Сабақтың мақсаттары Барлығы: Сөйлем туралы жаңа білімді меңгереді
БАҒДАРЛАМА Бесінші сынып оқушыларының бейімделу кезеңінде дезадаптацияның алдын-алу, түзету жұмыстар. Автор
жүктеу/скачать 208,57 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Дата создания
- АТА-АНА мен БАЛАНЫҢ өзара қатынасы
- АТА-АНА мен БАЛАНЫҢ өзара қатынасы”
| БАҒДАРЛАМА
Бесінші сынып оқушыларының бейімделу кезеңінде дезадаптацияның алдын-алу, түзету жұмыстар. Автор: Ұйымдастырушы Просмотров: 4612 Дата создания: 29 Января 2011 г. Дата редактирования: 29 Января 2011 г.
Дифференциалды диагностикалық сұрақтама. Студенттердің кәсіби бағыттылығын зерттеуде белгілі кеңес психологі Е.А.Климовтың – дифференциалды диагностикалық сұрақтама әдісі қолданылды. Осы әдіс арқылы студенттердің қызығушылығы, қабілеттері, бейімділіктері және мүмкіндіктері, өзін-өзі бағалау даңгейі жайлы ақпараттар алынды. Сұрақтаманың негізінде еңбек процесіндегі адам өзара әрекет ететін барлық мамандықтың пәні немесе обьектінің белгісі бойынша 5 типке бөлу идеясы жатыр. 1. «Адам-Табиғат» типіндегі мамандық, адамның жанды және жансыз табиғатта өтіп жатқан үрдістерге қатысумен байланысты. Мұнда жерді (геолог, геофизик, океанолог, метеролог т.б.), оның өсімдіктер және жануарлар әлемін (ботаник, биолог, зоолог, орнитолог, кинолог, генетик, эколог және т.б.), жануарлардан және өсімдіктерден өнім өңдіруді (баушы, агроном, көкөніс шаруашысы, жануарлар шарушысы, зоотехник, ветеринар және т.б.) зерттеумен байланысты мамандықтарды кіргізуге болады. Осы мамандық типіндегі адамға психологиялық талаптар: қиялдың жоғарғы деңгейде дамуы, көрнекі-бейнелі ойлау, жақсы көзбен көріп есте сақтау, бақылампаздық; өзгермелі табиғи факторларды бағалау және көре алу қабілеті; әдетте іс-әрекет нәтижесі ұзақ уақыт барысында пайда болады, сондықтан да маман шыдамдылықты, төзімділікті меңгеруі қажет; ұжымнан тыс, кейде қолайсыз ауа-райында жұмыс істеуге дайын болуы керек. 2. «Адам-Техника» типіндегі мамандыққа көптеген өнеркәсіптік және құрылыс мамандарын (болат қорытушы, құюшы, ұста, тасшы, электрмен пісіруші, токарь, слесарь, электрик, фрезеровщик, сылақшы, ағаш шебершісі, тігінші, инженер т.б.) және транспорттық тәсілдерде қызмет етушілер кіреді. Осы мамандық типіндегі адамға психологиялық талаптар: қозғалыстың жақсы координациясы,дәл көре, есту,, вибрациялық және кинстетикалық қабылдау; дамыған педагогикалық және творчествалық ойлау және қиял; зейінді ауыстыра және шоғырландыра алу ептілігі; бақылампаздық. 3. «Адам-Белгілір жүйесі» типіндегі мамандыққа ақпаратты өңдеудің түрлі формаларын кіргізуге болады. Бұл тіл жүйесіндегі (библиограф, натариус, лингвист, тарихшы, филолог, философ, әдебиетші және т.б.) абстрактілі-математикалық (статистик, математик, кассир, бухалтер, экономист, метеролог және т.б.) белгілерді өңдеу тәсілдері және жүйелеріндегі (прогроммист, ЭВМ операторы және т.б.) жұмыстар. Осы мамандық типіндегі адамға психологиялық талаптар: жақсы оперативті және механикалық ес; белгілік (знаковый) материалдарға зейіннің ұзақ уақыт бойы шоғырландыра алу қабілеті; зейінді жақсы бөле және ауыстыра алу; қабылдаудың дәлдігі, шартты белгілерде тұрғандарды көре алу ептілігі, шыдамдылық, логикалық ойлау. 4. «Адам-Көркем бейне» типіндегі мамандық–өнер, көркем мәдениет. Мұнда бейнелік шығармаларды (архитектор, суретші, дизайнер, мүсінші т.б.), материалдарды көркемдік өңдеу (гравер, модельер, ювелир және т.б.), көркем ойын-сауық құру (композитор, музикант-орындаушы, вокалист, дирижер, биші, балетмейстер, актер, режисер, оператор) кіреді. Осы мамандық типіндегі адамға психологиялық талаптар: дамыған көріп қабылдау; бақылампаздық;көру есі; көрнекі-бейнелі ойлау; творчествалық қиял; адамдарға эмоционалды әсер етудің психологиялық заңдарын бөлу. 5. «Адам-Адам» типіндегі мамандықтың негізгі мазмұны қарым-қатынас. Бұл жерде адамдармен контактіні ұстай алу және орната алу керек. Мұнда педагогикалық мамандар (мұғалім, тәрбиеші, жаттықтырушы, оқытушы), юстиция облысы (арбитр, юрискеңесші, милиционер, ізкесуші, прокурор, адвокат), мәдени-ағарту жұмысы (кітапханашы, экскурсовод, гид-аудармашы, корреспондент), қызмет көрсету сферасы (сатушы, офицант, шаштаразшы және т.б.) кіреді. Медициналық мамандар (санитар, фельдшер, медбике, дәрігер). Осы мамандық типіндегі адамға психологиялық талаптар: қарым-қатынасқа ұмтылу; бейтаныс адамдармен байланысқа оңай түсе алу ептілігі; адамдармен жұмыс істеуде өзін тұрақты жақсы сезіну; өзін ұстай алу; эмоциясын тежей алу ептілігі; қоршаған ортаның және өзінің жүріс-тұрысын талдай алу ептілігі; басқа адамдардың көңіл-күйін және ниетін түсіну, адамдармен өзара қарым-қатынасты жайғастыра алу қабілеті, олардың арасындағы келіспеушілікті шеше алу ептілігі, ойша өзін басқа адамдардың орнынақоя алу, тыңдау алу, басқа адамның пікірін ескеру; түрлі адамдармен ортақ тіл табыса білу қабілеті. 5. Сұрақнама :“АТА-АНА мен БАЛАНЫҢ өзара қатынасы ” Мектеп жасына дейінгі және кіші мектеп жасындағылардың ата-аналарына арналған сұрақнама нұсқасы . Нұсқау: “ келесі ой пікірлерді мұқият оқып таныса отырып , ойыңызға сәйкес деген келісу деңгейіңізді 5 ұпайлық жүйемен белгілеңіз. Жауап іс қағазында әр баланың пікірін бөлек бағалаңыз. 5 – күмәнсіз, иә ( аса қатты келісуді білдіреді) 4 – жалпы келісемін 3 – иә немесе жоқ 2 – иә жауабына қарағанда жоқ – жоқ (тіптен келіспеу белгісі)” Егер мен одан бір нәрсені талап етсем, мақсатыма міндетті түрде жетемін. Мен оны нашар қылықтары үшін үнемі жазалаймын. әдетте қай киімін киетінін өзі шешеді. Менің баламды қараусыз қалдыруға болады. Ұлым (қызым) өзінде болып жатқан жаңалықтардың бәрін маған айтады. Мен оны өмірде ешнәрсеге қол жеткізе алмайды деп ойлаймын. Мен оның бойынан жақсы қасиеттерінен гөрі кемшіліктерін жиі байқаймын. Үй тірлігін біз жиі бірігіп орындаймыз. Мен баламның ден саулығы үшін жиі мазасызданамын. Мен қойған талаптарымды соңына дейін қадағаламайтынымды сеземін. Біздің отбасымызда үнемі қақтығыс болып тұрады. Мен оған қандай тәрбие берсем, ол да өз балаларына сондай қарағанын қалаймын. Ол менің өтінішімді бірнеше рет қайталатқызып барып орындайды. Мен оған сирек ренжимін. Мен оның барлық әрекеті мен қылықтарын бақылап отырамын. Ол үшін ең бастысы – мені тыңдауу деп санаймын. Егер ол бақытсыздыққа ұшыраса, ең алдымен ол менімен бөліседі. Мен оның қызығушылығын қолдамаймын. Мен оны өзім қалағандай, ақылды, қабілетті деп санамаймын. Дұрыс жасамағанымды мойындап, оның алдынан кешірім сұрай аламын. Менің балама қорқынышты жағдай болып қалады деп жиі ойлаймын. Менің оған деген қатынасымда, мінез құлқымды түсіну қиын. Отбасының басқа мүшелері кедергі келтірмегенде, менің баламның тәрбиесі анағұрлым жақсы болар еді. Маған біздің арамыздағы қарым-қатынас ұнайды. Оның достарының отбасына қарағанда, оның үйде орындайтын міндеттері көп. Мен оған кейде қол көтеремін. Егер ол қаламаса да, менің айтқанымды жасауға тура келеді. Мен оған не қажет екенін жақсы білемін. Мен балама үнем і аяушылық білдіремін. Мен оны түсінетін сияқтымын. Мен оның көп қасиетін өзгерткім келеді. Отбасында шешім қабылдағанда оның пікірі үнемі ескеріледі. Мен мазасыз әкемін (анамын) деп өзімді санаймын. Менің мінез құлқым ол үшін үнемі күтпеген жағдай туғызады. Мен баламды жазатағанда менің жолдасым (әйелім, анам, т.б.) аса қаталдығымды жазғырады. Мен ұлымды (қызымды) дұрыс тәрбиелеудемін деп ойлаймын. Мен оған көп талап қоямын. Менің мінезім жұмсақ. Мен оған үйдің ауласында жалғыз қыдыруына рұқсат беремін. Мен оны өмірдегі қиындықтар мен жазымдардан сақтауға ұмтыламын. Менің кемшіліктерім мен әлсіздіктерімді байқағанын қаламаймын. Маған оның мінезі ұнайды. Мен оны ұсақ-түекке бола сынға аламын. Мен оны бар ынтаммен тыңдаймын. Менің парызым – оны әртүрлі қауіптен сақтау деп санаймын. Менің жіберген қателіктерімді ол жасаса мен оны жазаламаймын. Отбасының басқа мүшелеріне баланы еріксіз қарсы қоятын кездерім болады. Мен онымен күнделікті қарым-қатынастан шаршаймын. Маған ол қаламаған істі еріксіз жасатуға тура келеді. Өзгелер бұл қылығы үшін жазалайды, ал мен оны кешіремін. Мен ол туралы бәрін білгім келеді: не туралы ойлайтыны, достарымен қандай қатынаста, т.б. Ол үйде ьос уақытында немен айналысатынын өзі таңдайды. Мен оған ең жақын адаммын деп ойлаймын. Мен оған әр уақытта көңілімнің толмағанын айтамын. Мен оның мінез құлқын қолдаймын. Ол ойлап тапқан іске атсалысамын. Оның болашағын біз әрқалай елестетеміз. Бір нәрсе үшін мен жазғыратын да мақтайтын да кезім болады. 59.Мен оған бірнәрсе айтсам жолдасым (әйелім, апасы, т.б.) әдейі, керісінше басқаша айтатын кездері де болады. 60. Оның менімен үнемі дәл қазіргідегідей қатынаста болғанын қалаймын. ТІРКЕУ ҚАҒАЗЫ. Ф.А.Ә. ------------------------------------------ жасы ---------- білімі -------- Баланың аты-жөні ------------------------------------------ жасы-------------
Нәтижені өңдеу мен талдау. Сұрақнаманың үш түрі де келтірілген кесте бойынша өңделеді. Әр шкаладағы ұпайдың жалпы саны есептеледі мұнда кері және тура мәндес пікірлерді ескеру қажет. Кері пікірлер ұпайларға келесі үлгімен беріледі. Жауаптар 1 2 3 4 5 Ұпайлар 5 4 3 2 1 Іс қағаз кілтінде кері сұрақтар жұлдызшамен берілген. Үшінші және бесінші шкалалар 10 пікірден тұратындықтан арифмитикалық ұпай саны бұл шкалаларда екіге бөлінеді. Сомасы баға тіркеу іс қағазының соңғы бағанына қойылады. Жауап беру іс қағазының кейрбір жолы бір шкалаға жатады. Мысалы: бірінші шкалаға 1,13,25,37,49 пікірлер қараса, 10 шалаға: 12,24,36,48,60; 3 шкалаға: 3,4,15,16,27,28,39,40,51,52,т.б. Кіші мектеп оқушылары мен ата-аналарына арналған сұрақнаманың кілті.
1.талап қоймау-талап қоя білу жұмсақтық-қаталдық дербестік-бақылау эмоционалды ара-қашықтық-жақындық қабылдамау-қабылдау әріптестіктің болмауы- болуы бала үшін қобалжу салдарлы-салдарсыздық отбасындағы тәрбие конфронтациясы баламен (ата-анамен) қарым-қатынаста қанағаттану. Сұрақнама :“АТА-АНА мен БАЛАНЫҢ өзара қатынасы” Жеткіншектердің ата – анасына арналған нұсқасы. Нұсқау: “ келесі ой пікірлерді мұқият оқып шығып ,ойыңызға сәйкес келісу деңгейіңізді 5 ұпайлық жүйемен белгілеңіз. Жауап іс қағазында әр баланың пікірін бөлек бағалаңыз. 5 – күмәнсіз, иә ( аса қатты келісуді білдіреді) 4 – жалпы келісемін 3 – иә немесе жоқ 2 – иә жауабына қарағанда жоқ 1 – жоқ (тіптен келіспеу) Егер мен баладан бір нәрсені талап етсем, мақсатыма міндетті түрде жетемін. Мен оны нашар қылықтары үшін үнемі жазалаймын. Ол маған қайда баратынын және қашан келетінін сирек айтады. Мен оны толығымен дербес адам деп санаймын. Ұлым (қызым) өзінде болып жатқан жаңалықтардың бәрін маған айтады. Мен оны өмірде ешнәрсеге қол жеткізе алмайды деп ойлаймын. Мен оның бойынан жақсы қасиеттерінен гөрі кемшіліктерін жиі байқаймын. Мен оған маңызды, қиын істерді жиі тапсырамын. Бізге ортақ келісімге келу қиын. Бұрын тиым салынған нәрсеге рұқсат беретін кездерім болады. Ұлым (қызым) менің көзқарасымды үнемі ескереді. Мен оған қандай тәрбие берсем, ол да өз балаларына сондай қарағанын қалаймын. Мен не өтінсем де ол бірден орындайды. Мен оған сирек ренжимін. Мен оның барлық әрекеті мен қылықтарын бақылап отырамын. Ол үшін ең бастысы – мені тыңдауу деп санаймын. Егер ол бақытсыздыққа ұшыраса, ең алдымен ол менімен бөліседі. Мен оның қызығушылығын қолдамаймын. Мен оны өзім қалағандай, ақылды, қабілетті деп санамаймын. Дұрыс жасамағанымды мойындап, оның алдынан кешірім сұрай аламын. Мен оның айтқанына жиі көнемін. Менің оған деген қарым- қатынасым арқылы , мінез құлқымды түсіну қиын. Мен ол үшін беделді адаммын деп ойлаймын. Маған біздің арамыздағы қарым-қатынас ұнайды. Оның достарының отбасына қарағанда, оның үйде орындайтын міндеттері көп. Мен оған кейде қол көтеремін. Егер ол қаламаса да, менің айтқанымды жасауға тура келеді. Мен оған не қажет екенін жақсы білемін. Мен балама үнем і аяушылық білдіремін. Мен оны түсінетін сияқтымын. Мен оның көп қасиетін өзгерткім келеді. Отбасында шешім қабылдағанда оның пікірі үнемі ескеріледі. Мен оның ұсыныстары мен ойлары мен үнемі келісемін. Менің мінез құлқым ол үшін үнемі күтпеген жағдай туғызады. Ол үшін мен үнемі үлгі боламын. Мен ұлымды (қызымды) дұрыс тәрбиелеудемін деп ойлаймын. Мен оған көп талап қоямын. Менің мінезім жұмсақ. Мен оған келгісі келген уақытта келуіне рұқсат етемін. Мен оны өмірдегі қиындықтар мен жазымдардан сақтауға ұмтыламын. Менің кемшіліктерім мен әлсіздіктерімді байқағанын қаламаймын. Маған оның мінезі ұнайды. Мен оны ұсақ-түйекке бола сынға аламын. Мен оны бар ынтаммен тыңдаймын. Мен онымен көптеген мәселемен келіспеймін. Менің жіберген қателіктерімді ол жасаса мен оны жазаламаймын. Ол менің көптеген көзқарастарымды қолдайды. Мен онымен жалған күнделікті қарым-қатынастан шаршаймын. Маған ол қаламаған істі еріксіз жасатуға тура келеді. Өзгелер бұл қылығы үшін жазалайды, ол мен оны кешіремін. Мен ол туралы бәрін білгім келеді: не туралы ойлайтынын, достарымен қандай қатынаста, т.б. Ол кіммен дос боларын менімен ақылдсапайды. Мен оған ең жақын адаммын деп ойлаймын. Мен оған әр уақытта көңілімнің толмағанын айтамын. Мен оның мінез құлқын қолдаймын. Ол ойлап тапқан іске атсалысамын. Оның болашағы туралы біз әрқалай елестетеміз. Бір нәрсе үшін мен жазғыратын да мақтайтын да кезім болады. Ол маған ұқсағысы келеді деп ойлаймын. Оның менімен үнемі дәл қазіргідегідей қатынаста болғанын қалаймын. Жеткіншктер мен олардың ата-анасына арналған сұрақнама кілті. жұмсақтық-қаталдық дербестік-бақылау эмоционалды ара-қашықтық-жақындық қабылдамау-қабылдау талап қоймау-талап қоя білу әріптестіктің болмауы-әріптестіктің болуы келіспеушілік-келісім салдарлы-салдарсыздық ата-ана беделі баламен (ата-анамен) қарым-қатынаста қанағаттану.
жүктеу/скачать 208,57 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|