http://ikitap.kz/audiobook/5189-kerqula_atty_kendebaj/5189-kerqula_atty_kendebaj
аудиокітап
Алты томдық «
Сабақтыңсоңы
Сабақты қорытындылау. Сабақта оқушылардың жинаған зерттеулеріне қарай тезірек сабақты түсінгендеріне байланысты ерекше мадақтау жасап,әрқайсысына жеке- жеке рефлексия жасау.
Рефлексия. «Қажетті сөздің астын сызыңыз»әдісі
арқылы оқушылардан бүгінгі сабақ бойынша рефлексия
жасауды ұсынамын.
1. Сабақүстінде мен жұмысжасадым
белсенді/ енжар
2. Сыныптағыөзжұмысыма
ризамын / ризаемеспін
3. Мағансабақтыңуақыты … көрінді
қысқа / ұзақ
4. Менсабақта
шаршадым / шаршамадым
5. Меніңкөңілкүйім … болды
жақсы / нашар
6. Сабақтақолданылғантапсырмалар … болды
түсінікті / түсініксіз
маңызды / маңыздыемес
қызықты / қызықсыз
7. Меніңойымша, үйтапсырмасы
оңай / қиын
қызықты / қызықсыз
Бүгінгі сабақтан түйген ойлары мен тұжырымдарына байланысты кері байланыс жасайды.
Рефлексия парағы
Қосымша ақпарат
Саралау –оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндетқоюдыжоспарлапотырсыз?
Бағалау - оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?
Денсаулық пен қауіпсіздік техникасының сақталуы
.
Мұғалімнің ауызша кері байланысы
Ақпарат іздестіру кезінде қауіпсіздік ережелерін сақтау
Бөлім
Педагогтың аты-жөні
Күні
Сынып
Қатысушылар саны
Қатыспағандар саны
Сабақтың тақырыбы
Экологиялық проблемалар мехнаизмі
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)
10.3.2.7 ғаламдық экологиялық проблемалардың пайда болу механизмін түсіндіру
Сабақтың мақсаты
Оқушылар ғаламдық экологиялық проблемалардың пайда болу механизмін түсіндіріп, оны шешу үшін жасалып жатқан әлемдік тәжірибеге шағын зерттеу жасайды
Бағалау критерииі
Ғаламдық экологиялық проблеманы сипаттайды
Ғаламдық экологиялық проблеманың пайда болу себептерін анықтайды
Геоэкологиялық үрдісте бір географиялық заңдылықтың өзгеруін түсіндіреді
Ғаламдық экологиялық проблемада шешуде қолданылып жатқан әлемдік тәжірибеге талдау жасайды
Сабақтың кезеңі/ уақыты
Мұғалімнің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Басы
Қызығушылықты ояту үшін миға шабуыл.
Сабақты бастамас бұрын топқа бөліп алу
Сыныптағы бала санына қарай бөлу
Әр оқушы өзіне ұнаған түсті алады
Суреттерінде не бейнеленгенін сипаттайды
Берілген суреттерді біріктіріп, мәтін құрастырады.
Өткен сабақты пысықтау: Ой шақыру»
Озон қабатының жұқаруы, жылыжай эффектісі немесе Арал теңізінің тартылуы т.б. сияқты экологиялық проблемаларды неге ғаламдық проблемаларға жатқызамыз?
Оқушылар қысқа түрде өз жауаптарын ортаға салады
Оқушылар жұпта талқылайды, қалаулары бойынша ойларымен бөліседі. Сабақ мақсатымен таныстырылады
Оқушы өз жұбын табады
Әдіс арқылы қайталау
Сұрақ жауап орындайды
Қол шапалақ
Ұялы телефон
Және интернет желілері
Кітап
Ортасы
Озон қабатының (озоносфераның) бұзылуы. Атмосферадағы озонның мөлшері бар болғаны 0,004%-ды құрайды. Стратосферада (10-50 км биіктіктегі) қалыңдығы 2-4 мм-ді құрайтын қабат. Атмосферада электр зарядтарының, Күннің ультракүлгін радиацияларының әсерінен оттегінің молекуласынан (02) озон молекуласы (О3) түзіледі. Озон қабаты биосфераның жоғарғы шекарасы болып есептеледі. Одан жоғары орналасқан қабаттарда тіршілік нышаны білінбейді. Жер бетіндегі барлық организмдердің тіршілігіне қауіпті Күннің өте қысқа ультракүлгін сәулелерін сіңіріп отыруына (6500 есе) байланысты озон қабатын «қорғаныш қабаты» деп те атайды. Озон қабатының 50%-ға бұзылуы ультракүлгін радиацияларды 10 есеге көбейтеді. Озон қабатынан күннің ұзын толқынды ультракүлгін сәулелері (290-380 нм) өтіп кетеді. Біраз мөлшерде тіпті бұл сәулелер адам үшін пайдалы да: терімізді қарайтып күйдіреді, организмнің қорғаныштық қызметі артады. Тал түсте ультракүлгін сәулелердің концентрациясы көп болғандықтан, күнге күйіп қыздырыну процесін шаңқай түске дейін жүргізген жөн.
Озоносфераның бұзылуы орны толмас жағдайларға, тері ісік ауруының күрт көбеюіне, көз катарактасына, жүйке жүйесінің әлсіреуіне, мұхиттағы планктонның жоғалуына, өсімдіктер мен жануарлар әлемінің мутациясына алып келеді.
1980 жылдары Антарктидадағы ғылыми жұмыс станцияларында жүргізілген зерттеулерден атмосферадағы озон құрамының төмендегені байқалған. Осы құбылыс- «озон тесігі» деген атау алды. 1987 жылдың көктемінде Антарктиданың үстіндегі «озон тесігі» барынша үлкейіп, оның ауданы шамамен 7 млн км² -ді құрады, яғни, ауадағы мөлшері қалыпты нормадан 30-50%-ға төмендеген. Антарктидадағы бұл құбылыс қыркүйек- қараша айларында байқалып, маусымның басқа кездерінде озонның мөлшері нормаға жақын болады. Кейін анықталғандай, атмосферадағы озонның мөлшері Солтүстік жарты шардың орта және жоғары ендіктерінде қыс-көктем (қаңтар-наурыз) айларында, әсіресе Европа, АҚШ, Тынық мұхит, Ресейдің европалық бөлігінде, Шығыс Сібір, Жапония үстінде жылдан- жылға азайып келеді. 1992 жылы Оңтүстік Америка құрылығы мен оған жақын кеңістіктерде озон құрамының айтарлықтай төмендегені (50%-ға) тіркелді. 1995 жылы көктемде Арктиканың озонды қабаты шамамен 40%-ға дейін азайған. Сонымен бірге Канаданың солтүстік аудандарында және Скандинавия түбегінің, Шотландия аралдарының, Қазақстанның, Якутияның үстінде «мини-тесіктер» қалыптасқаны тіркелген. Озон қабатының бұзылуы, яғни, «озон тесігінің» пайда болуы биосферада елеулі өзгерістер тудыруы мүмкін. Сондықтан бұл жағдай күрделі экологиялық мәселенің бірі. Озон қабатының бұзылу процесіне ғарыштық аппараттар, дыбыстан да жылдам ұшатын ұшақтар және ондағы толық жанып бітпеген отын өнімдері және ядролық жарылыстардан бөлінген заттар әсер етеді.
Алайда озон қабаты үшін ең қауіпті заттар - үй тұрмысы мен өнеркәсіпте пайдаланатын мұздатқыштар мен аэрозольді баллондарда пайдаланатын фреондар. Осы заттар атмосфераның жоғарғы қабаттарына көтерілгенде қарқынды түрде озонды бұзатын хлор немесе басқа галогендердің атомын түзетін фотохимиялық ыдырауға ұшырайды, ал олар әрі қарай озонның оттегіне айналу процесін жылдамдатады. Дүние жүзі бойынша шамамен 1,3 млн тонна озон ыдыратушы заттар өндіріліп отырған. Оның 35%-ын АҚШ, 40%-ын Европа елдері, 10-12%-ын Жапония, 7-10%- ын Ресей өндіреді.
Озон қабатының бұзылуы адам денсаулығы мен қоршаған ортаға өте зиян екендігі ресми түрде де айтылуда. Озон қабатын сақтау үшін халықаралық келісімдер қажет. 1987 ж. Монреаль хаттамасында фреондарды өндіру және пайдалануды бақылау жайында 70 мемлекет арасында келісім жасалды. Ол құжат бойынша озон қабатына қауіпті фреондарды өндіру 2010 жылға дейін тоқтатылуы керек болатын.
Оқушылар топта берілген ғаламдық экологиялық проблемаға таңдау бойынша шағын зерттеу жүргізеді. Мәтін таратылады және мәтін бойынша постер жасайды.
1 топ: Озон қабатының жұқаруы
2 топ: Жылыжай әсері
3 топ: Қышқыл жаңбыр
) Жұмысты бастамас бұрын мұғалім оқушыларға географиялық заңдылықтарды еске түсіреді
1.Тұтастылық заңдылығы
2.Энергия және зат алмасу заңдылығы
3.Ырғақтылық заңдылығы
4. Зоналылық заңдылығы
Дескрипторлар:
Ғаламдық экологиялық проблема туралы 3 негізгі ақпарат береді
Ғаламдық экологиялық проблеманың пайда болу себептерін атайды
Геоэкологиялық үрдісте бір географиялық заңдылықтың өзгерісін түсіндіреді
Ғаламдық экологиялық проблемада шешуге қатысып жатқан халықаралық ұйымдар мен келісімдерді анықтайды
Әлемдік тәжірибенің ғаламдық мәселені шешудегі рөлін бағалайды
Оқушылар постерді ортаға шығып, қорғайды.
Өзара бағалау. Топтар бір-бірінің жұмыстарын бағалайды
Слайдта көрсетілген ресурстарды талқылайды
Видеороликтан тақырыпқа сай берілген түсініктерді дамыту арқылы, мәтіндегі тапсырмаларды орындау барысында ой өрісін жетілдіру арқылы бәсекелеседі
Слайдта берілген сұрақ жауапты орындайды
Сұрақ жауап арқылы сұраққа жауап береді, логикалық ойлай білуі мен сыни көзқарасы таныта білу дағдылары қалыптасады
