| «Абсурдтың» еркіндігі мен өмірі абсурд. Абсурдтың санасы бүлікке, ал бүлік санасы бостандыққа жетелейді.» деп Альбер Камю есептеген.
Еркіндік – адам өмірінің мәні, өйткені өмір еркіндіксіз ойға келмейтін және жүзеге асырылмайтын үздіксіз шығармашылық. Бостандық болмаса, жеке және қоғамдық болмыс мәнін жоғалтады.
Бүлікшіл ғана адам, жаратушы. Бүлікшіл адам өзін және әлемді шығармашылықпен өзгертеді, оларды жасайды, сұлулығын қалпына келтіреді. Камю бойынша, «сұлулық ешбір партияға қызмет ете алмайды; бұл қызметте, ұзақ мерзімді немесе қысқа мерзімді, тек азап немесе еркіндік. Осылайша түсінілген сұлулық ешқашан бір адамды құлдыққа айналдырған емес.
«Бүлікшіл дегенді қалай түсінуге болады»? –деген сұраққа Камю – Бұл «жоқ» дейтін адам деп жауап береді. Бірақ жоққа шығаруда ол бас тартпайды: ол өзінің алғашқы әрекетімен «иә» деп айтатын адам.
Әрбір қоғам өз даму деңгейіне сәйкес еріктік пен теңдіктің белгілі бір мөлшерін анықтап, өмірге енгізеді. Тұрпайы қарапайым сана деңгейінде еріктікті «ойыма не келсе, соны істеймін» дегенге теңестіреді де, теңдікті «барын тең бөліп берумен» шатыстырады. Ал шынайы өмірде ондай еріктік пен теңдік ешқашанда тарихта болмаған және болашақта да болмайды. Абсолютті (шегіне жеткен) еріктік адамның басқаларға тәуелділігін жойып, оны жалғыздықтың тұңғиығына әкелген болар еді. Ондай еркіндік абсолютті теңдікпен ұласып, бір-бірін жойып (аннигиляция) жіберер еді. Сондықтан француз ойшылы А.Камю ондай еркіндікті «құзға бара жатқанын байқамайтын соқыр» адамға ұқсатты.
Әрине, еркіндік – адамның тектік қасиеті, адам еріктікке жаратылған пенде. Еркіндіктің негізінде ғана адам шығармашылық дәрежеге көтеріліп, өз бойындағы қабілеттерін, талантын іске асыра алады.
Достарыңызбен бөлісу: |
