Түйінді идеялар/бөліктері (подход)

СТО, Миға шабуыл, Аялдама стратегиясы, ДЖИКСО әдісі,дастархан стратегиясы.

(ҚР ББҒМ ұсынған) А.А.Қасымбек « Қазақ тілі» 11-сынып « Арман-ПВ»баспасы ,2009 жыл

Үйге берілген тапсырманы сұрақ-жауап арқылы диалогқа түсіру

Мәтінде берілген сұрақтарға жауап беру, топпен тапсырманы орындау

Берілген тапсырма бойынша постерге кластер жасайды.

Постер

Жаңа сабақты бастамас бұрын ой қозғау мақсатында оқушыларға сұрақ арқылы диалогқа түсіру.Өз ойларын, пікірлерін ашық айту

ДЖИКСО әдісі бойынша әр топқа мәтін бөліп беріледі, оқиды, топ болып талдап, әр оқушы әр топқа барып өз мәтінінің мазмұнымен рөлдік ойын арқылы таныстырады.

тілдің тазалығы

ой жүйелілігі

сөздің мазмұндылығы

сөз қысқалығы

сөз түсініктілігі

Ш сөз сөз әуезділігі

сөз байлығы

сөз анықтылығы

сөз дұрыстығы

сөз дәлдігі.

Сөзді орынды ,мәнді жұмсау жолдары арқылы, көріктеуіш құралдарды ң маңызын анықтауға жетелейді

«Тұжырымдамалық карта» арқылы тақырыпқа толығымен талдау жасайды

1.Пікір,ой білдіреді.

Сөйлеу

Шығармашылық қабілеті.Ой әсері.Дәлелдеуі.Мәнерлеп айтуы.Көркемдеу құралдары.

3.Сөйлеу айшықтары қолданылады

4.Дайын тілдік амал пайдаланады

5. Лексика-грамматикалық жағынан түрленеді.

Шендестіру

Дамыту

Қайталау

Дауыс ырғағы

Мақал-мәтелдер

Жыр-өлеңдер

Сілтемелер

Дәйек сөздер

Оқшау сөздер

Қаратпа сөздер

Қыстырма сөздер

Сөйлеу – адамның тіл амалдарын пайдалану арқылы ой,пікір білдіру әрекеті.Сөйлеу адамның психикалық қабілетіне,қоғамдық тәжірибесіне сүйенеді.Сөйлеу үстінде кісінің өзіне тән ерекшеліктері болады: өз ойын дәл,әсерлі,мазмұнды жеткізу.

Шешендік сөз – сөйлеуші шығармашылығының биігі.Шешендік сөзде сөйлеу айшықтары мол қолданылады.Бейнелі эпитеттер,мақал-мәтелдер,дәйек сөздер (цитаттар),фразеологизмдер кеңінен қолданылады.

Қозғалысқа түсу арқылы бойларын сергітеді.

Белсенділік танытып,бойлары сергіп,сабақты жағымды көңіл-күймен жалғастырады.

Теңеу - заттың, я құбылыстың сыр-сипатын, белгі-бедерін, қадір-қасиетін, сапа-сынын өзге затпен не құбылыспен салыстыра суреттеу арқылы танытып, айырықша мән-мағына беру. Академик Қажым Жұмалиев теңеулердің жасалу жолын мынадай түрлерге бөледі:

1. -дай, -дей, -тай, -тей, -дайын, -дейін жұрнақтары арқылы;

2. -ша, -ше жұрнақтары арқылы;

3. секілді, сияқты, тәрізді сөздерінің көмегімен;

4. бейне сөзінің көмегімен;

5. тең сөзінің көмегімен;

6. ұқсас сөзінің көмегімен.

«...Ожымбай қияда қомданған алып бүркітше екі иығын қозғап қойып сөз бастады.Сыбығыны енді асықпай бозторғайдың үніндей шырылдата бастап, жан-сезімді қытықтағандай әдемі бұлбұл үніне ауысты.» (Сәкен Жүнісовтың «Ақан сері» романынан ).

Жүрегіңде бар жалын,

Жыры бейне кең дала

... Тегеште тез көпірген сүтке теңбіз. ( Қ.Бекхожин )

Эпитет - заттың не құбылыстың айырықша сипаты мен сапасын анықтап,ерекше көріктендіру үшін қолданылатын айқындаулар. Абайдың өлеңдерінен эпитеті бар бір шумақ.

Кәмшат бөрік, ақ тамақ, қара қасты

Сұлу қыздың көріп пе ең мұндай түрін?

Бұраң бел,бойы сұлу, түзу аяқ

Болады осындай қыз некен-саяқ.