Сабақтың тақырыптары Сағат саны Мерзімі Ескертулер 1



бет14/17
Дата06.01.2022
өлшемі65,2 Kb.
#15433
түріСабақ
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17
Тақырыбы: Тоғызқұмалақ ойын ережелері, ойынның сипаты, мақсаты.

Тоғызқұмалақ ойыны ережесі: 4-ережені білу керек

      1. Жүріс жасау ережесі

      2. Құмалақ ұту ережесі

      3. Тұздық алу ережесі

      4. Атсырау ережесі

1.Жүріс жасау ережесі: 1-құмалақты отауға тастайды, қалған 8- құмалақты қос отауына тасталып, егер құмалақ жұп болса онда аламызда өз қазанымызға саламыз.

Егер соңғы тасымыз тақ болса 11-құмалақ онда бұл «Жәй жүріс болады». Отауда 1-құмалақ қалса жүруге болады.



Ескерту: Отаудағы 9-құмалақтың 3-үін бөліп алуға болмайды, және отауларды тастап кетүге тиым салынады.

Тарихтан: Ұлы данышпан Абай атамыз тоғызқұмалақ ойынын шебер ойнаған. Ел ішіндегі құмалақшыларды жинап сайыстарды өткізген. Көрпебай, Қуаттықожа,

Құдайдың Қуаттыберісі, Нақыштың Смағұлы – деген тоғызқұмалақ шеберлері. Абайдың басты қарсыластары болған.

3 сабақ

«Тоғызқұмалақ» зиаткерлік ойын



Тақырыбы: «Тұздық» жариялау оның маңызы
Тоғызқұмалақ ойынаудаотау ұтып алу ережесі:

Қарсылас ойыншының отауындағы 2-құмалақа соңғы 1-құмалақ түссе тұздық болып саналады.



Тұздық алудың 3-ерекшелігі бар:

1.Тұздық ойында 1 рет қана алынады

2. Тұздық №9 отаудан ешқашан алынбайды

3. Тұздық аттас немесе бірдей отаулардан алынбайды.



Отау нөмірлерінің қазақша атауы:

№9 отау Маңдай №5 отау Бел №1 отау Арт

№8 отау Көкмойын №4 отау Атсыратар

№7 отау Қанды қақпан №3 отау Атөтпес

№6 отау Белбасар №2 отау Тектұрмас

4 сабақ

«Тоғызқұмалақ» зиаткерлік ойын

Тақырыбы: «Атсырау» жағдайы

Ойыншылардың біреуі өз отауларынан құмалақтарын тауысып алуы және жүріссіз қалуын «Атсырау» - деп аталады. Қарсыласы бір жүріс жасап өз отауларындағы қалған құмалақтарын өз қазанына салып алады.

Жүріс бастаушыдан 4-3 құмалақ таратады. Қостаушы №1-1-құмалақ алып №2-ге 1-құмалақ салады. Қостаушы өз кезегінде қостаушыда 86-құмалақ, бастаушыда 76-құмалақ.

Ескерту. Егер атсырау жағдайында қосымша жүріс жасалған кезде қарсыласының отауына құмалақ амалсыздан түсіп, жүріс мүмкін болса онда ойын ары қарай жалғаса береді.
5 сабақ

«Тоғызқұмалақ» зиаткерлік ойын



Тақырыбы: Жазып ойынау тәртібінің ережелері

Егер тоғызқұмалақ ережесін жаттап алса онда жазу тәртібінің еш қиындығы жоқ. Жазудың маңызы есте сақтау үшін және талдау үшін керек.



Жазудың тәртібі: 1. Толық жазу, 2. Қысқа жазу.

1.Толық жазу үлгісі төмендегі ретпен жүргізіледі:

1. Жүрілетін отаудың № көрсетіледі.

2. Отаудағы құмалақтар саны жазылады.

3. Соңғы құмалақ түскен отаудың №.

4. Ондағы құмалақтар саны.

5. Тұздық алынған жағдайда Х- белгісі қойылады.

6. Қос нүкте (:) – табысты жүрісті көрсетеді, сызықша (-) – жай жүрісті бейнелейді.



Мысалы: № 1. 79:6 10 79 : 6 10

№ 2. 510 – 511 910 : 912

№ 3. 111 : 212 810 : 814

№ 4. 213 : 512 92 : 13 Х

2.Қысқа жазуда отау № жазылады:

№ 1. 76 76

№ 2. 55 99

Тарихтан:

Тоғызқұмалақ отауының әріптік белгілері ХХ ғ. 1950 жылдары солдан-оңға қарай:

И З Ж Е Д Г В Б А

А Б В Г Д Е Ж З И

Жүрістерінің жазбауы кедергі келтіріп келді. 1975жылы әріптен-цифарға алмастырылды оның авторы Серікпай Тілеубаев болды.


6 сабақ

«Тоғызқұмалақ» зиаткерлік ойын





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет