі. 

Оқушылар 

суреттің 

мағынасын ашып, сипаттайды.  

Ситуациялық сұрақтар: 

-

 

Ауырып  жатқан  әжең  қандай 

көмек көрсету қолыңнан келеді? 

(Сенің көмегіңді қажет ете ме?) 

Бұл  жағдайда  көрсету  мен  үлгілеу 

бірлескен 

композицияға 

алып 

келеді, 

яғни 

мұғалім 

концептуалды 

карталарды 

ынтымақтастықта/сыныптың 

қатысуымен 

жасайды. 

Концептуалдық/ақыл  ой  картасы  

топтар  мен  сынып  талқылаған 

мәселелерді бірге біріктіреді. 

Оқушылардың    өз  концептуалды 

карталарын 

жасауы 

 

оқып 

үйренгенін бекітуге көмектеседі. 

Сыныптан  тыс  міндет  ретінде 

оқушылар  ата-аналарынан,  ата-

әжелерінен 

сұрастыра 

отыра, 

өткен  елу  жыл  ішінде  отбасылық 

өмір  өзгеріске  ұшырағанын  әлде 

ұшырамағынын  біле  алады.  Бұл 

оқушыларға  ауызша  тарих  туралы 

қарапайым түсінік береді.  

 

 

 

 

4-

нұсқа

 

Сәуір 2016 ж.

 

 

Оқу 

бағдарламасына 

сілтеме 

Оқу мақсаттары 

Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері  

Мұғалімге арналған ескертпелер  Оқыту ресурстары 

 

 

(Ө)  Оқушылар  сынып  дайындаған 

үлгіге  негізделген  өздерінің  жеке 

концепт-карталарын жасайды. 

(Ұ)Үй  мен  отбасылық  өмір  туралы 

өткен материалға шолу. 

 Сыныпты төменде көрсетілген  

1-пункті,  одан  кейін  2-7-пунктерді 

талқылау  үшін  үш-төрт  адамнан 

топтарға  біріктіріңіз.  Әрбір  топқа  2-7 

аралығындағы  пунктердің  қайсысын 

олар 1 пунктпен бірге талқылайтынын, 

яғни 1мен 2, 1 мен 3, 1 мен 4, 1 мен 5, 1 

мен 6, 1 мен 7 айтыңыз. 

1.

 

апта  ішіндегі  және  демалыс 

күндеріндегі отбасылық өмір; 

2.

 

отбасы  мүшелері:  ата-аналары, 

аға-інілері,  

3.

 

ата мен әжелері; 

4.

 

үйдегі 

өмір: 

оқушылар 

орындайтын  істер:  ережелер, 

қамқорлық және жауапкершілік; 

 

 

 

 

4-

нұсқа

 

Сәуір 2016 ж.

 

 

Оқу 

бағдарламасына 

сілтеме 

Оқу мақсаттары 

Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері  

Мұғалімге арналған ескертпелер  Оқыту ресурстары 

 

 

5.

 

үйдегі қауіпті жерлер; 

6.

 

ұлттық салт-дәстүрлер; 

7.

 

мерекелер  мен  фестивальдар  – 

олардың  уақыты  мен  өткізу 

орны және мәні; 

8.

 

ауылдағы 

немесе 

қаладағы 

жергілікті 

қауымдастықтағы 

өмір.  Жұмыс  орындары  мен 

кәсіптер. 

(Т/Ұ)  Әрбір  топ  өздерінің  екі  пунктін 

талқылай 

отыра 

идеялар 

тізімін 

жасайды. 

Топтың 

баяндамашысы 

сыныпқа оның тобы нені талқылағанын 

және  қандай  қорытындыға  келгенін 

хабарлайды. 

(МК/Т) Концепт картаның не екендігін 

және 

ол 

қалай 

жасалатындығын 

көрсетіңіз.  Сыныппен  кері  байланысқа 

жүгіне отыра сыныптың концептуалды 

картасын толтырыңыз. Әрбір оқушы 1-

7  арасындағы  топтар  талқылаған 

салалардың біріне жазба жасайды. 

 

 

 

 

4-

нұсқа

 

Сәуір 2016 ж.

 

 

Оқу 

бағдарламасына 

сілтеме 

Оқу мақсаттары 

Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері  

Мұғалімге арналған ескертпелер  Оқыту ресурстары 

 

1.1.6.1 

Отбасылық 

мерекелердің 

бірін 

сипаттау 

 

 

1.1.1.3 

отбасы 

мүшелерінің 

арасындағы 

қамқор 

қарым-қатынастың 

маңызын  түсіндіріп, 

мысалдар келтіру 

Отбасылық мерекелер 

 

(Ұ)  Портреттер  галереясына  қысқаша 

шолу.  Мұғалім  сыныпқа  олардың 

бүгін 

туған 

күн 

мерекесін 

жоспарлайтындарын 

хабарлайды.  

Туған  күндерді  атап  өтуді  жоспарлау 

үшін,  оқушылар  мыналарға  назар 

аударуы қажет: 



 

сүйікті 

тағамы 

мен 

сусындарына 



 

жақсы көретін ойындарына 



 

сүйікті істеріне 



 

мектептен  тыс  уақыттарын 

қалай өткізетініне 

Бұл 

тақырып 

бірінші 

сынып 

оқушыларына  жақсы  таныс,  өйткені 

отбасында  өтетін  мерекелерге  балалар 

белсенді    қатынасады  және  жылына 

келетін  туған  күн  кешінің  де  басты 

«себепкерлері» 

балалар 

болып 

саналады. 

Сабақтың 

басында 

өз 

отбасында  қандай  мерекелерді  атап 

өтеді,  қонақ  күтуге  қалай  әзірленеді, 

мереке  барысында  қандай  ойындар 

ойналатыны  жөнінде  әңгіме  жүргізуге 

болады. 

  Мұғалім  балалардың  туған  күндері 

қалай  аталып  өтілетіндігін  сұрап 

біледі.  

(Т)  Суреттерді  пайдалана  отырып, 

талқылау жүргізеді:  

- туған күн кешіне дайындыққа балалар 

қалай атсалысады: 

 

 

 

 

4-

нұсқа

 

Сәуір 2016 ж.

 

 

Оқу 

бағдарламасына 

сілтеме 

Оқу мақсаттары 

Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері  

Мұғалімге арналған ескертпелер  Оқыту ресурстары 

  

 

 

1.3 

Менің 

атамекенім  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.1.3.1 өз мекенжайын 

атау 

және 

елді 

мекенінің 

географиялық 

орналасқан 

жерін 

сипаттау  

 

Менің үйім 

(Ұ)  Оқушыларға  жергілікті  аудандағы 

үйлердің 

түрлі 

типтерінің 

фотосуреттерін 

немесе 

суреттерін 

көрсетіңіз.  Олар  өздері  тұратын  үйдің 

типін анықтауын сұраңыз.  

(Т)  3-4  адамнан  құралған  топтардағы 

оқушылар  өз  үйі  қалай  болып 

көрінетінін  және  онда  өздеріне  ненің 

ұнайтындығын 

әңгімелей 

отыра, 

үйлерін талқылайды. 

(Т)  Топтар  өз  идеялармен  бөліседі 

және  өз  үйлерін  бүкіл  сыныппен 

талқылайды.  Әр  топтан  шығатын 

баяндамашылар 

өз 

көзқарастарын/нәтижелерін 

айтып 

береді.  Мұғалім  тақтада  белгілі  бір 

тармақтар 

бойынша 

веб 

диаграмманы/торды құрастырады. 

(Т) Өз топтарында оқушылар өздерінің 

жеке  үйлеріндегі  бөлмелерді  және 

олардың пайдаланылуын талқылайды. 

(Ұ)  Мұғалім  сыныппен  олардың 

үйлеріндегі  атқаратын  жұмыс  туралы 

әңгіме жүргізеді. Топтағы әрбір оқушы 

өз көзқарастарын айтып береді. 

Кеңістікті  (яғни  бөлмені)  талқылау 

 

Тапсырманың 

мақсаттары: 

Отбасын әрбір адам үшін қажетті 

рухани 

құндылық 

екендігін 

түсінеді;  әрбір  отбасы  мүшелері 

үшін 

отбасылық 

өмірдегі 

сыйластық, 

сүйіспеншіліктің 

маңыздылығы  мен  қажеттілігін 

көрсетеді;баланың  өз  отбасымен 

бірлігінің қуаныш сезімін оятады. 

туыстық  атауларды  білді  және 

ондағы өз орнын анықтай алды; 

 

 

Оқушылардың 

әлемінен 

басталатын  және  оны  білімдер 

мен  түсінікті  дамыту  үшін  негіз 

ретінде пайдаланатын сабақ. 

Топтық  жұмыс  әрбір  оқушының 

қатысуына  және  топ  мүшелерінің 

бір  біріне  құрметпен  қарауына 

кепілдік беруі тиіс. 

Әрбір  топтын  атынан  шығатын 

баяндамашылар  топтың  басқа 

мүшелерімен 

үнемі 

ауыстырылып отыру керек. 

Мәнерлеп  оқу,  жеткізе  білу  және 

 

 

 

Мектеп 

ауданындағы 

әртүрлі 

үйлердің 

картинасы 

(PowerPoint 

бағдарламасындағы 

немесе 

жекелеген 

фотосуреттер). 

Жоспар 

сызбасының 

ерекшелігін 

көрсететін 

сынып 

бөлмесінің 

ірі 

масштабты 

жоспары: 



 

масштаб 



 

символдар 



 

орналасу 



 

белгілеулер 



 

бағдар 

 

 

 

 

 

4-

нұсқа

 

Сәуір 2016 ж.

 

 

Оқу 

бағдарламасына 

сілтеме 

Оқу мақсаттары 

Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері  

Мұғалімге арналған ескертпелер  Оқыту ресурстары 

арқылы мұғалім жоспар ұғымын, оның 

рөлін  және  оқушылардың  өз  үйлерінің 

жоспары  контекстінде  пайдалануды 

түсіндіреді. 

(Ұ)  Сабақты  оқушылардың  өздерінің 

үйлерін  еске  алумен  және  оларға 

қойылатын 

негізгі 

сұрақтардан 

бастаңыз. 

Оқушылар 

PowerPoint 

презентациясы арқылы ертедегі әртүрлі 

кезеңдердегі  қазақ  үйлерімен  –  немесе 

көне үйлердің суреттерімен танысады.  

 

(Ұ)  Балалар  ең  көне  үйден  бастап 

хронологиялық 

ретпен 

суреттерді 

қатарымен  орналастырады.  Қазіргі 

заманғы 

үйді 

ең 

соңында 

орналастырады.Оқушылар 

үйлердің 

уақыт  өте  өзгергендігін  түсінгенен 

кейін  жекелеген  суреттерді  зерделеуге 

кіріседі. 

 

(Ж) 

Суреттерді 

жұпта 

барлық 

оқушылар  әрекетке  қатысатындай  етіп 

бөліңіз.  Бірнеше  жұп  бірдей  суретпен 

жұмыс  істейтін  болады.  Әрбір  жұп 

олар  иллюстрациясын  қарастырып 

отырған 

үйдегі 

өмірді 

болжап 

сипаттауы тиіс.  

 

(Ж)  Жұптар  осы  үйдегі  тіршілік 

сынып 

талдауларының 

толыққанды және белсенді мүшесі 

болу  маңызды  –  мұны  бастапқы 

сабақтардан 

қалыптастыру 

оқытудағы  үйреншікті  жағдай 

ретінде  қабылданады;  бұл  орасан 

зор көмек пен қолдау көрсетеді.  

Оқушылардан  олар  жоспарлар 

туралы не білетіндіктерін естеріне 

түсіруін  сұрауға  болады.  Егер  бұл 

оң  нәтиже  бермесе,  оқушыларға 

жоғары 

бұрыштан, 

бүйірден 

немесе 

құс 

ұшар 

биіктіктен 

түсірілген 

фотосуреттерді 

көрсетіңіз  және  оқушылардың 

салыстыруына 

беріңіз.  

Айырмашылықтарды  талқылауға 

ықпал етіңіз. 

 

 

Осы  әрекеттің  балама  бастамасы 

түрінде  оқушыларға  олардың 

үйлерінің суретін шеңбер ішінде, 

жұптарда 

немесе 

кішігірім 

топтарда  талқылауға  мүмкіндік 

береді.  Бұл  суреттер  сабаққа 

дейін 

жасалуы 

тиіс 

және 

оқушыларда  анық  нұсқаулықтар 

 

 

Біздің  заманымызға 

дейін 

суреттері 

жетпеген 

үйлер 

үшін сенімді тарихи 

мәліметтер 

негізіндегі жасалған 

иллюстрацияларды 

пайдаланыңыз. 

Суреттер  жеткілікті 

дәрежеде  анық  және 

баланың  қабылдауы 

үшін 

қолжетімді 

болуы тиіс. 

Суреттер 

хронологиялық 

ретпен  кез  келген 

жазықтыққа 

(қабырғаға 

немесе 

тақтаға)  

орналастырылуы 

тиіс. 

Барлық  мұғалімдер 

қол  жеткізе  алатын 

PowerPoint 

бағдарлам 

 

 

4-

нұсқа

 

Сәуір 2016 ж.

 

 

Оқу 

бағдарламасына 

сілтеме 

Оқу мақсаттары 

Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері  

Мұғалімге арналған ескертпелер  Оқыту ресурстары 

туралы 

ойларын 

бүкіл 

сыныпқа 

таныстырады. 

 

(Ұ) Өткен замандағы үйлер мен үйдегі 

тіршілік туралы идеяларымен бөліседі. 

 

 

 

мен тапсырмаға басшылық болуы 

тиіс.  

Оқушылар  одан  кейін  үйлердің 

суреттерімен 

және 

ондағы 

тіршілік 

жағдайлары 

туралы 

жұмыс істейтін болады.  

Бейнелі  дереккөздермен  жұмыс 

істеу әдістемесі тілді, жазуды және 

идеялар  мен  қорытындыларды 

көрсете 

алуды 

дамытатын 

шығармашылық,  ынталандырғыш 

тапсырма болып табылады. 

Егер  уақыт  мүмкіндік  берсе,  бұл 

әрекет сондай-ақ тіл сабақтарында 

жазбаша 

мәліметтер 

мен 

деректерді 

зерттеу 

мүмкіндігі 

болып  табылады.  Оқушыларды 

суреттердегі 

отбасылық 

өмір 

көріністеріне  негізделген  рөлдік 

ойындарға 

тартуға 

болады. 

Жазбаша  жұмысты  ұйымдастыру 

үшін  орасан  зор  мүмкіндіктер 

ашылады;сөз)       

 

 

 

 

 

 

 

 

4-

нұсқа

 

Сәуір 2016 ж.

 

 

 

 

 

«Дүниетану» пәні. Бастауыш мектеп. 1-сынып

 

2Б бөлім: Бізді қоршаған әлем 

Осыған дейін меңгерілген білім 

Осыған  дейінгі  бөлімдерде  келесі  тақырыптар  қарастырылды:  үй,  отбасы,  достық    және  мектеп.  Бұл  бөлім  -  әлемді  жалпы  қарастыратын 

логикалық жалғасы. 

Мазмұны 

Бұл  бөлімде  оқушының  тікелей    тәжірибесінің  және    оның  қоршаған  ортаны  қабылдау  негізі  жалғасады.  Оқушылар  навигация,  бағдарлау, 

карталарды оқу және пайдалану арқылы дүниені қалай зерттеп, тану жайында хабардар болады. Оларға  Қазақстанның әлемдегі орны,  оның 

аумағы  және  ландшафты,  аймағы  мен    ауданы,  ауылдары  және  қалалары  туралы  бастапқы  түсінік  беріледі.  Күнделікті  ауа  райының 

құбылыстарын бақылап үйренеді.  

Осы бөлімдегі «Дүниетану» пәнінің тілдік мақсаты 

Оқушыларға пәндік мақсаттарға жетуге көмек үшін сәйкес ғылыми тілдің тілдік мақсаттың үлгісі төменде берілген. 

Тілдік мақсат 

Пәнге 

қатысты 

лексика 

мен 

терминология 

Диалогқа/жазылымға 

қажетті 

тіркестер  

Оқушылардың қолынан келеді: 

Кеңістіктегі дүниені, қоршаған ортаны және олардың 

орналасуын сипаттау. 

Бұған кіретіндер: 



 

байқау/зерттеу 



 

солтүстік, оңтүстік, шығыс, батыс 



 

қоршаған орта  



 

ауылдық/қалалық 



 

ғимараттардың түрлері: мәселен, фабрика, 

банк, саябақ, мұражай және т.б. 



 

ауа райы түрлері: мәселен, ыстық, салқын,  

ылғалды және т.б. 

 

Талқыланатын мәселелер: 

 



 

Бұл  қандай  жер,  ол  не  үшін 

қолданылады? 



 

Біздің 

қаламыз 

жайында 

нені 

білгілеріңіз келеді?  



 

Қала/ауыл қайда орналасқан? 



 

Осындағы 

ауа 

райы 

қандай? 

Неліктен... екенін айта аласыздар ма? 

Қала ....осылай салынған? 

Басқа  тілдік  мақсаттарды  қою  үшін  және  ғылыми  тілді  дамытуға  қатысты  қосымша  нұсқаулықты  жоғарыдағы  «Тілдік  мақсаттар  туралы» 

бөлімді қараңыз.

жүктеу/скачать 1,2 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: