3. Э.Дюркгеймнің әлеуметтануы. Э. Дюркгейм ( 1858 - 1917 ) - XIX ғ. Социология тарихындағы ірі тұлғалардың бірі, француз социологы. Э. Дюркгейм ілімінің негізінде “ социологизм ” жатыр. Оның айтуынша қоғам адамдарды біртұтастыққа біріктіретін ерекше “ нақтылықтардан ” көрінеді. Ол қоғам дамуының жалпы және жеке заңдарын бөліп талдайды. Заңдастырылған әлеуметтік нақтылық қоғамда үстемдік ете оырып, жеке адамның қалыптасуын реттейді. Э. Дюркгейм жалпы “ұжымдық ” қасиеттердің жеке ерекшеліктерімен бірігіуін “ әлеуметтік дерек ” деп атайды. Оның ойынша социология әлеуметтік деректер туралы пән бола отырып, ерекше нақтылықтарды зерттеумен айналысады. Әлеуметтік дерек дегеніміз – бақыланып отыратын нақтылық. Ол әлеуметтік деректердің екі түрін бөліп көрсетеді.:
1) материалдық( халықтың тығыздығы, адамдар арасындағы қарым - қатынастар );
2) рухани ( ұжымдыұқ сана, дің, мораль, құқық ) деректер. Э. Дюркгейм қоғамдағы өзгерістердің даму барысын еңбектің бөлінуінің дамуы тұрғысына қарай отырып, бөлінісінің әлеуметтік салдарымен байланыстыра қарады. Еңбек бөлінісі тереңдеген сайын адамдар арасындағы өзара бағыныштылық ара түседі , яғни олар өздерінің қажеттіліктері мен сұраныстарын басқа адамдар арқылы орындайды.
