І-класс тармағы. Алғашқы кесірткелер немесе Ящерогадылар (Ргоsаигіа)
1-отряд, Тұмсықбастылар (Rһупсһосерһаlіа).
ІІ-класс тармағы. Қабыршақтылар (Sqиаmаtа).
2-огряд. Қесірткелер (Lасегtilіа).
3-отряд. Хамелеондар (Сһаmаеlеопtеs).
4-отряд. Жыландар (Орһіdіа).
ІІІ-класс тармағы. Крокодилдер (Сгосоdіlіа) .
5-отряд. Крокодилдер (Сгосоdilіа).
ІҮ-класс тармағы. Тасбақалар (Сһеlопіа).
6-отряд. Жасырьш мойындылар (Сгурtоdіга) .
7-отряд. Бүйір мойындылар (РІеигоdiга).
8-отряд. Теңіз тасбақалары (Сһеlопііdеа).
9-отряд. Жұмсақ терілілер (Тгіопусһоіdіае) .
Бауырымен жорғалаушылардың сыртқы және ішкі құрылысы.
РЕПТИЛИЛЕРДІҢ ДЕНЕ ҚҰРЫЛЫСЫ
Сыртқы көрінісі. Денесінің сыртқы көрінісіне қарай рептили-лер үшке бөледі.
1. К е с і р т к е т ә р і з д і л е р. Бұлардың сыртқы құрылысы рептилилердің көпшілігіне тән және біріне-бірі ұқсас деп айтуға болады. Олардың аяқтары жақсы жетілген, құйрықтары ұзын, кейбір түрлерінде қармақ тәрізді болады.
Кесіртке тәрізділерге кесірткелер, хамелеондар, крокодилдер, ящерогадылар жатады.
2. Ж ы л а н т ә р і з д і л е р. Бүлардың денесі цилиндр пі-шінді, аяғы жоқ, мойыны денесінен айқын бөлінбеген, көкірек бөлімі мен құйрық бөлімі айқын ажыратылмай бір-бірімен жалғасып жатады. Бұларға: жыландар, аяқсыз кесірткелер жатады. Алғашқы және соңғы типтің арасында аралық формалар бар. Мысалы, амфисбен (АmрһізЬаепіdае) тұқымдасының кейбір түрлерінің тек қана алдыңғы аяқтары болады, олардын басы денесінен айқын бөлінбеген, мойын бөлімі байқалмайды, қысқа, жуан құйрығы да денесінен айқын бөлінбеген. Қерісінше, жыландардан, айдаһарлардан артқы аяқтың нұсқасын кездестіруге болады.
3. Тасбақа тәрізділер. Тасбақа тәрізділердің денесі арқасы-нан құрсағына қарай қысыңқы болып, арқа және құрсақ .сауытының арасына орналасқан. Аяқтары көбінесе қысқа, құрлықтағы формаларында бағана тәрізді, теңіздегі формала-рында ескек тәрізді, мойыны ұзын, қозғалмалы. Бұған тасбақалар жатады,
Достарыңызбен бөлісу: |
