Сабақтың мақсаты: Оқушылар: судың тіршілік үшін маңызын біледі; ауызсуды үнемді пайдалану қажеттігін түсінеді


Қаттыденелерде диффузия баяуөтеді. Қалыптытемпературадаоны байқауөтеқиын



бет33/153
Дата16.10.2023
өлшемі16,35 Mb.
#115898
түріСабақ
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   153
Байланысты:
10 кмж обнавл

Қаттыденелерде диффузия баяуөтеді. Қалыптытемпературадаоны байқауөтеқиын.
Өздеріңетанысқорғасын мен алтын пластиналарменжүргізілгентәжірибеніестеріңетүсіріңдер. Олардыбір-бірінебеттестіріп, төртжылөткенненкейінқарағандаоларажырамастайболыпжабысыпқалыпты. Химиялықталдауалтынныңаздағанбөлігіқорғасынғаенгенін, ал қорғасыналтынға 5 мм тереңдіккеөткенінкөрсеткенболатын. 
Диффузияныңқарқындылығызаттығыздығы мен молекулалардыңретсізқозғалысынабайланыстыболады.

Диффузия өндірісте кеңінен қолданылуда. Металлдарды диффузиялық дәнекерлеу.
Молекулалардың орналасулары:
Газдарда молеулалар өзара алыс орналасады, олар бей-берекет, ретсіз қозғалып жүреді, газдың белгілі көлемі де пішіні де болмайды.
Сұйықтарда молекулалар газдарға қарағанда жақын орналасады,бірақ олар да ретсіз қозғалыста болады, олар көлемін сақтайды, пішінді сақтамайды, аққыш келеді.


Қатте денелерде солекулалар белгілі бір ретпен орналасады. Молекулалар өздерінің маңайында үздіксіз тербеліс жасап тұрады. Қатты денелер көлеміді де пішінді де сақтайды.
2 Топ: Биолгиядағы диффузия.
Газдардың диффузиясының бұзылыстары.
Өкпе ұяшықтары мен каппиляр мембраналардың газдары екі бағытта өзкізуін өкпенің диффузиялық қабілеті (ӨДҚ) деп атайды. Оның бұзылыстары мына жағдайларда болуы мүмкін:
1.әлвеолалар мен қылтамырлардың мембраналырының өкпе қабынуы, пневмосклероз ж.б. дерттер кездерінде, қалыңдауынан;
2.қызмет атқаратын әлвеолалар мен капиллярлардың, өкпе бөлшегін алып тастағанда, үлкен деңгейде бүліністері кездескенде, азаюынан;
3.қанның өкпе әлвеолаларындағы ауамен жанасу уақыты қысқаруынан газдар керекті мөлшерде әлвеола мен капилляр мембраналары арқылы өтіп үлгермейді. Бұндай жағдай ауыр қол жұмысын атқарғанда, анемиялар кездерінде байқалады.
Газдардың диффузиясы бұзылыстарының нәтижесінде қанның газдық құрамы өзгереді, гипоксемия, гиперкапния дамиды.
Дисперсті фазаның бөлшектері молекулалық-кинетикалық қоз-ғалыс салдарынан кездейсоқ қозғалыстарға да душар болады. Алайда берілген көлемдегі бөлшектер концентрациясы әр түрлі болса, мәселен, ыдыстьщ түбіндегі бөлшектер концентрациясыоның бетіндегіден артык болса, онда осы бөлшектердің төменнен жоғары қарай қозғалуынан гөрі керісінше жоғарыдан төменге қарай ауысуы артық болатыны анық. Әрине, мұндай қозғалысты ауысулар берілген көлемдегі концентрация мәні теңелгенше жүре-ді, ал басқа қозғалыстар тоқтаусыз жалрасады.
Иондардың, молекулалардың немесе коллоидты бөлшектердің ретсіз жылулық козғалыс (коллоидты системалар үшш броундық қозғалыс) кезіндегі концентрацияны теңестіру бағытында өздігі-нен жүретін процесін диффузия деп атайды. 
Броундық қозғалысты онан әрі зерттеу флуктуация теориясы деп аталатын жаңа бағыттың пайда болуына әкелді. Флуктуация деп тығыздықтың, концентрацияның немесе системадағы микрокө-лемнің орташа мәнінен оның параметрлерінің өздігінен ауыткуынайтады. Мысалы, Сведберг флуктуация құбылысын байкау кезін-де, алтын золіндегі 1000 ммк3-де орналасқан коллоидты бөлшекті (алтынды) санайды. Ондағы бөлшектің орташа саны өзгеріп отыр-ған. Диффузия да, флуктуация да жылулық қозғалыстың нәтиже-сінен болғанымен, олар біріне-бірі кері құбылыс екен. Егер диф-фузия термодинамиканың екінші заңына орай кез келген өздігінен жүретін процесс ретінде қайтымсыз болса, онда бұған кері жүретін флуктуация құбылысы термодинамика екінші заңының статисти-калық сипатын көрсетеді, яғни оны жекелеген бөлшектерге немесе олардың аз санына қолдануға болмайды


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   153




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет