Дәріс. Сараптама ақаулығы және ақау шығындары

Компания саясаты жоғары сапалы өнімдері бойынша бастапқыда бағытталуы тиіс. Алайда, ақау керісінше кез-келген кәсіпорында орын алады. Ол ескерілуі тиіс.

Ақауды өнімнен, компания-өндірушісінен және одан басқа заттардан табуға болады. Жүзеге асыру барысында немесе оның сапасы нашар, және кәсіпорынның сапасы дәлел ретінде, ақау өнімді пайдалану процесінде жазылады. Ол талап арыз деп аталады.

Құны мен алдыңғы кезеңдегі санын салыстыру арқылы шағымдар. Оларды 100, 1000, 10000 өндірістік көлеміне байланысты санайды. Шағымдардың пайда болуын өндіруші өз мойнына алады, сондай-ақ материалдық қана емес, моральдық зиянын да келтіредіе. Ақауды талдау абсолюттік және салыстырмалық көрсеткіштерімен есептеледі.

Ереже бойынша, А_б  А_П.б.

Ақаулы және немесе тауар өнімдерін өндіру құнына сәйкес ақауды жоғалту абсолютті мөлшерін есептелген пайыздық шығындар мөлшерінің салыстырмалы көрсеткіштері. Мысалы:

6.12 кесте

Ақау көрсеткіштерін есептеу

NNп/п	Көрсеткіш, ден. ед.	Өткен жыл	Жыл есебі
1 2	Ақаудың соңғы құны Ақауды түзету шығындары	20 000 10 000	24 000 7 500
3	Ақаудың абсолютті мөлшері (стр.1 + стр.2)	30 000	31 500
4 5 6	Пайдалану бағамен ақау құны Жеке кінәлі ұстау мөлшерiн Жеткізушілерден жиналған сомалар	6 000 – –	6 500 1 500 8 000
7	Ақау шығындардың абсолюттік мөлшері (3бет + 4бет – 5бет – 6бет)	24 000	14 700
8	Өндірістік өзіндік құны бойынша жалпы (тауар) өнімдер	400 000	420 000
9	Ақаудың салыстырмалы мөдшері (3бет / 8бет * 100%)	7,5	7,5
10	Шығындарды салыстырмалы мөлшері (7бет / 8бет * 100%)	6,0	3,5

6.12 кестеден мынандай шешім шығаруға болады, басты себебі сапасыз шикізат немесе материалдық ресурстарды және басқа да түрлерін қамтамасыз ету болды. Есепті жыл өткен кезеңнің тәжірибесі негізінде өндіруші үшін шығындардың абсолюттік сомасы азайды, бұл сапасыз жағдайда өтеу бойынша қамтамасыз ету, материалдар жеткізу бойынша келісім-шарт жасады

(24 000 – 14 700) = 9 300 ден. ед.

немесе

Төмендеді шығындардың салыстырмалы мөлшері

6,0 – 3,5 = 2,5%.

Бір жылдық өнім бағасын анықтау, ақаулы өнім шықпаған кездегі(q). Осылай істеу үшін, жоспарлы бағаның (q₁P_пл) соңғы өнімнің өзіндік құнын үлесі көбейтілген (d_о.б.).

немесе:

q = q₁P_пл * d_о.б..

Мысалы: q₁P_пл = 500 000 ден. ед.

Онда:

Менеджерлер фирма басшылығына шығаратын өнім өндірісіне сапалы шикізат жеткізетін кәсіпорынды ұсынуы тиіс.

Ал кәсіпорыннан табылған ақауды талдау, сондай-ақ шағымдардың талдауы олардың себептері бойынша жүзеге асырылуы тиіс:

0. 
   Конструкторлық кемшілік;
   
1. 
   Өндірістік және технология;
   
2. 
   Шикізат, материалдар және жинақтаушы сапасы;
   
3. 
   Қызметкерлерінің кінәсі;
   
4. 
   басқа.