Сабақ тақырыбы: Қатты денелердің балқуы және қатаюы, балқу температурасы, меншікті балқу жылуы Осы сабақта жүзеге асатын оқу мақсаты (оқу жоспарына сілтеме) 8.3.1.4 –молекула-кинетикалық теория негізінде қатты күйден сұйыққа және кері айналуды сипаттау; 8.3.2.10 – балқу/кристалдану кезіндегі жұтылатын/бөлінетін жылу мөлшерінің формуласын есептер шығаруда қолдану; 8.3.2.11 – заттың балқу және қатаю үдерісі кезіндегі температураның уақытқа тәуелділік графигін талдау. Үй жұмысын тексеру: «Сұхбат» әдісі
Сұрақ-жауап
Оқушылар үй жұмысына қатысты бір-біріне сұрақтар қояды
Қалыптастырушы бағалау: «Қол белгісі» арқылы бағалау
«Адасқан әріптер» әдісі көмегімен тақырыпты ашу
кристаллизация, қатты- solid- твердый, сұйық- melting- жидкость
Қалыптастырушы бағалау:Өзара топтық бағалау: көрші топтың жұмысын ауызша бағалап өтеді
Тақырып мазмұнын ашу
Оқулықпен жұмыс (50-55 бет) «Денотаттық баған» әдісі
Бағалау критерийі: Молекула-кинетикалық теория негізінде қатты күйден сұйыққа және кері айналуды сипаттайды Дескрипторлар:
Қалыптастырушы бағалау: 10 баллдық шкала бойынша өзара топтық бағалау
10
«Қатесін тап» Bilimland.kz сайтынан видео көрсетілім көрсету.
Әрбір топқа жеке қатесі бар мәтін беріледі.
Топтар видео көрсетілімді бақылайды. Содан кейін мәтінмен жұмыс жасайды. Мәтіннен мұғалім жіберген қатені табады. Содан кейін әрбір топ мәтіндегі қатені атап, дұрыс жауаптарын айтады.Оқушылар маңызды аспектілерді дәптерге жазып алады.
Қалыптастырушы бағалау: «Ия, жоқ» әдісі кері байланыс береді
Мәтін №1 Заттың қатты күйден сұйық күйге айналуы- кристалдану деп аталады. Заттың балқу кезіндегі температурасы – балқу температурасы деп аталады. Бір заттың балқу температуралары әртүрлі болып келеді, тұрақсыз шама. Заттың сұйық күйден қатты күйге өтуі-қатаю деп аталады. Су 100С температурада қатаяды. Массасы 1 кг қатты затты балқу температурасында сұйыққа айналдыру үшін қажетті жылу мөлшері- отынның меншікті жану жылуы деп аталады. Белгіленуі : λ (лямбда), өлшем бірлігі 1Дж
Қатты дене суиды-балқып, сұйыққа айналады-қызады- кристалл салқындайды.
Мәтін №2 Заттың сұйық күйден қатты күйге айналуы- кристалдану деп аталады. Заттың қатты күйден сұйық күйге өту температурасы – қатаю температурасы деп аталады. Заттар балқу температурасында қатаяды. Мұз 0 С температурада қатаяды. Массасы 1 кг қатты затты балқу температурасында сұйыққа айналдыру үшін қажетті жылу мөлшері- заттың меншікті кристалдану жылуы деп аталады. Белгіленуі : q (лямбда), өлшем бірлігі 1Дж/кг
Қатты дене қызады-балқып, кристаллға айналады-қатаяды- сұйық салқындайды.
Мәтін №3 Зат толық балқып болғанша, температура тұрақсыз болады.Заттың сұйық күйден қатты күйге айналу температурасы- кристалдану температурасы деп аталады. Заттың қатаю кезіндегі температурасы – балқу температурасы деп аталады. Заттың сұйық күйден қатты күйге өтуі-балқу деп аталады. Су 0 С температурада қайнайды. Масса артқан сайын оны балқытуға қажетті жылу мөлшері азаяды.
Меншікті балқу жылуын табу формуласы : λ =Qm
«Эстафета»
Топтарға әр түрлі деңгейдегі есептер беріледі.
1. Балқу температурасында тұрған массасы 100 кг темірді толығымен балқыту үшін қанша жылу мөлшері қажет болады?
2. Температурасы -20 С мұздан температурасы 20 С массасы 5 кг су алу үшін қанша жылу мөлшері керек?
3. Массасы 1 кг су 40 С-тан 10 С-қа суығандағы температураның жылу мөлшеріне тәуелділік графигін салыңдар.