Бақылау сұрақтары
1. Фазалық шекарадағы беттік энергия және беттік керілу.
2. Ерітінді-бу шекарасындағы вдсорбция.
3. Беттік керілу изотермасы, адсорбция изотермасы.
4. Гиббс Теңдеуі.
5. Беттік белсенділік.
6. Беттік-белсенді және белсенді емес заттар.
7. Траубе-Дюкло ережесі.
Ұсынылатын әдебиеттер
Киреев В.А. Краткий курс физической химии. Москва. Химия, 2015. - 624с.
Физикалық химия: оқулық химия және химия-технология факультеттерінің студенттеріне арналған / Х. Қ. Оспанов [и др.], 2014. - 542 бет
S.O. Akhmetova, S.O., Abilkasova Рhysical and colloid chemistry. - – Almaty: ATU, 2019. – 138p.
№ 6 Зертханалық жұмыс
Тақырыбы: белсендірілген көмірдегі сірке қышқылының адсорбциясы
Мақсаты: потенциометриялық әдіспен ерітінділердің рН анықтамасын зерттеу
Құрал-жабдықтар: сірке қышқылының ерітіндісі, 0.1М NаОН ерітіндісі, белсендірілген көмір, фенолфталеин, конустық колбалар, өлшеуіш цилиндр, бюретка, резеңке алмұрт, қатпарлы сүзгі.
Жұмысты өткізу жоспары:
1. Берілген концентрациялары бар сірке қышқылы ерітінділерінің сериясын дайындаңыз.
2. Ерітінділердің әрқайсысы үшін белсендірілген көмірге адсорбция кезінде тепе-теңдік концентрациясын анықтаңыз.
3. Қарапайым және логарифмдік координаттардағы адсорбция изотермасының графиктерін құрыңыз.
4. Фрейндлих теңдеулер коэффициенттері анықтау.
Жұмыстың сипаттамасы және жұмысты орындау тәртібі
Көлемі 250 мл алты нөмірленген конустық колбада 0.8М сірке қышқылы ерітіндісін сұйылту арқылы оқытушы көрсеткен тапсырма нөміріне (кесте) сәйкес СН3СООН жұмыс ерітінділерін дайындайды. (6.1 кесте).
Ерітінділерді дайындау үшін өлшеуіш цилиндрдің көмегімен (1 мл-ге дейінгі дәлдікпен) әрбір колбаға (6.1) формула бойынша есептелген сірке қышқылы ерітіндісінің 0.8 м мөлшерін құяды және тазартылған судың қажетті мөлшерін қосады.
, (6.1)
мұнда: Сx и Vx - дайындалған ерітіндінің концентрациясы мен көлемі; V0.8 - 0.8 М СН3СООН ерітіндінің қажетті көлемі.
6.1 - Кесте -Сірке қышқылы ерітіндісінің концентрациясы
Тапсырма нөмірі
|
Дайындалған ерітінділердің шамамен концентрациясы, моль/л
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
1
2
3
4
5
6
|
0.01
0.01
0.01
0.01
0.02
0.02
|
0.02
0.02
0.03
0.03
0.04
0.03
|
0.04
0.05
0.06
0.07
0.08
0.08
|
0.08
0.10
0.12
0.15
0.16
0.12
|
0.16
0.20
0.24
0.30
0.32
0.25
|
0.32
0.40
0.36
0.40
0.40
0.40
|
Көлемі, мл
|
150
|
150
|
150
|
125
|
110
|
105
|
Дайындалған ерітінділердің дәл концентрациясы 0,1 М NаОН ерітіндісімен титрлеумен анықталады. Ол үшін тиісті нөмірі бар екінші жиынтықтағы колбаларға № 1-3 колбадан 50 мл - ден, № 4 колбадан - 25 мл - ден, № 5 колбадан-10 мл-ден және № 6 колбадан-5 мл ерітіндіні (яғни барлық колбаларда 100 мл ерітінді қалатындай мөлшерде) іріктеп алады. Титрлеуден кейін дайындалған ерітінділердің дәл концентрациясы (6.2) формула бойынша есептеледі:
, (6.2)
мұнда: Сщел и Vщел - сынаманы титрлеуге жұмсалған сілті ерітіндісінің концентрациясы мен көлемі; Vк-ты - титрлеу үшін алынған сынаманың көлемі.
100 мл ерітіндісі бар әр колбаға оқытушы көрсеткен ерітіндіде үгітілген белсендірілген көмір мөлшері қосылады, қатты араластырылады және 30 минутқа қалдырылады, оның барысында колбалардың мазмұны мезгіл-мезгіл шайқалады (бұл уақытты таңдалған сынамаларды титрлеу үшін пайдалануға болады). Жарты сағат өткеннен кейін ерітінді бүктелген сүзгілер арқылы сүзіледі (сүзгі қағазындағы қышқылдың адсорбциясы және колбада қалған су тамшыларымен ерітіндіні сұйылту арқылы енгізілген қатені жою үшін сүзгінің бірінші бөлігін тастау керек). Фильтраттан бұрынғыдай көлемдегі сынамалар алынады, олар сілтілік ерітіндімен титрленеді және адсорбциядан кейін қышқыл ерітінділерінің концентрациясын есептейді.
(6.3) формуласы бойынша Х - активтендірілген көмірмен адсорбцияланған сірке қышқылының миллимольдерінің санын есептейді және ерітінділердің әрқайсысы үшін X/m (M - активтендірілген көмірдің массасы) меншікті адсорбция шамасын есептейді.
, ммоль/г, (6.3)
мұнда: Со - бастапқы ерітіндінің концентрациясы; С - адсорбциядан кейінгі ерітінді концентрациясы.
Белсендірілген көмірдегі сірке қышқылының адсорбциясы Фрейндлих теңдеуімен сипатталады:
. (6.4)
(6.4) өрнектің логарифмінен кейін сызықтық (6.5): функция алынады
. (6.5)
Алынған мәліметтер 6.2 - кестеге енгізіліп, графикалық қағазға адсорбция изотермасы салынып, с адсорбциясынан кейін ерітінді концентрациясының абсцисса осіне, ал ординат осіне нақты адсорбция мәні қойылады (6.1 сурет).
Фрейндлих эмпирикалық теңдеуіндегі коэффициенттерді анықтау үшін (6.4) логарифмдік координаттарда адсорбция изотермасы құрылады (сурет. 6.2). Бұл жағдайда ординат осіне кесілген кесінді lg a, ал абсцисса осіне түзудің көлбеу бұрышының тангенсі n дәрежесінің көрсеткіші болып табылады.
6.1 - Сурет - Адсорбция изотермасы
|
6.2 - Сурет - Логарифмдік координаттардағы адсорбция изотермасы.
|
6.2 - Кесте - Эксперимент нәтижелері
колба №
|
Сo, моль/л
|
С, моль/л
|
х, ммоль
|
x/m, ммоль/г
|
lg C
|
lg (x/m)
|
|
|
|
|
|
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |