Сакулина Н. П. Комарова Т. С. Балалар ба шасында'РЫ
жүктеу/скачать 9,32 Mb. Pdf көрінісі
|
| 7 *
195 сында егерде инициатива мен ойлап ш ы гарылганда колдап-куат- таса, онда аздап болса да бундай б а л ал а р г а эсер етед1, эр1 олар б1раз киы нш ылыктарга душ ар болганмен езд ер ш щ ж аттанды машьщтарынан кол узед1. Топта сурет с ал уга, ж аб ы сты р уд а, ойып-киюга аса кызыга- тын жет1 ж а с т а г ы бал ал ар кеитеп шыга бастайды. О ларды тек кана ж алпы топтык с а б а к та р д а оры ндауга берген тапсы рмалар канагаттанды рм ай ды , олар бос уак ы ттары нда да сурет сал у жу- мысына бар ынтасымен бер ш едь К ей б 1 реулерш 1р1 м асш табтагы ж ум ы стар кызыктырады. Коллектив болып к т е л е т ш жумыс- т ар д а б ал алар эуел1 эскиздерд1 орындайды, сонан сон, ете сэттг ш ыкдандарын 1ржтеп алып, оларды улкен кагаз беттерш е ке- ипредк Б 1 р бел1Г1 б 1 р эскизден, екшип бел 1п екшип б1р эскизден пайдаланылуы мумюн. Бул арада к еп и п л ж тж 1ске катысушы- ларды ц арасы ндагы кары м -каты насты ц дуры с орнатылуына, бал ал арды ц тупк1 ойыныц 1ске асуына уйымдастыруш ы эр1 ке- мекш1 рет1ндег1 тэрбиеипнщ рол1 ете улкен. М атериал ды д ая р лауды да уйы м дасты ру каж ет. Ж у м ы сты ойлап, бал ал ар кейде ез куш-кабилеттерш жете багалам ай, сэт- с 13 Д 1 кке ушырайды. М ун дай да тэрбиеипнщ акыл-кецес1, кемег1 ете зэру, б1рак б ал ал ы к тупк1 ойды ю р и и к п з сактаи, оны ез' ойымен алм асты рм аган пайдалы. Д аярлай ты н топтыц балаларм ен ж у р п з ы е т ш эр турл1 с а б а к тар оку к у р ал д а анык керсет1лген. Тэрбиеш1ге беретш акыл- кецестер тэж1рибеде сыналган, керсет1лген ж ум ы стар б — 7 ж а сар балаларра лайыкты. А лай д а эр турл! белпл1 б!р ж а г д а й л а р д а программа бойынша бал аларды ц 61Л1МД1 игеру1не, дардысы мен тус1Н1Г1не, эр1 олардыц жалпы дамуы мен тэрбие- С1не байланысты усынылран материалдардыц тек кейб1р бел1- Г1н пайдалануга болады. Б а л а л а р б а к ш а с ы н ы ц м ац ы зд ы м1идеттер1Н1Ц б1р1 — б а л а л а р д ы м е к теп к е д а я р л а у . Б у л м ш д е т б а л а н ь щ б а л а л а р б а к ш а - с ы н а келген к у н ш е н б а с т а п б1рнеше ж ы л бойы ж у з е г е ысыры- лып о т ы р ы л а д ы , а л а й д а д а я р л а й т ы н т о п т а б у л т о л ы к , б1р т у т а с т у р д е ж у з е г е а с ы р ы л а д ы . Б ал ал ард ы мектепке даярлайтын сурет салу, жабы сты ру, аппликация саб ак тар ы калай болып ет1лу! мумкш? Бэр1нен бурын сурет с ал у бейнелеу керкеменер1 рет1нде, ал ж аб ы сты р у жэне кагазбен ж ум ы с ж а с а у — кол ецбегше уйрету (б1ршип кластан бастап) мектеп программасына енед1. М ундай 1СТ1Ц турлер1мен балалар бакш асы нда айналыскан балалар еш кандай сурет сала, ж аб ы сты ра алмайтын жэне кагазбен ж ум ы с 1стей алмайтын б а л ал арг а тэн д эр м е н а зд ж те н ада болады. А лай да балаларра сурет сала б1лу тек бул уинн ган.а емес, к ай та арнайы с а б ак та р д а табират тану, тарих т. б. саб ак та р д а б а л алар М1ндетт1 турде сурет салуды кездест1ретшджтен ездерш ерк1н сез1нулер1 керек. Бейнелеу 1С1 саб ак тары н да балаларды мектепке психология- 196 лык тургыдан дая р л ау ж узеге асырылады. Ол сэбилердщ мек- тепке о к ы р ы с ы келетш ыкыласын тэрбиелеуд1, ж ацаны бш уге куштарлырын, 1скерл1к пен дардыны уйренуш, м ак сатка б а й л а нысты эр1 уйымшылдыкпен шурылдануын, улкендердщ тала- бын кещ л койып тындап, орындауларын камтиды. Ол сондай-ак мшез-кульщтын еркш болуын тэрби елеуд 1 , я р н и к а ж е т п жаг- дай да ез эрекетш саналы турде к а ж е т п нэрсеге барыштай а л а тын максатты алра кояды. С ур ет салу, жабы сты ру, аппликация саб ак тары балаларды ез уакытын ысырапсыз уйымдастырура, бастаран 1сш аярына ж етю зуге, эр! оны м у м к ш д т н ш е ©те ж ак сы орындаура уйре- тед1. Бейнелеу 1С1 саб ак тары нда балалар ж ум ы с уш ш к а ж е т п нэр- селердщ барлырын ездер1 даярлаура, жумысын аяктаран сон бэрш ез орындарына эдем1леп жинап коюра дагдыландырады. Бул — бала мектепке барранда каж ет, эр1 улкендерщ ц кемег1не жуг1рмей, ездер1 ж ум ы с орнын, жумысын эз1рлеуде де ете ма- цызды. Мектепте табыспен оку уш1н, уй тапсырмаларын орындау уш1н ез 1С1Н жоспарлай б1лу каж ет. Бул 1скерл1к бейнелеу 1С1 саб ак тары нда бал аларды ц бойында калыптасады. (Буран тэр биеш ш щ «Ж абыстыруды неден бастаймыз? К ей 1 н не 1 стейм 13 ?» деген сурактары мумк1нд1к беред1.) Б ал аларды мектепке д ая р лауда эрб!р саб ак тан соцгы б а л а лардыц жумыстарын багалап отыру да ©те манызды жайт. 0 з- д е р щ 1 Ц салган суретш, жабыстыррандарын, аппликацияларын талдап анализдеген балалар ж умы стары нда нендей жет1ст1ктер1 барын, нендей кемш 1 Л 1 ктер 1 кеткен 1 н, нен 1 тузеп, толыктырып, эдем1 ет 1 п 1стей алатындыктарын ойланып к©ре алады. Сол си- якты балалар ©з ж олдастарыныц ж умыстары на бара коюды да уйренед 1 . Сейтш , балалар бакш асындагы бейнелеу жумысы, баскалар с ек 1 ЛД 1 балаларды к а ж е т т 1 мектеп пэндерш уйренуге даярлаура рана емес, кайта олардыц мектепте табысты окуы уш ш барлы к жагынан кажетт!, ж ан-ж акты дамуына мумк1нд1к беру! керек. М е к т е п к е д а я р л а й т ы н топ уш1н а я к т а л а т ы н о к у ж ы л ы н ы ц а п р ел ь ж э н е май ягни к е к т е м п ек1 ай ды ц ж о с п а р ы бер1Л1п отыр. 0 з ерекш ел1ктер1не б а й л а н ы с т ы е т е к а ж е г п ж у м ы с т а р эрб1р 1СТ1Н ез т у р ш е б е р 1лген М1ндеттер кер1Н1п ту р . С е й т ш , ж а б ы с т ы р у с а б а г ы кимы л у с т ш д е п ж а н у а р л а р мен а д ам н ы ц бейнес1не а р н а л г а н : б а л а б1р с а б а к уст^нде е к ь у ш ф и гур ан ы ж а б ы с т ы рып, о л а р д ы б1р т о п к а т о п т а с т ы р у ы н а б о л а д ы (ек1 б а л а билеп ж у р ; б а л а ит1мен сер уен д еп ж у р ; кыз б а л а т а у ы к к а ж е м ш аш ы п т у р ; е р е с е к б а л а ю ш к е н т а й б а л а н ы ш ан а м ен су й р еп келе- Д1 т. б .). 197 Сабактардын, у л г ш жоспары Сабактардын аты Программалык мазмуны Сабакты втк1зу методикасы Материал Тэрбиел1К жумыс- тын баска жакта- рымец байланысы 1 2 3 4 5 6 1 2 Белмедеп 6С1МД1КТЩ (филокак тус) турше карап салу К,имыл-эре- кеттег! адамнын, Балаларды кыш кумыра мен 0С1МД1КТ1Н, салыстырмалы ке- лемш бере бшуге; кыш кумы- ранын, немесе кашпонын, езше тэн формасын; е а м д ж т щ ку- рылысын, косымша бутактар- дын, жайрасуын, олардьщ ша- малык, санын, кыш кумыра мен е а м д ж тусш щ 031Не тэн тустерш уйрету. Ж ай карын- дашпен ж щ 1шке сызуды сурет- Т1 б1ркелк1 бастыра акварель- мен бояуды уйрету. Фигура белжтершн, салыстыр малы келемш сактау. Дененщ кандай мушелер! кандай да Апрель Тусш е карап салынатын затты барлык балаларра ж аксы кершетш етш кою ке рек. С аб ак басталранга дешн оган ж ак- сылап карап алуды усыну. С аб ак устш - де заттын, турш , жэне белж терш карау, балаларра кыш кумыра мен е а м д ж т щ формасы, салыстырмалы келем1 жайлы сурактар беру. Кейб1р балаларды бер1л- ген суракка ж ауап беруге ш акыру эр1 ез турш де формасын, курылысын, келемш керсетуд1 талап ету. Ж айлап ж щ ш к е сызыктармен салу эд1- сш естерше салу, су р е гп калай б1рте- б 1рте салу к е р е к т ш балалардан сурау. С уреттщ кагазда жайрасуын еске салу. Кейб1р балаларра карындашпен салын- ран суреттег1 кателерд1 жендеуд1 тапсы- ру. Кыш кумыра мен е а м д ж т щ т у а н еске салу, кандай бояуларды алу керек- Т 1 Г 1 Н, кай бояуды кай бояумен аралас- тыратынын сурау. К,ылкаламды калай малу жэне оны суретке калай жару ЭД 1 С 1 Н керсету. С у р е гп кандай б!р 13Д1- лжпен бояура акыл-кен.ес беру. К,имыл-эрекет устшдег1 адамдарды бей- нелейтш балшыктан, фарфордан ж асал- ран скульптураларды карау. Онын ту- 0 з турш е к а рап белмеде есетш е а м д ж филокактус (немесе баска б1р суретш салура кызык- ТЫ 0С1МД1К). Машинкада басатын караз келемшдей ак караз, жум- сак граф и гп карындаш тар, акварель бояу- лар Балшыктан не фарфордан ж асалган ки- © амджтермен, онын, курылы- сымен, ерекше- Л1ктер1мен, тур-туам ен танысу Кдшкене фор- мадары мусш- |