Дәріс 21-23. Өнімнің сапасына әсер ететін шығындарды талдаудың ақпараттық қоры

Өнімнің сапасына әсер ететін құрылығылардың көлемдік құнына талдама үшін әртүрлі ақпараттар қолданылады. Бірақ оларды жинамас бұрын олардың тағайындамаларын біліп алу керек.

Сапаға деген үрдістердің мәліметтерін жинақтау келесілердін тұруы мүмкін:

- өнімнің бұрынғы сапасын сақтаудағы шығындарды төмендету;

- бұйымның қасиеттерін жақсарту шығындары;

- бәсекеге қабілетті сапаның жоғары нәтижесіне қол жеткізуге мүкіндік беретін бөлшектік шығындарды көтеру;

- қалдықтарды ликвидациялау және сапа көрсеткішінің өндірістік көлемінің мөлшерін өсіру;

- орнатылған қағидалардың істен шығу талдамасы;

- өнімді бақылау;

- өнімге орнатылған баға.

Бұлар сондай ақ түрлері бойынша да ажыратылады. Олар техникалық және экономикалық, мысалы, техникалық, әдетте, ішкі біріншілік, ал экономикалық, ішкі және сыртқы, бастапқы және кейінгі болуы мүмкін. Барлық осы айырмашылықтар уақыт пен ақшаның жұмсалу көлеміне әсер етеді, сондай-ақ мәліметтерді алу әдістері және өзгерту мақсатында оларды одан әрі талдау. Алдын ала қорытындылардан соң бірден деректерді жинау, деректерді өңдеуді әзірлеу сияқты жұмыс түрлеріне жұмсалатын уақыт шығындарын азайтады. Бұл үшін ақпарат көзін (жиналатын күнін, жұмыс, станок, жүргізілген өңдеу, партияға пайдаланылатын материалдар және т. б.), тіркеу қажет, тіркеуді кесте түрінде жүзеге асырады, жедел басқару шешімдерін қабылдау үшін және есептеу кезінде есептеуді жеңілдететін және тездететін статистикалық көрсеткіштерді пайдаланады.

6.2 кестеде деректерді тіркеу үлгісі және 100 бөлшектің мөлшері, техникалық жағдайлардың (стандарттардың) ауытқуын тез анықтауға мүмкіндік беретін және олардың себебін біле отырып, бұйымдардың сапасы төмендегені үшін сағаттық тарифтік ставканы жұмыскердің кінәсі болған жағдайда, шығындар мөлшерін (өтемақыны)есептеу көрсетілген. Бөлшектердің тіркелу саны өңдеу циклының ұзақтығына байланысты. Мысалы өлшеуді сменасына 4 рет жасайды.

Кесте 6.2

ТУдан өңделетін бөлшектердің ауытқулар мөлшері туралы ақпарат алу үшін олардың бөліну гистограммасын көрсететін кестені пайдалануға болады. Ол ауытқудың қисық бөліну нысаның, орташа және дисперсиялық есептеуді көруге мүмкіндік береді (6.3 кестені қараңыз).

Таблица 6.3

Контрольный листок регистрации отклонений размера детали от ТУ

Мысалы, біз бөлшектердің ТУ8,300+- 0,008 шекараларында жатқан ауытқу мөлшерін анықтауымыз қажет. Онда кестенің бірінші жолында нормативтік мәндері қойылады, ал екіншсіндеі - ауытқуды тіркейді, одан арғы бағандарда өлшеуді жүргізу ретімен жазылады. Түрлі-түсті қарындаштармен жасалған белгі ауытқу себептерін көрнекі түрде көруге мүмкіндік береді.

6.4-кестеде ТББ орамдағы қалыпталған пластикалық бөлшектердің ақауларын бақылаушылардың тіркеу мысалын көрсетеміз. Бұл нысан ақау себептерін көруге және келтірілген залал мен кінәліні тез анықтауға мүмкіндік береді.

6.4 кесте

Ақауды бақылау беті.

Бұйымның атауы Күні .

Өндірістік операция мөр Участок .

Құрылғы

Жиі кездесетін ақаулардын себебі туралы болжамды қорытындысы

Бақылаушы N заказ нөмері .

Сондай-ақ, ақаулардын бақылау парағын кешенді кестелер түрінде әзірлеу, құрылғыларды жұмыс және апта күндері бойынша топтастыру (6.5 кесте). Ол, әсіресе,құрылғыларды шағын санымен бөлімде қолдану үшін ыңғайлы және бір құрылғыда жұмыс күні ішінде екі жұмысшы қызмет көрсетеді.

Сыртқы ақпарат алу неғұрлым күрделі, уақытты қажет етеді және қымбат болып табылады. Оның бір бөлігі жарнамалық даңғылдар, прайс-парақ (price list), мерзімді баспа және арнайы әдебиет материалдарын қамтиды. Бұл деректер тұтынушылардың өнімнің бағасы және сапасы туралы пікірлерін арнайы зерттеуден іріктеу жолымен алынған деректермен салыстырғанда сенімді болып табылады. Алайда, іріктемелі зерттеулерден алынған ақпараттарды, егер кәсіпорын сатып алушылар үшін сату көлемін көбейту жолымен өнімнің қасиеттерін жақсарту ниетімен ауыстыру қиынырақ болып табылады. (Іріктеп зерттеуді ұйымдастыру және өткізу әдістемесі бөлімде қаралады...) Осы мақсатта өнімді сатушылармен сатып алушылар арасында сауалнама немесе сауалнама жүргізу, халықтың, ол деректерді өңдеу процесінде топтарға (класстарға) бөлу қажет болатын анкеталық сауалнама қолдануға болады. Бұл әр түрлі әлеуметтік, жас ерекшелік және т. б. халық топтарының кәсіпорын өнімін пайдалана отырып ақпараттарды арнайы таңдап алу үшін туралы пікірілерді анықтауға мүмкіндік береді.

а) сапа мінездемесі немесе оған әсер ететін фактор;

б) сапаның екі әр түрлі мінездемесі;

в) бір сапа мінездемесіне әсер ететін екі фактор.

Шашырату диаграммасына мысал келтірейік. Айталық, кәсіпорын сағатына сапалы буып түю өнімге деген сұранысқа қалай әсер ететінің зерттейді делік. Тұтынушы үшін буып-түю сыртқы безендіруі, сондай-ақ тауардың сақталуы өнімнің сапалы белгісі болып табылады. Өндіруші үшін бұл белгілі бір шығындардың сомасын көрсететін сандық көрсеткіш болып табылады. Ыңғайлы болу мақсатында деректерді жинап әрбір буып-түю түрінің нөмірін белгілейміз:

1 – зауыттық буып түюсіз сату (дүкенге қағазға орап әкелу);

2 –жұмсақ пакет;

3 - фирмалық жұмсақ пакет;

4 - қарапайым картон қорап;

5 – пластикалық құты;

6 - қорап фирмалық, сыйлық түрінде.

6.6 кесте

Бұл сауалнама  "Сыйлықтар" дүкенінен орау туралы және "Электроника" дүкенінен баға туралы өткізілді.

Күні	Бағасы, ден. ед.	Қорап түрі, N	Күні	Бағасы, ден. ед.	Қорап түрі, N
18.2 -" - 18.2 -"- 18.2 18.2 19.2 -"- -"- 19.2 -"- -"- 19.2 -"- 19.2	4 -"- 4,5 -"- 6 8 5,5 -"- -"- 5 -"- -"- 7 -"- 7,5	1 2 2 3 4 5 3 4 5 2 3 3 5 6 6	20.2 20.2 20.2 -"- 21.2 21.2 -"- -"- 22.2 22.2 -"- -"- 23.2 23.2 -"-	4 4,5 6 -"- 7,5 5,5 -"- -"- 4,5 6,5 -"- -"- 8 5 -"-	3 1 5 5 5 3 4 5 4 3 4 5 6 4 5

Орындаушы: Зайцева З.Н.

Шашырату диаграммасын құруды жеңілдету және 6 кестедегі бастапқы материалдарды одан әрі математикалық өңдеу үшін ранжированный түрінде:

Баға	N Қораптар	Баға	N Қораптар
4	1,2,3	6,5	3,4,5
4,5	1,2,3,4	7	5,6
5	2,31,4,5	7,5	5,6
5,5	3,4,5	8	5,6
6	4,5	8,5	0
		9	0

Сыйлық қорабының бағасы аталған жоқ және ең жоғары бағасы іс жүзінде8 бірл. құрады.

По ранжированным данным построим диаграмму рассеивания (рис. 6.4)