3. «Идея» ұғымы. Болмыс пен ойлау арақатынасы мәселесі. Идея және рухани құндылықтар болмысы
Гегель, керісінше, идея сезімдер дүниесіне де, заттарға да тікелей қатысты деп есептеген. Оның пікірінше, идея – ең ақиқат ұғым, объективтік ақиқат немесе ақиқаттың өзі. Идея әрбір жеке санада бар, тек оларда жетілмеген, күңгірт болуы мүмкін. Гегель үшін барлық дүние абсолюттік рухтың өмірде іске асқан, материалдық формаға енген қалпы. Сондықтан ол ойлаудың негізгі формаларын рух дамуының белгілі бір сатылары ретінде қарастырады. Идея да солай. Табиғаттағы, қоғамдағы әрбір нақты форма, заттық формаға, басқа да объективтік түрге айналған, яғни іске асқан ұғымдар. Іске асқан формалардың бәрі де ақиқат формалар, ұғымның ақиқаттығының айғағы. Олай болса, әрбір нәрсенің ақиқаттығы оның идеясының ақиқаттығы және олар өздері Идея болғандықтан ақиқат. Гегельдің бұл ойлары оның ойлау мен болмыстың барабарлығы принципіне негізделген. Болмыс – ойлаудың объективтенген, іске асқан формасы, ойлау дамуының нәтижесі.
Тақырып бойынша бақылау сұрағы болмыс туралы ілім?
Гилозоизм
Гносеология
Философия
Онтология
5 Дәріс. Таным және шығармашылық Жоспар бойынша қарастырылатын сұрақтар:
1. Таным философиялық мәселе ретінде. Таным объектісі мен субъектісі. Таным мүмкіндіктері мен шекаралары. Дүниенің түбегейлі танылуы мәселесі: танымдық оптимизм, скептицизм және агностицизм.
2. Ақиқат пен адасу. Білім, ақиқаттылық және жалғандық. Ақиқаттың әртүрлі тұжырымдамалары. Ақиқат және оның критерийлері.
3. Сезімдік және рационалдық таным. Философиядағы рационалдық және эмпирикалық дәстүр. Таным құралы. Эмпирикалық және теориялық таным. Таным және шығармашылық. Шығармашылық және интуиция.
Қолданылатын әдебиеттер:
1. Нұрышева Г.Ж. «Философия» – Алматы: Інжу-маржан, 2013.
2. Петрова В.Ф., Хасанов М.Ш. «Философия». – Алматы: Эверо, 2014.
3. Ғарифолла Есім «Фәлсафа тарихы» – Алматы, 2000.
4. Ғарифолла Есім «Қазақ философиясының тарихы» – Алматы, 2006.
5. Ғарифолла Есім «Адам-зат» – Астана, 2008.
Достарыңызбен бөлісу: |
