Сабақ Орындаған: Ануарбеков А. Н. Алматы, 2022 ж
жүктеу/скачать 114,76 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Дене шынықтыру және спорт әлеуметтік құбылыстар ретінде дене шынықтыру-жалпыадамзаттық мәдениеттің бір бөлігі
|
Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті Практикалық сабақ Орындаған: Ануарбеков А.Н. Алматы, 2022 ж. Гимнастика, дене шынықтыру сабақтары " және үлкен өзгерістер кезіндегі физикалық-мәдени-рекреациялық сабақтар Емдік дене шыныктыру (ЕДШ), емдеу және қалыпқа келтіру мақсатындағы сақтандыру денешынықтыруының құралдар кешенін пайдалану жолымен емдеу әдісі ретінде ауруханалар, емханалар, шипажайлар, жүйесінде кеңінен қолданылады. ЕДШ-ын оташылдық, дәрі-дәрмекпен емдеу секілді негізгі әдістердің қосымша емдеу шаралары есебінде қарас- тыру керек, ол медициналық қалыпқа келтіру әдістерінің бәрі болып табылады. ЕДШ-ның негізгі құралдары - практикалық медицинада бұрыннан белгілі дене жаттығулары. Яғни, б.д.д. ертедегі Қытай медицинасында тыныс алу жаттығуларына басты назар аударылған медицина- лык гимнастикасы қолданылған және жазба деректері бізге жетіп отыр. Ежелгі Грекияда Гиппократ жаттығуларды олардың сауықтыру және қалыпқа келтіру маңызын атап көрсете отырып физиологиялық процестерді жеделдетудің қүралы деп есептеді. Римдік дәрігер Гален семіргенде, жалпы әлсіздікте, буындардың қозғалысы бүзылғанда спорттың белгілі бір түрлерімен шұғылдануды және гимнастиканы ұсынды. "Дәрігерлік ғылымның қағидаларында" Ибн Сина денсаулықты сақтау үшін дене жаттығуларымен шүғылданудың маңыздылығын атап көрсетті. Меркурали өзінің "Гимнастикалық өнер" ғақлиясында (1959) емдеу гимнастикасы саласындағы ежелгі және орта гасырлық авторлардың зерттеулерін талдап, жинақтады. ТИССО "Медициналық және хирургиялық гим¬настика" деген кітабында (1780) дене жаттыгуларына үлкен маңыз беріп, "Қозгалыс әр-түрлі дәрмектің орнын жиі алмастыра алады, бірақ бірде-бір дәрі қозғалысты алмастыра алмайды" деген қағиданы ұсынды. Түрліше аурулар мен жарақаттарда ЕДШ-ның әдістерін қолданудың тиімділігі, ол адамның физиологиясы үшін табиғи және ең қо- лайлы болатындығымен түсіндіріледі. ЕДШ әдістерінің ма- ңызды ерекшелігі - науқастың өзінің емдеу-қалыпқа келтіру процесінө белсенді түрде қатысуы сондықтанда ЕДШ құралдарын белгілегенде дәрігер оның дене белсенділігінің дәрежесін дәл анықтауы тиіс. ЕДШ-да ағзаның негізгі биологиялық қызметі қимыл-қозғалыс кең қолданылады, дене жаттыгула- ры қимылдың ұйымдастырылған түрі есебінде пайдаланылады. Науқастарды емдеуді ұйымдастыруда қимыл-қозғалыспен тыныштық жағдайда болу бір- біріне қарама-қайшы келмей, бір-бірін толықтырып отырады. ЕДШ-на тән әдіс - науқасты дене жаттығуларының көмегімен жаттықтыру, ол жалпы және ар¬найы жаттығу деп бөлінеді. ЕДШ-ның негізгі қүралдары - дене жаттығулары, олар гимнастикалық, спорттық-қолданбалы (жүру, жүгіру, жузу, есу, шаңғымен жүру және т.б.), қозғалыс және спорттық ойындарға бөлі- неді. Сондай-ақ ЕДШ-да еңбек ету сипатындағы жаттығуларда пайдаланылады. Дене жаттығуларымен шұғылданғанда күн, ауа, су секілді табиғи факторларды пайдалану олардың тиімділігін арттырады және шыны- ғуға жәрдемдеседі. ЕДШ-ды қолданудың түрлері емдік гимнастика, таңертеңгілік гимнастика, мөлшерленген жүріс пен се- руендеу, терренкур, қатал мөл- шерленген түрдегі спорт жаттығуларымен шұғылдану, ойындар. ЕДШ-тың әрқайсысында жоға- рыда көрсетілген қагидалар - жалпы және арнайы жаттыгуды үйлестіру керек. Емдік гимнастика ЕДШ-ның негізгі түрі. Ем¬деу гимнастикасының жаттығулары сүйек бұлшық еттер және тыныс алу жүйесі үшін деп екі топқа бөлінеді. ЕДШ-да кинозогифтератия деп аталатын судағы дене жаттығулары ерекше орын алады. Мөлшерленген серуендер, таза ауада жүру науқастың жүйке психикалық аясына ерек¬ше жағымды әсер етеді. «Мәдениет» ұғымын әр түрлі қызмет салаларында тұлғаның әлеуетті мүмкіндіктерін ашу дәрежесі ретінде анықтауға болады. Мәдениет адамның материалдық және рухани іс-әрекетінің нәтижелерінде ұсынылған; ол рухани және материалдық құндылықтарда жазылған мәдениетті біледі, әлеуметтік ортада мәдени құндылықтардың тасымалдаушысы ретінде әрекет етеді, кейінгі ұрпақтардың мәдениетін дамытуға қажетті жаңа құндылықтарды жасайды. Дене шынықтыру және спорт әлеуметтік құбылыстар ретінде дене шынықтыру-жалпыадамзаттық мәдениеттің бір бөлігі Дене шынықтыру-жалпыадамзаттық мәдениеттің органикалық бөлігі, оның ерекше тәуелсіз саласы. Сонымен бірге, бұл мифтік процесс және адамның іс-әрекетінің нәтижесі, жеке тұлғаны жетілдірудің құралы мен тәсілі. Дене шынықтыру адамның генетикалық жолмен берілетін және білім беру, қызмет және қоршаған орта әсерінен өмір процесінде дамитын бейімділіктер түрінде алынған өмірлік маңызды аспектілеріне әсер етеді. Дене шынықтыру әлеуметтік белсенді пайдалы іс-шаралар арқылы қарым-қатынас, ойын, ойын-сауықтың, жеке тұлғаның өзін-өзі көрсетудің кейбір түрлерінің әлеуметтік қажеттіліктерін қанағаттандырады. Дене шынықтыру өзінің негізінде қажетті дағдылар мен физикалық қабілеттерді тиімді қалыптастыруға, денсаулық жағдайы мен өнімділігін оңтайландыруға мүмкіндік беретін дене шынықтыру жаттығулары түрінде тиісті моторикалық белсенділікке ие. Дене шынықтыру материалдық, рухани құндылықтардың жиынтығымен ұсынылған. Біріншісіне спорт ғимараттары, құрал-саймандар, арнайы жабдықтар, спорттық керек-жарақтар, медициналық қамтамасыз ету жатады. Екіншісіне ақпарат, өнер туындылары, әртүрлі спорт түрлері, ойындар, физикалық жаттығулар кешені, дене шынықтыру және спорттық іс-шаралар процесінде адамның мінез-құлқын реттейтін этикалық нормалар және т.б. кіреді. Дене тәрбиесіндегі іс-әрекеттің нәтижесі физикалық дайындық және моториканы жетілдіру дәрежесі, өмірлік дамудың жоғары деңгейі, спорттық жетістіктер, адамгершілік, эстетикалық, интеллектуалдық даму болып табылады. Сонымен, дене шынықтыруды мәдени қызметтің ерекше түрі ретінде қарастырған жөн, оның нәтижелері қоғам мен жеке тұлға үшін пайдалы. Әлеуметтік өмірде білім беру, тәрбиелеу жүйесінде және еңбекті, күнделікті өмірді, салауатты демалысты ұйымдастыру саласында дене шынықтыру өзінің тәрбиелік, білім беру, сауықтыру, экономикалық және жалпы мәдени маңыздылығын көрсетеді, дене шынықтыру қозғалысы сияқты әлеуметтік бағыттың пайда болуына ықпал етеді, яғни адамдардың дене шынықтыру құндылықтарын пайдалану, тарату және көбейту жөніндегі бірлескен қызметі. жүктеу/скачать 114,76 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|