1 тапсырма Сәйкесін тап
Р/с
|
Тапсырма
|
Формуласы
|
1
|
Жұмыстың шамасын механикалық энергияның өзгерісі арқылы өрнектеуге болады
|
|
2
|
күш жұмысын есептеуге арналған өрнек
|
|
3
|
Ауырлық күшінің біртекті өрісіндегі потенциалдық энергиясы.
|
=
|
4
|
Энергияның сақталу және айналу заңы
|
-
|
5
|
Деформацияланған дененің потенциалдық энергиясы.
|
;
|
Дескрипторлар
Тапсырма№
|
Критерийдің сипаттамасы
|
Балл
|
Қайталау
Тапсырма№1
|
Кесте толтырылған
|
5
|
Жаңа тақырыпты меңгеру
Тапсырма№2
|
Сабақтың күні мен тақырыбы жазылған суреттер арқылы ағысты ажыратады
|
1
|
Ламинарлық және турбуленттік ағыстарды тұжырымдайды
|
1
|
Ағыстарға мысалдар келтіре отырып, өмірмен байланыстыра алады
|
3
|
|
Барлығы:
|
10
|
Қысқа мерзімді жоспар
Бөлім:
|
|
Педагогтің аты-жөні
|
|
Күні:
|
|
Сынып:
|
Қатысушылар саны:
|
Қатыспағандар саны:
|
Сабақтың тақырыбы
|
Үздіксіздік теңдеуі. Бернулли теңдеуі. Көтеру күші.
|
Сабақтың номері:
|
№ 26
|
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары
|
10.2.5.2- Сапалы, сандық және эсперименттік тапсырмалар есептерді шешуде үздіксіздік теңдеуі және Бернулли теңдеуін қолдану;
|
Сабақтың мақсаты
|
Барлық оқушылар:
Бернулли қағидасымен және оның техника мен өмірде қолданылуымен танысады;
Басым бөлігі:
Бернулли теңдеуін қарастырып, практикалық қолданылуын көрсете
Кейбір оқушылар:
эксперименттік, сандық және сапалық есептерді шешуде Бернулли теңдеуін және үздіксіздік теңдеуін қолданады, өзге пәндермен тақырыпты байланыстырады
|
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңі/ уақыт
|
Педагогтің әрекеті
|
Оқушының әрекеті
|
Бағалау
|
Ресурстар
|
Сабақтың басы
|
Ұйымдастыру кезеңі (Психологиялық көңіл-күй, сабақтың тақырыбы мен мақсатын таныстыру)
Амандасу. Оқушыларды түгендеу.
Сәлеметсіздерме балалар!Біз бүгін Үздіксіздік теңдеуі. Бернулли теңдеуі. Көтеру күші тақырыбын өтеміз.
Өткен тақырыпты қайталаймыз:
1.Ағыстың қандай түрлерін білеміз?
2.Ламинарлық ағыс деп нені айтамыз?
3.Турбуленттік ағыс деп нені айтамыз?
4.Өмірмен байланысты қандай мысалдар келтіре аламыз?.
|
|
Ұпай
|
|
Сабақтың ортасы
Орында
|
-Дәптерді ашып, бүгінгі күн мен сабақ тақырыбын жазыныздар:
Үздіксіздік теңдеуі. Бернулли теңдеуі. Көтеру күші.
-Бүгінгі сабақты меңгерген соң, Үздіксіздік теңдеуі. Бернулли теңдеуі. Көтеру күші
тақырыбын тұжырымдап, оны есептер шығаруда қолдана алатын боласыздар.
Теориялық материал
Оқулықты ашындар:
Физика, 10 сынып Закиров §, бет
Оқып, қысқаша конспект жазындар(2 тапсырма)
1.Жаңа сабақ:
Үздіксіздік теңдеуі.
Қ ұбырдың айнымалы қимасы арқылы сұйықтық үйкеліссіз ақсын. Басқаша айтқанда, құбырдың барлық қималарында сұйықтықтың бірдей көлемде сұйық ағады, әйтпесе, сұйықтық мүмкін емес жағдайда қандай да бір жерде жарылуы немесе сығылуы керек еді. t уақыт аралығында, S1 көлденең қимасы арқылы өтетін көлем:
V1 = S1 L1 = S1 1t,
Ал S2 –қимасы арқылы өтетін көлем V2 = S2 L2 = S2 2 t
Т.к. V1= V2, то S1 1 = 2 S2 ағыстың үздіксіздік теңдеуі немесе Эйлер теоремасы.
Сығылмайтын сұйықтықтың ағыс жылдамдығының және құбырдың көлденең қимасының ауданына көбейтіндісі бір құбыр үшін тұрақты болып табылады.
Үздіксіздік теориясы қозғалтқыштарға сұйық отынды қимасының ауданы айнымалы түтіктер арқылы жеткізумен байланысты есептерде кеңінен қолданылады. Сұйықтық немесе газ ағысы жылдамдығының қима ауданына тәуелділігін
зымырандық қозғалтқыш соплаларын жобалау кезінде пайдаланылады.
Саңылауларды тарылуымен бірге (сур.) зымыраннан шығатын жанатын өнімдерінің жылдамдығы күрт артады, ал қысым түседі, нәтижесінде қосымша тарту күші пайда болады.
Бернулли заңы
Бернулли заңы сығылмайтын сұйықтықтың (яғни ішкі үйкеліссіз) тұрақты ағыны үшін энергияны сақталу заңының салдары болып табылады:
2/2 + g h + Р = const
- динамикалық қысым, ол қозғалыстың салдарынан сұйық ішіндегі қысымның қаншаға өзгергенін көрсетеді;
- гидравликалық немесе гидростатикалық қысым түтікті h биіктікке көтергенде статикалық қысымның қаншаға өзгергенін көрсетеді;
- қозғалатын сұйық ішіндегі қысым, оны статиаклық қысым деп атайды, ол қозғалмайтын манометр арқылы өлшенеді. – ағын жылдамдығы артқан сайын және ағын түтігінің биіктігі көбейген сайын кемиді.
Материалды бекіту
Ол шешімдер түрінде және сапалы, сандық және эксперименттік тапсырмаларды шешу және талқылау түрінде жүргізіледі.
1) Неліктен қайықпен өзенді бойлай төмен түскенде өзеннің ортасымен, ал көтерілгенде жағалай жүзеді?
Бұл әртүрлі нүктелердегі ағынның жылдамдығы әр түрлі: өзеннің ортасында өзеннің жылдамдығы жағалауға қарағанда үлкен. Сондықтан түсіп бара жатқанда өзеннің ортасында жүзеді, бұл өзеннің ағыс жылдамдығы қайық жылдамдығына қосылатындықтан, түсуді жеңілдетеді. Тауға шыққанда, өзеннің ағысы қайықты қатты ығыстырмауы үшін жағаны ұстауға тырысады. Бұл кезде қайықтың жылдамдығы өзеннің жылдамдығынан азаяды.
2) Неге күшті жел құрғақ жапырақтарды жерден жоғары көтереді?
Ауа ағынының жоғары жылдамдығынан осы объектілердің бетіндегі ауа қысымы атмосфераға қарағанда аз болады, себебі неғұрлым ауа жылдамдығы жоғары болса, оның қысымы соғұрлым төмендейді. Жапырақтары астында қысым атмосфералық болып табылады. Қысымдардың айырмашылығына байланысты, жапырақтарды жер бетінен көтеретін көтеру күші пайда болады.
3) Неліктен екі кеме параллель бағытта жақын арақашықтықта жүзуге болмайды?
Теңіз және өзен кемелерінің капитандары Бернулли теңдеуінің көрінісімен жақсы таныс. Егер екі кеме бір-біріне тым жақын орналасқан болса, гидродинамикалық күш оларды бір-біріне жақындатып, кемелердің соқтығысуына алып келеді. Бернуллидің формуласы осы күштің неге пайда болатындығын түсінуге мүмкіндік береді: кемелер арасындағы судың салыстырмалы жылдамдығы сыртынан көбірек болады, ал олардың арасындағы кеңістіктегі су қысымы сырттан қарағанда төмен болады. Кемелердің әртүрлі тараптарындағы қысым айырмасы оларды бір-біріне итермелейтін күш құрады
Есеп шығару
1. Су көлденең құбырдың айнымалы қимасынан ағады. Құбырдың көлденең бөлігіндегі ағынның жылдамдығы 20 см / с. Диаметрі кең бөліктің диаметрінен 1,5 есе аз құбырдың тар бөлігіндегі су ағысының жылдамдығын анықтаңыз,
Оқулық беттеріне, интернет-ресурстарға сілтеме:,оқулық -10
https://www.youtube.com/watch?v=05Dh76C6PlU
https://www.youtube.com/watch?v=PGyKOd67IDI
|
|
Теориялық материалмен жұмыс
|
Ұпай
Ұпай
|
Оқулық, жұмыс дәптері
https://www.youtube.com/watch?v=05Dh76C6PlU
https://www.youtube.com/watch?v=PGyKOd67IDI
Оқулық, жұмыс дәптері
|
Сабақтың соңы
|
Рефлекция
Кері байланыс бутерброды
-Бүгін сабақ маған ұнады, себебі мен....................... үйрендім.
-Маған........................................................қиын болып көрінді.
-Мен енді ......................................................... үйренгім келеді
|
|
Стикер
|
|
Дескрипторлар
Достарыңызбен бөлісу: |
