Тірек-сызбамен жұмыс Суретте дененің координатасының уақытқа тәуелділік графигі кескінделген. Тербеліс периоды және тербеліс теңдеуі қандай?
X,m
2
1
1 2 3 4 5 6 t,c
Жаңа сабақ
Ойлан,бірік,бөліс тапсырмасы. Суреттен көрсете отырып постер арқылы баянндау
Берілген мәтінді оқып шығып,мәтін соңындағы суретті талқылау .
Суға лақтырылған тастың түскен жерінде пайда болады. Тас түскен жердегі су ығысады да, ол жерде ойыс пайда болады. Ойыс төңірегінде ығысқан су дөңгелек сақина пішінді өркеш түзеді. Бұл өркеш сол мезетте-ақ жан-жағына қарай кеңейе отырып, тастың түскен жерінен алыстай бастайды. Біріншіден кейін екінші, содан соң үшінші, т.с.с. өркештер пайда болады. Өркештер бір-бірінен ойыстармен бөлшеді. Бұл процесс толқындық қозғалыс болып табылады. Мұндағы ең маңызды анықтап алатын жай — судың толқынмен бірге ығыспайтыны. Егер сол толқын бетіне суда қалқып жүретін кез келген денені (қалтқы, ойыншық қайық, тал қабығы, т. б.) тастасақ, онда олардың жағалауға жақындамайтынын, тек сол толқынның еркештеріне келгенде көтеріліп, ойыстарына келгенде төмен түсіп, тербеліп қана тұратынын байқауға болады.
Сонымен,Тербелістердің серпімді ортаның бір бөлшегінен екінші бір бөлшегіне таралу процесі механикалық толқын деп аталады.
сурет.Резеңке жiптегi таралатын толқын.
Толқынды сипаттайтын шамалар:
Толқынның ұзындығы.
Толқынның жылдамдығы.
X,m
t,c
Толқын ұзындығы — Т периодқа тең уақыт аралығында толқын таралатын арақашықтық.Ол әрпімен белгіленеді.
Басқаша айтқанда, толқын ұзындығы деп толқын ішіндегі бірдей қозғалатын және тепе-теңдік күйінен ауытқұлары да бірдей болатын бір-біріне ең жақын жатқан екі нүтктенің арақашықтығын айтамыз.
λ толқын ұзындығының бөлшектердің Т тербеліс периодына қатынасы арқылы анықталатын физикалық шама толқын жылдамдығы деп аталады
ν=λ/Т
