Сау адам ағзасының микрофлорасы
жүктеу/скачать 18,41 Kb.
|
|
САУ АДАМ АҒЗАСЫНЫҢ МИКРОФЛОРАСЫ Адамның микрофлорасы эволюция процесінде микро- және макроорганизмдердің өзара бейімделуінің нәтижесі. Адам ағзасының тұрақты микрофлорасындағы бактериялардың көпшілігі оның белгілі бір бөліктерінде өмір сүруге бейімделген. Сонымен қатар, тұрақты емес (кездейсоқ) микрофлораны құрайтын микробтар бар. Әрбір адам микрофлораның табиғи көздерімен қоршалған, басқа адамдармен араласып, олармен әртүрлі қарым-қатынасқа түсе отырып, тікелей және жанама байланыстардың нәтижесінде олармен микрофлораны «алмасады». Микроорганизмдер адам ағзасына сумен, тамақпен, әртүрлі заттардан, ауадан түседі. Бұл «кездейсоқ» топтың құрамы тек қоршаған орта факторларына ғана емес, сонымен қатар жұмыстың, күнделікті өмірдің ерекшеліктеріне, әр адамның жеке физиологиясы мен зат алмасуына (тері майлы немесе құрғақ, тершеңдік және т.б.) байланысты. Адам терісінің бетінде көптеген микробтар бар. Біз шомылу кезінде теріміздің бетінен шамамен 2,5 миллиард түрлі микроорганизмдерді жуатынымыз есептелген. Біздің терімізде сарциндер, зеңдер мен ашытқылар, дифтероидтар, сондай-ақ кейбір патогенді және шартты бактериялар (стафилококктар, стрептококктар) өмір сүреді. Олардың қоректенуін май және май бездерінің секрециялары, өлі жасушалар және ыдырау өнімдері қамтамасыз етеді. Адамның денесі топырақпен жанасқанда оның киімдері мен терісі әртүрлі микробтардың спораларымен (клостридиум сіреспе, анаэробты инфекция және т.б.) ластанады.Санитарлық-гигиеналық режимді, адамдардың қалыпты еңбек және тұрмыс жағдайын бұзу көбінесе терінің пустулярлы және саңырауқұлақ зақымдалуының себебі болып табылады. Ауыз қуысының микрофлорасы өте алуан түрлі. Қолайлы температура, сілекейдің сілтілі реакциясы, тамақтың қалдықтары алуан түрлі микроорганизмдердің дамуына қолайлы жағдай болып табылады. Ауыз қуысындағы адамдардың барлығы дерлік микрококктар, стрептококктар, стафилококктар, споралы және споралы емес таяқшалар, вибриондар, спирохеттер, спириллер, ацидофильдер, ашытқылар, актиномицеттер және т.б. Кариозды тістер мен бадамша қатпарлардағы бляшка мен шөгінділер әсіресе микробтарға бай. Ауру адамдарда және бактерия тасымалдаушыларда ауыз қуысында гемолитикалық стрептококктар, дифтерия таяқшалары, менингококктар, туберкулез таяқшалары және т.б. Адамның тыныс алу мүшелерінің тұрақты микрофлорасы жоқ. Адам ауамен бірге шаң бөлшектері мен оларға сіңірілген микроорганизмдердің үлкен мөлшерін жұтады. Тәжірибелер дем алған ауадағы микробтардың саны дем шығаратын ауаға қарағанда 200-500 есе көп екенін көрсетті. Олардың көпшілігі мұрын қуысында қалады және тек аз ғана бөлігі бронхтарға енеді. Өкпе альвеолалары мен бронхтардың соңғы тармақтары әдетте стерильді болады. Жоғарғы тыныс жолдарында (мұрын жұтқыншақ, жұтқыншақ) микробтардың салыстырмалы түрде тұрақты бірнеше түрі (стафилококктар, стрептококктар, дифтероидтар, пентококктар және т.б.) болады.Дененің қорғаныс күші салқындау, сарқылу, дәрумендердің жетіспеушілігі, жарақаттар нәтижесінде әлсіреген кезде, тыныс алу жолдарының тұрақты тұрғындары тыныс алу жолдарының жедел катаральды, тонзиллит, пневмония, бронхит және т.б. Асқазан-ішек жолдарының, әсіресе тоқ ішектің микрофлорасы өте мол. Кейбір жануарлар түрлерінің нәжісінің құрғақ салмағының 1/3 бөлігін микробтар құрайды. Тәулік ішінде ересек адам нәжіспен бірге шамамен 17 триллион организмді шығарады. Ересектердің ішек микрофлорасында микроорганизмдердің 260-тан астам түрі табылған. Негізгі массасын (96-99%) анаэробты бактериялар (бифидобактериялар, бактериоидтар) құрайды. Қосымша анаэробты микрофлора E. coii, лактобактериялар және энтерококктармен ұсынылған; олар жалпы ішек микрофлорасының шамамен 1-4% құрайды. 0,01-0,001% -дан аз қалдық микрофлора (стафилококктар, клостридиялар, протейлер, ашытқылар) деп аталады. Clostridium perf ringens сияқты адам ішегінің тұрақты тұрғынының ас қорыту ферменттерін өндіру қасиеті бар екені анықталды. E. coli және ішек микробтарының басқа түрлері адам ағзасына қажетті дәрумендерді (В1, В2, В12, К, т.б.) түзеді. Антагонист микробтар (бацилла ацидофиль, болгар таяқшасы, актиномицеттер және т.б.) организмге үлкен пайда әкеледі; олар жұқтырған тамақпен, ауамен және сумен бірге ішекке енетін патогендік бактериялардың дамуына жол бермейді. Энтеровирустар ішекте көп мөлшерде өмір сүреді және сау адамдарда ұзақ уақыт жасырын қалады. Қолайсыз жағдайларда олар бактериялардың белгілі бір түрлерімен байланысып, әртүрлі клиникалық ауруларды тудырады. Адам ағзасының микрофлорасы тұрақты емес, жасына, қоректенуіне және макроорганизмнің жағдайына байланысты оның түрлік құрамы өзгереді. Адам ағзасының микрофлорасы әртүрлі ауруларда терең өзгерістерге ұшырайды. Инфекциялық және соматикалық аурулардың әсерінен қалыпты микрофлораның түрлік құрамының бұзылуы, сондай-ақ антибиотиктерді ұзақ және ұтымсыз қолдану нәтижесінде әртүрлі типтердің арақатынасының өзгеруімен сипатталатын дисбиоз күйіне әкеледі. бактериялардың, бифидобактериялар санының күрт төмендеуі, стафилококктардың, соның ішінде гемолитикалық, Candida, гемолитикалық ішек таяқшаларының көбеюі, ас қорыту өнімдерінің сіңімділігінің бұзылуы, ферментативті процестердің өзгеруі, физиологиялық секрециялардың ыдырауы. Микрофлораның аумақтық ығысуы бірқатар асқынуларды тудырады: ішек диспепсиясы, токсикалық инфекциялар, іріңді процестер, тыныс алу жолдарының катаралы, пневмония, кандидоз және т.б. Қорытындылай келе, азық-түлік өнімдерімен үнемі байланыста болатын сауда және қоғамдық тамақтандыру қызметкерлеріне қолдың, дененің тазалығы, қалыпты денсаулықты сақтау қажеттігіне назар аударған жөн. жүктеу/скачать 18,41 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|