Қант диабетінің клиникалық белгілері. 1.Жалпы және бұлшық еттерінің әлсіздігі. 2.Шөлдеу (науқас тәулігіне 3-5 литрге дейін су ішеді, көбінесе түнде) аузы құрғайды. 3.Көп мөлшерде зәр бөледі (полиурия). 4.ИТД түрінде науқас жүдейді, ал ИТЕД түрінде науқас семіреді. 5.Тамаққа тәбеті жоғарылайды (декомпенцияда төмендейді). 6.Терісі қышыйды (әйелдерде сыртқы жыныс мүшелері). Жоғарыда аталған шағымдар қант диабетінің І түрінде тез дамыйды, ІІ түрінде біртіндеп пайда болады, кездейсоқ анықталады. Басқа мүшелермен жүйелер жағынан пайда болатын симптомдарды атап өтсек: Тері және бұлшық еттер: терісі құрғақ, жиі фурункулез, гидроаденит, эпидермофития дамиды. Тырнақтары сарғыш, сынғыш болады, бұлшық еттер босайды, әлсіз болады, науқас жүдейді. Асқорыту жүйесі: науқастарда жиі тісжегісі, парадантоз, шаштары түскіш, гингивит, стоматит, өтке тас байлану ауруы дамиды. Жүрек тамыр жүйесі: бұл науқастарда атеросклероз және жүректің ишемиялық ауруы ерте дамиды. Жүректің ишемиялық ауруы ауыр түрде өтеді және жиі асқынулар болады. 50 % науқастарда өліммен аяқталады. Ал, 55 % науқастарда артериялды гипертензия жиі кездеседі. Тыныс алу жүйесі: науқастарда жиі пневмония, туберкулез дамиды, бұл науқастар жиі жедел бронхитпен ауырады. Зәр шығару жүйесі: науқастарда цистит, пиелонефрит, бүйрек абсцесі дамуы мүмкін. Бірақ аяқтың түрлі зақымдануларында жиірек кездеседі, белгілі жағдайда ампутацияға алып келеді. Қант диабеті бар науқастарға жасалған барлық ампутациялардың 85 % ойық жаралардан пайда болған. Түрлі факторлар әсерінің нәтижесінде ойық жараны жазылу процесі баяулайды, инфекция немесе гангрена дамуы мүмкін. Сондықтан осы аурулардың алдын алу мақсатында қант диабеті бар науқастың күтіміне әсіресе қол мен аяқ күтіміне көп көңіл аударылады, мейірбикелік күтім ұйымдастырылады. Мейірбикелік процесс бес кезеңнен тұрады: І-кезең – науқастың жағдайын бағалау. Мейірбике анықтайды: диабеттік аяқ синдромының даму қауіпі бар науқастар келгенде олардың табандарын және аяқ киімдерін жүйелі түрде қарап және анықтап отыру. Қауіп тобындағы науқастардың табандарын, қолдарын және аяқ киімдерін профилактикалық күту. Үй жағдайында қол аяқ күтімі. ІІ-кезең – мейірбикелік диогноз қою. Мейірбикелік диагноз науқастың шағымдарынан, ауруға деген симптомдарға қарай қойылады. Бұл жерде мейірбикелік диагноз: табанында ойық жара терісінің құрғақтығы науқас өзінің ауруы туралы мәлімет білмеуі. ІІІ-кезең - күтім жоспарын түзу. физикалық және психикалық тыныштықпен қамтамасыз ету. Жазылатынына сөзбен сендіру. Ойық жараның көлемін анықтау. Асептикалық таңғышты байлау. Қол-аяқ күтімін үйрету. Табанындағы ойық жараларын есепке алып отыру. Шұғыл жағдайда көмек көрсету және тұрақты көмек көрсететіндей етіп ұйымдастыру. Жалпы жағдайын қадағалау. Аяқты дұрыс жуды және аяқ киімді таңдауын үйрету. IV-кезең – күтім жоспарын жүзеге асыру. V-кезең – нәтижені бағалау, қажет болса жалғастыру. Қантты диабет асқынуларының даму дәрежесі сырқаттану ұзақтығымен тікелей байланысты. Әдетте, диабет анықталғаннан кейін 10-12 жылдан соң осы науқастың асқынулары туады деп есептеледі. Бұларға аяқ- жүйкелері мен тамырларының зақымдануы және ретинопатия көздің зақымдануы жатады. Қандағы қант көрсеткіштері қаншалықты нашар болса, бұл асқынулар соншалықты тез дамиды.