Достық деген не?  (достық туралы

 

4-

нұсқа

  

Маусым

 2016. 

46 

 

 

 

 

 

 

1.9 

Сөздерді, 

дыбыстарды 

орфоэпиялы

қ 

нормаларға 

сәйкес 

дұрыс айту 

 

 

 

 

қарым-қатынас 

құралдарын 

(ым-ишара, 

қимыл), дауыс 

ырғағын, 

мәнерін, 

қарқынын, сөз 

арасындағы 

кідірісті 

қолдану) 

1.1.9.1 сөздегі 

дыбыс түрлерін 

(дауысты, 

дауыссыз, жуан 

және жіңішке 

дауыстылар) 

ажырату және 

дұрыс дыбыстау     

1.1.9.2 

дыбыстардың 

мағына 

ажыратушылық 

қызметін түсіну  

 

 

 

сұраңыз. (Оқиға оқушыларға таныс ортада 

болуы  мүмкін.)  Мысалы:  саябақта,  ойын 

алаңында 

немесе 

сыныпта 

болатын 

оқиғаларды ойлап тауып, жұптасып, стоп-

кадрларды  пайдаланып,  көрініс  көрсетуді 

сұраңыз.  

Оқу жетістіктерін бағалау: 



 

тақырыпқа 

қатысты 

қарапайым 

сюжетті/оқиғалар 

желісін 

импровизациялау; 



 

әңгімені  баяндағанда  көркем  тілді 

қолдану қабілетін бағалаңыз. 

ауласына 

серуенге 

шығыңыздар. 

Оқушылардан 

жұптасып 

оқиғаның 

басында,  ортасында  және  соңында  не 

болатынын  көрсету  үшін,  үш  стоп-кадр 

бейнелеуін  сұраңыз.  Әр  стоп  кадрды 

фотоға  түсіріп  алыңыз  (Стоп  кадрдың 

сипаттамасы 

3-бөлімде 

берілген). 

Оқушылардан  өз  әңгімелеріне  тақырып 

қоюды  талап  етіңіз.  Сыныптың  ішінде  әр 

түрлі 

қағаздар, 

қарындаштар 

және 

борлары бар жазылым бұрышын жасаңыз. 

Ол  жерге  қуыршақтар,

 

ойыншықтар, 

суреттер  мен  фильм  бойынша  түсірілген 

стоп-кадрдың 

фотоларын 

қойыңыз. 

Оқушылардың  ол  жерге  жиі  барып,  бір-

біріне әңгіме айтып, өздерінің оқиғаларын 

жазып отыру әдетін қалыптастырыңыз.  

3.5 Мәтінді  

түрлі 

формада  

ұсыну 

 

 

1.3.5.1 

тақырыпқа 

байланысты 

керекті сөздер, 

сызбалар, 

суреттер, 

белгілерін 

қолдана отырып, 

Достық деген не? (достық туралы оқиға 

жазу) 

 

 

(МК)  Достық  туралы  шағын  әңгімені 

қалай  жазудың  үлгісіне  «Бірлесіп  жазу» 

әдісін  қолданыңыз.  Оқиғаның  басы, 

ортасы, соңына байланысты үш сөйлемнен 

«Бірлесіп жазу» әдісі бойынша нұсқауды 

2-бөлімнен қараңыз.  

Оқушылардың  сөйлем  туралы  түсінігін 

 

 

 

 

4-

нұсқа

  

Маусым

 2016. 

47 

 

2.3 Мәтіннің 

құрылымды

қ бөліктерін 

ажырату 

 

3.7 Қатені 

табу және 

түзету 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.9 

Сөздерді, 

дыбыстарды 

жай 

сөйлемдер/мәтін 

құрастыру және 

жазу  

 

1.2.3.1 

Мұғалімнің 

көмегімен 

оқыған мәтіннің 

тақырыбын, 

басын, ортасын 

және соңын 

анықтау 

 

1.3.7.1 Сөз, 

сөйлемін, 

мәтінді  мұғалім 

көмегімен (үлгі, 

талдау, т.б. ) 

тексереді және  

қателерді 

түзетеді 

 

 

1.1.9.1 Сөздегі 

дыбыс  түрлерін 

(дауысты, 

дауыссыз, жуан 

және жіңішке 

дауыстылар) 

ажырату   және 

дұрыс дыбыстау   

1.1.9.2 

дыбыстардың 

мағына 

ажыратушылық 

жазғызыңыз.  Оқиға  қызығырақ  болуы 

үшін  сөйлемдегі  қарапайым  сөздерді 

мағыналы,  көркем,  әсерлі  сөздермен 

алмастырып  жетілдіріңіз  (мағыналары 

жақын  және  қарама-қарсы  сөздермен 

жұмыс жүргізу). 

(Ө,Қ) 

Стоп-кадрлар 

фотоларын 

пайдаланып, 

сөйлемдер 

тізбегінің 

көмегімен  оқиғаларды  дұрыс  ретпен 

беруді сұраңыз. 

 (Т)  Оқушыларды  қолдау  мақсатында 

олардың жазған жұмыстарын қызықты ету 

үшін  «Бірлесіп  жазу»  әдісін қолданыңыз. 

Қажетті  жерде  сұрақ  белгілері  мен  леп 

белгілерін қоюды тапсырыңыз.  

Сынып  оқушыларының  қабілетін  ескеріп 

тапсырмаларды күрделендіруге  болады.  

Оқушыларға 

бір-біріне 

әңгімелерін 

дауыстап  оқуға  мүмкіндік  беріңіз,  мүмкін 

болған  жағдайда  өзге  сынып  оқушылары 

алдында да оқытыңыз.  

Оқу жетістіктерін бағалау: 



 

сөздердегі өздеріне таныс әріптерді 

дұрыс жазу; 



 

оқиғаны  баяндау  үшін  толық 

сөйлемдер құру; 



 

сөйлем  жазуда  сөздер  мен  сөз 

тіркестерінің 

арасындағы 

бос 

орынды  тиісті  сөзбен  толықтыру  

қабілетін бағалаңыз. 

пысықтаңыз.  Әрбір  сөйлемді  жазбас 

бұрын  бір  рет  дауыстап  айтып,  жазып 

болған  соң  қайтадан  дауыстап  оқыңыз. 

Сөйлемнің  қай  сөзден  басталып,  қай 

сөзден  аяқталатынын  сұраңыз.  Сөйлемді 

оқи  отырып,  ондағы  сөздерді  алмастыру 

немесе  сезімдерді  білдіретін  көркем 

сөздер  қосу  арқылы  оларды  қызықты 

құруға болатынын көрсетіңіз. Мысалы:  



 

«Мен  ...  ренжідім»  -  «Мен  өте  қатты 

ренжідім,  себебі  ол  менің  сүйікті 

ойыншығымды алып қойды» . 



 

 «Мен  ...  қуандым»  -  «Менің  ... 

қуанышымда  шек  болмады,  себебі...» 

болады. 

(Оқушылардың 

қабілетін 

ескеріп  «Оза  оқыту»    әдісін  қолдану 

үлгісі) 



 

«Мен ... толқып кеттім.» 



 

«Мен ... риза болдым.» және т.б. 

Өз  әңгімелеріне  диалог  кірістіріп,  ондағы 

сұрақтар 

мен 

жауаптардың 

тыныс 

белгілерін,  яғни,  сұрақ  белгілері  мен  леп 

белгілерін дұрыс қоюын көрсетіңіз.  

Алдыңғы 

сабақта 

қолданған 

сөз 

бұлттарының,  ой  бұлттарының  және 

жүрек  пішініндегі  қағаздарда  берілген 

кейіпкерлердің 

не 

ойлайтыны, 

не 

сезінетіні немесе не айтуы мүмкін екендігі 

туралы 

ұсыныстарын 

қолдануын 

бақылаңыз.  

Сөздің  емлесі  бойынша,  сөйлемдерді 

дұрыс  рәсімдеу  және  тыныс  белгілерін 

 

4-

нұсқа

  

Маусым

 2016. 

48 

орфоэпиялы

қ 

нормаларға 

сәйкес 

дұрыс айту 

 

 

 

 

 

қызметін түсіну  

 

1.1.9.3 сөздің 

буыннан 

тұратынын 

түсіну және 

сөздегі буын 

санын анықтау  

 

 

сөйлемнің  соңына  дұрыс  қою  бойынша 

жұмыстар жүргізіңіз.  

«Бағытталған жазу» әдісі туралы 

1-бөлімнен қараңыз. 

 

4-

нұсқа

  

Маусым

 2016. 

49 

 

Сауат ашу» пәні.  1-сынып 

4-бөлім: Бізді қоршаған әлем 

Осыған дейін меңгерілген білім 

 4 - бөлім бірінші  және үшінші  бөлімдерде қалыптасқан дағдыларға негізделеді. Оқушылар бейкөркем мәтіндерден ақпарат алуға мүмкіндік 

беретінін түсінеді. Сонымен қатар, сөздер мен сөйлемдерді дұрыс оқуға дағдыланады.  

Мәнмәтін 

Бұл бөлімде табиғат, ауа райы және маусымдар туралы сөз болады. Сонымен қатар, бұл бөлімнің «Жаратылыстану» және «Дүниетану» пәнімен 

байланысы бар. Мұғалімдер оқушыларға ұсынылатын тапсырмаларға сәйкес мәтіндер, тақпақтар немесе өлеңдер оқып беріп, оны қайталатуы 

керек

. 

 

Қысқаша шолу  

Бұл бөлімде «Әліппе кезеңі» жалғасады. Бөлім табиғат туралы шағын мәтіндерді жазудан басталады. Оқушылар жай сөйлемдерді жаза отырып,  

тиісті тыныс белгілерді қолданады. Оқушылар оқылым және жазылым бөлімінде ауа райы және жыл мезгілдері туралы оқиды және жазады. 

Сонымен бірге, бұл бөлім оқушылардың бойында мәтінді оқу дағдыларын қалыптастыруға және дамытуға, сөздік қорларын молайтуға ықпал етеді. 

Бөлім мектеп маңындағы телімге, баққа, орман мен таулы жерлерге топсеруенге баруды да қамтиды. 

 

Оқу 

бағдарламас

ына сілтеме 

Оқу 

мақсаттары 

Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері 

Мұғалімге арналған ескертпелер 

(оқыту әдістемесі бойынша) 

Оқыту ресурстары 

 

 

Дыбыс пен әріпті оқыту туралы  2-

бөлімдегі нұсқаулықты қараңыз. 

 Сабақ барысында оқушылардың 

қажеттілігіне қарай ұсынылған оқу 

мақсаттарын жүйелі түрде қолданып 

отырыңыз: 

1.9 Сөздерді, дыбыстарды орфоэпиялық 

нормаларға сәйкес дұрыс айту 

2.9 Дыбыс пен әріпті тану және 

ажырату 

Бұл бөлімде е, к, ү, и, й, ғ, г дыбыстары 

мен әріптерін өтуіңізге болады.  

Тұтасс оқу дағдысын қалыптастыруға 

назар аудару қажет.    

Қатемен жұмыс нұсқаулығы  

Қате түрлерін талдау жасап, қатемен 

жұмыс әдіс-тәсілін белгілеңіз.    Жазба 

жұмысы барысында жіберілген қателері 

бойынша оқушыларды топтарға бөліп, 

 

 

4-

нұсқа

  

Маусым

 2016. 

50 

2.1 Оқу түрлерін қолдану 

3.11 Пунктуациялық нормаларды сақтау  

3.12  Каллиграфиялық нормаларды сақтау  

қатемен жұмысты жүйелі 

ұйымдастырыңыз.  Сөздерді қатесіз 

жазуға бағытталған  жұмыс түрлерін 

түрлендіріп, мақсатты жүргізіңіз.  

«Сөйлеу қабырғаларына» қате жазылған 

сөздердің дұрыс нұсқасын оқушылармен 

бірге жазып, іліп қойыңыз. Оқушылар кез 

келген уақытта қайта оқып, есте 

сақтауына көмектеседі. Әр оқушыны 

жазба  жұмысын өзі тексеруіне, қатесін 

табуға бағыттаңыз. Оқушылардың әрбір 

жетістігін мадақтап отырыңыз.   

2.7 Түрлі 

дереккөздерде

н қажетті 

ақпаратты алу 

 

 

 

 

2.6 Мәтіннің 

түрлері мен 

жанрын,  

стилін 

анықтау 

 

2.5 Мәтін 

бойынша 

сұрақ қоя білу 

және жауап 

бере білу 

 

 

 

 

1.2.7.1 әліпби 

ретімен 

құрылған 

дереккөздерде

н (сөздіктер, 

анықтамалықта

р, суретті 

кітаптар) 

ақпараттарды 

табу 

 

1.2.6.1 

мұғалімнің 

көмегімен 

әңгімелеу 

мәтінін/ 

ерекшелігіне 

қарай мәтін 

жанрын (өлең, 

әңгіме, ертегі)/ 

стилін (көркем 

және 

бейкөркем) 

Табиғатты танимын 

 

 

(Ұ) Бізді қоршаған орта мен табиғат әлемі 

туралы 

сабақ 

өтетінін 

түсіндіріңіз. 

Таңдаған  тақырыбыңыз  жайында  сурет 

немесе фильм көрсетіңіз.  

(Т) Оқушыларға суреттерге жақсылап 

қарауға және қоршаған ортаның таныс 

элементтерді айқындауға мүмкіндік 

беріңіз.  Олардың көрге және барған 

жерлерін еске түсіруге көмектесіңіз. Егер 

оқушылардың сұрақтары болса, жауап 

беріңіз. Көрсетілген суреттер туралы 

ойлануға және сұрақтар қоюға 

ынталандырыңыз.   

(МК) Оқушыларға берілген сұрақтарға 

жауап ретінде ақпараттарды қолдануды 

үйрету үшін, табиғи әлем тақырыбындағы 

бейкөркем мәтіндерді қолданыңыз.(Т,Қ) 

Оқушылардың қойылған сұрақтарға 

жауап табуға, мәтіннің жанрын анықтауға 

Бұл бөлімде мұғалім тақырыпқа қатысты  

әңгіме, өлең, тақпақтарды қолдануы 

керек. Оқушыларға түсінікті болу үшін 

оларды бірнеше рет қайталаңыз. Басқа 

пәнде өтілген тақырыптармен 

байланыстыруға талпыныңыз. Мысалы, 

Жаратылыстану, Дүниетану пәні: таулар, 

ормандар. 

Табиғатқа байланысты бейкөркем 

кітаптар жинағын жасаңыз. Кітап оқуға 

ыңғайлы орындықтары бар оқу бұрышын 

ұйымдастырыңыз. Оқушыларға бос 

уақыттарында кітаптарды қолдануға 

мүмкіндік беріңіз.  

Үлкен қағазға оқушылардың мына 

сұрақтарға жауаптарын жазыңыз:  

Б ( не Білемін) 

Б (нені Білгім келеді)  

Қазақстанның сұлу 

табиғаты жайлы 

суреттерді мына 

сайттан алуға болады: 

http://travel.nationalgeogr

aphic.com/travel/countrie

s/seven-stans-

photos/#/glaciel-lake-

northern-

inylchek_12276_600x450

.jpg 

 

 

 

 

4-

нұсқа

  

Маусым

 2016. 

51 

 

1.9 Сөздерді, 

дыбыстарды 

орфоэпиялық 

нормаларға 

сәйкес дұрыс 

айту 

 

 

 

ажырату  

1.2.5.1 мәтін 

иллюстрацияс

ы бойынша 

сұрақтар қоя 

білу немесе 

оқығаны 

бойынша 

қойылған 

сұраққа жауап 

беру (мұғалім 

көмегімен) 

 

1.1.9.1 сөздегі 

дыбыс 

түрлерін 

(дауысты, 

дауыссыз, жуан 

және жіңішке 

дауыстылар) 

ажырату және 

дұрыс 

дыбыстау     

 

1.1.9.2 

дыбыстардың 

мағына 

ажыратушылы

қ қызметін 

түсіну 

 

(ертегі/ертегі емес) жаттығулары үшін 

оқушылардың оқу деңгейіне сәйкес 

бейкөркем мәтіннен үзінді іріктеп алыңыз.   

«Бағытталған оқу» әдісін қолданыңыз: 



 

кітапқа кіріспе; 



 

тексеру стратегиясы; 



 

өз бетінше оқу, 



 

мәтінге қайтып оралу және сұрақтарға 

жауап беру. 

Оқу жетістіктерін бағалау:  ақпараттарды 

қаншалықты тиімді қолданатынын 

бағалаңыз. 

 

Ү-ге орын қалдырыңыз. (нені Үйрендім) 

Оқушылардың бейкөркем мәтін берілген  

кітаптардың ерекшеліктерін 

білетіндіктерін (сұрақтарға жауап беруге 

көмектесетінін) және көркем шығармамен 

кейбір айырмашылықтарын 

білетіндіктерін тексеріңіз. 

Кейбір сұрақтарға жауап беруге 

көмектесетін кітаптарды анықтауды 

тапсырыңыз.  

Жауаптарды жылдам табуға арналған 

тәсілдерді (кітаптың мазмұны, әліпби 

ретімен берілген анықтамалықтар т.б.) 

қолдануын мадақтаңыз.  

Тапсырманы сыныппен орындағаннан 

кейін, оқу қабілеттеріне қарай 

оқушыларды топтарға біріктіріңіз. 

«Бағытталған оқу» әдісін қайталаңыз.   

2-бөлімдегі «Бағытталған оқу» әдісі 

туралы  нұсқаулықты қараңыз.  

Оқушылардың оқу деңгейлеріне қарай 

кітап таңдаңыз. 

ББҮ кестесіне қосымша оқушылардың 

қойған сұрақтарын жазыңыз. Оқылым 

кезеңдеріне баса назар аударыңыз және 

мәтінде кездесетін дыбыстар туралы 

білімдерін қолдануға мүмкіндік беріңіз 

 (буындап оқу). 

 

2.5 Мәтін 

бойынша 

сұрақ қоя білу 

және жауап 

1.2.5.1 мәтін 

иллюстрацияс

ы бойынша 

Серуенге шығамыз (таңдау бойынша)  

 

 

(Ұ) Топпен серуенге шықпас бұрын 

Оқушыларды табиғат аясына апарыңыз. 

Жұмбақтар 

 

4-

нұсқа

  

Маусым

 2016. 

52 

бере білу

  

 

 

 

 

 

 

 

3.4 

Оқыған/тыңда

ған  

материалдард

ың   

мазмұнын 

жазу

  

 

 

 

 

 

1.5 Түрлі 

жағдаяттарда 

тілдік 

нормаларды 

дұрыс 

қолдану

 

 

 

 

1.3 Тыңдалған 

материалды 

мазмұндау

 

 

 

 

 

сұрақтар қоя 

білу немесе 

оқығаны 

бойынша 

қойылған 

сұраққа жауап 

беру (мұғалім 

көмегімен) 

 

1.3.4.1 мұғалім 

көмегімен 

оқыған/тыңдағ

ан  

мәтіндердегі 

ақпаратты  

сурет, сызба, 

белгілер 

қолданып 

жеткізу  

 

1.1.5.1 түрлі 

жағдаяттарда 

этикет сөздерін 

қолдану  

1.1.3.1 

мұғалімнің 

көмегімен 

оқиғаның ретін 

сақтай отырып 

баяндау 

 

оқушыларға мәлімет беріңіз. Қайда 

барады/ кіммен кездеседі т.б. Сапар 

барысында туындайтын сұрақтар туралы 

оқушыларды ойландырыңыз. Әр оқушыға 

жеке немесе жұпта сұрақ беріңіз. 

(Ө) Серуен барысында әр оқушыға 

сұрақтарға жауап беруге мүмкіндік 

беріңіз. Өздерінің қызығушылығын 

оятатын қосымша сұрақтар қоюға, жазуға 

(сурет салуға) оқушыларды 

ынталандырыңыз.  

(Т,Қ) Серуен аяқталған соң оқушыларға 

жұпта не үйренгендіктері туралы ойларын 

бөлісуге мүмкіндік беріңіз. Оқушыларға 

мүмкіндігінше көбірек жазуға, сурет 

салуға тапсырма беріңіз. Сыныпты әр 

топтың пікірін барлығы ести алатындай 

ұйымдастырыңыз. 

 

Мысалы: орман, тау т.б. Мүмкіндік болса, 

ол жерде оқушылардың сұрақтарына 

жауап беретін гидтің болғаны дұрыс. Егер 

табиғат аясына шығу мүмкін болмаса 

(сапар туралы оқушыларға мағлұмат беру 

үшін) оқушыларға табиғат туралы фильм 

көрсетіңіз. Фильмді оқушыларға бірнеше 

рет көрсетіңіз. Олар сұрақ дайындауға 

және оған жауап іздеуге мүмкіндік алады.   

Әр оқушының сұрағын анықтап 

жаздырыңыз. Оқушылардың деңгейлеріне 

қарай жұптастыруға болады.   

Оқушылар мағлұматтарын топтарда 

бөлісу үшін:  



 

Оқушыларды араластырып топтарға 

біріктіріңіз. Әр топты әріптермен 

белгілеңіз. «А», «Ә», «Б» тобы т.б. 

және әр топ мүшесін «1», «2», «3» деп 

сандармен белгілеңіз. 



 

Әр топқа өз арасында не 

үйренгендіктерін айтуға 10-15 минут 

уақыт беріңіз. Олар жақсылап тыңдап, 

көбірек ақпаратты есте сақтауға 

талпынулары тиіс. Оқушылар көмек 

ретінде, қысқаша мәлімет жазып 

алуына немесе сурет салуына болады.  



 

Енді топтар мен оқушыларды 

араластырыңыз. Мысалы, «1», «2», 

«3» санды оқушылар жаңа топ 

құрайды. Әр оқушы жаңа топта, 

алдыңғы топта алған мәліметтерімен 

толық бөліседі.  

http://www.balakai.kz/pu

bl/zh_mba_tar/zhanuarlar

_turaly_zh_mba_tar/10-

1-0-202

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4-

нұсқа

  

Маусым

 2016. 

53 

 

3.5 Мәтінді  

түрлі формада  

ұсыну 

 

 

 

 

3.7 Қатені 

табу және 

түзету  

 

 

 

2.5 Мәтін 

бойынша 

сұрақ қоя білу 

және жауап 

бере білу 

 

 

1.3.5.1  

тақырыпқа 

байланысты 

керекті сөздер, 

сызбалар, 

суреттер, 

белгілерін 

толықтырып  

жай 

сөйлемдер/мәті

н құрастыру 

және жазу 

 

1.3.8.1 

мұғалімнің 

көмегімен сөз, 

сөйлем, мәтінді  

тексеру және  

қателерін 

түзету 

1.2.5.1 мәтін 

иллюстрацияс

ы бойынша 

сұрақтар қоя 

білу немесе 

оқығаны 

бойынша 

қойылған 

сұраққа жауап 

беру (мұғалім 

көмегімен) 

 

жүктеу/скачать 0,99 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: