Осы сабақ арқылы жүзеге асырылатын оқу мақсаты:
|
9.1.3.2 өсімдіктердегі транспирация үдерісінің мәнін түсіндіру;
9.1.3.3 ішкі және сыртқы факторлардың транспирацияға әсерін зерттеу.
|
Сабақтың мақсаты:
|
Транспирация ұғымын түсіну;
Сыртқы факторлардың транспирацияға әсерін зерттейу;
Транспирация кезінде жүретін процесстерді және қандай механизмдер жүретінін сипаттау.
Жасаған зертханалық жұмыс бойынша нәтиже шығару.
|
Бағалау критерийлері:
|
Судың жапырақ және тамыр бойымен қозғалуын зерттейді;
Су қозғалуына схема құрастырады;
Бақылаудың нәтижесіне анализ жасап, оны қорытындылайды;
Транспирация құбылысының мәнін түсінеді.
|
Тілдік мақсаттар:
|
Оқушылар:
Транспирация механизміне қажетті терминдерді қолдана алады.
Пәнге қатысты лексика мен терминология:
Ксилема
|
Ксилема
|
Xylem
|
Транспирация
|
Транспирация
|
Transpiration
|
Сутектік байланыстар
|
Водородная связь
|
Нydrogen bond
|
Лигнин
|
Лигнин
|
Lignin
|
Лептесік
|
Устьице
|
Stoma
|
Борпылдақ ұлпа
|
Губчатая ткань
|
Spongy tissue
|
Бағаналы ұлпа
|
Столбчатая ткань
|
Сolumnar tissue
|
Мезофилл
|
Мезофилл
|
Mesophyll
|
Сублептестік кеңістік
|
межклетник
|
intercellular spaces
|
Булану
|
испарение
|
Еvaporation
|
Кіреді
|
Входит
|
Enters
|
Таралады
|
Распрастраняется
|
Spread
|
Көтерілу
|
Подниматься
|
To rise
|
Диалогқа қажетті сөздер:
Су тамыр жасушаларына … арқылы келеді
Су буы ... арқылы буланады
Су молекулалары ... тартады
Су молекулаларының үздіксіз ағыны ...дан ...дейін қозғалады
|
Құндылықтарды дарыту:
|
Жазбаша жұмыстар арқылы академиялық шыншылдық, нақтылық, өзін өзі реттей білу құндылықтары дамытылады.
Ауызша жұмыстар арқылы ойды реттей білу, сенімділік, дәлелдерді қолдана білу құндылықтары дамытылады.
Жеке жұмыс кезінде өзіне деген сенімділік, өзін-өзі көрсету болу құндылықтары дамытылады.
|
Пәнаралық дамыту:
|
Транспирация процесін сипаттауда физикалық білімдерін пайдаланады.
|
АКТ-ны қолдану дағдылары:
|
Интербелсенді тақта, Youtube, Microsoft Power Point
|
Алдыңғы білім:
|
Оқушылар заттар тасымалы үдерісіне тартылған өсімдік бөліктерінің тани біледі (7-сынып).
Ксилема мен флоэманың құрылымын түсіндіре отырып, сабақ пен тамырдың құрылымын біледі (7-сынып)
|
Сабақ барысы
|
Сабақ кезеңдері
|
Сабақта орындалуы тиіс іс-әрекеттер
|
Оқыту ресурстары
|
Басы
0-3 минут
4-6 мин
15-18 мин
19-32 мин
33-37 мин
|
Ұйымдастру кезеңі:
-Оқушыларды түгендеу.
-Оқушыларды топқа бөлу: үш түсті жапырықтар арқылы топқа бөлу. Сол арқылы жапырaқтар туралы білімімізді еске түсіреміз.
-Оқу жоспарына сәйкес жаңа тақырыптың мақсатын анықтау.
-Жетістік критерийлерімен таныстыру.
Миға шабуыл: Оқушылардан 70%-ды спиртті қолдарына жағып, әсерін «сезінуді» сұраймыз. Не болатынын талқылаймыз.
(T) Транспирация ұғымын талдау, тақырыпты түсіндіру.
Видеокөрсетілім
Зертханалық жұмыс №1 «Транспирация үдерісі кезіндегі сыртқы факторларды (температура, ылғалдылық пен су буының қысымы, ауа қозғалысын) зерттеу».
Жұмыстың мақсаты: Сыртқы орта факторларың транспирацияға әсерін зерттеу.
№1 жұмыс.
Оқушылардан микроскоп арқылы жапырақтардың көлденең кесіндісін қарастырыңыз және белгіленген суреттерді қолдану арқылы жасушалардың түрлерін анықтаңыз. Оқушылар әрбір түр жасушалары үлгілерін салыңыз.
№2 жұмыс. Демонстрация «Транспирация үдерісін зерттеу». Оқушыларға целлофанмен қапталған өсімдік орнатылым ұсынылады. Оқушылардан пакет ішіндегі су қалай пайда болғанын түсіндіріңіз.
№3 жұмыс.
1. Оқушыларға маш немесе қыша көшеттерін беріңіз. Оқушылар тамыр түктерін микроскоп арқылы зерттейді. Маш немесе қыша орнына бидайдың немесе асбұршақтың көктеген дәндерін пайдалануға болады.
2. Оқушылар тамыр түктерінің жасушаларын салуы және осмос үдерісінде су жасушаларға қалай түсетінін жазбаша түсіндіруі тиіс.
(І) Жеке жұмыс.
Суретке мұқият қараңыз.
Сурет 1.
А)Суретке сәйкес болып жатқан құбылысты атаңыз.
.................................................................................................................................................
Б)Өсімдікке әсер ететін факторларға сипаттама беріңіз (2).
................................................................................................................................................................................................................................................................................................
В)Мына ұғымдарға сипаттама беріңіз.
Мезофилл-
Кутикула-
Лептесік-
Жасымақшалар-
Лигнин-
Ксилема-
Флоэма-
|
Презентация
Транспирация https://www.youtube.com/watch?v=i0cbgP-JYY0
Жұмыс парағы
Алхоры немесе Күнбағыс жапырақтарын алуға болады
Құрал-жабдықтар мен материалдар:
өсімдік сабағы, суы бар колба, тренога, целлофанды пакет.
Құрал-жабдықтар мен материалдар:
маш/қыша немесе бидай не асбұршақ.
Тамыр құрылымы және тамыр түтіктері туралы орыс тіліндегі ресурс.
http://biouroki.ru/material/plants/koren.html
|
Соңы
38-39 мин
39-40 мин
|
Рефлекция:
Мен бүгін үйрендім...
Мен үшін қызықты болды...
Сабақтың барлыық мақсатына жету үшін маған...
Үйне тапсырма: Зертханалық жұмытың нәтижесін пайдалана отырып транспирация ұғымын оқып, дайындалып келу.
|
|
Қосымша ақпарат
|
Дифференциалды оқыту –
Көбірек қолдау көрсету
үшін не істейсіз? Қабілеті
жоғары оқушыларға
қандай міндеттер қоюды
жоспарлайсыз?
|
Бағалау –
Оқушылардың
берілген материалды
меңгеру деңгейін қалай
тексересіз?
|
Пәнаралық байланыс
Денсаулық және
қауіпсіздік ережелері
АКТ
Құндылықтармен
байланыс
(тәрбиелік элемент)
|
|
