Сборник Докладов «Исследование урока: опыт школ Казахстан»

Зерттеу мақсаты:
бесінші сынып оқушыларының білімін жетілдіру және оқуға 
уәждемесін дамыту үшін формативті бағалауды жүйелі түрде өткізудің ықпалын 
негіздеу.
Міндеттері
: 
1.
Зерттеу тақырыбы бойынша психологиялық
-
педагогикалық және әдістемелік
әдебиеттерді үйрену;
2.
Қалыптастырушы бағалау дағдыларын қалыптастыруға, сондай
-
ақ критериалды
бағалау дағдыларын дамытуға бағытталған тәсілдерді әзірлеу;
3.
Практикада апробациялау талдау және зерттеулер жүргізу
Мен
дәлелдегім
келетін гипотеза: қалыптастырушы бағалау білім алушылардың
қазақ
тілін үйренуге деген уәждемесін арттырады және тілді меңгеруді жетілдіреді.
Білім алушылар өз сыныптастарымен өзара қарым
-
қатынасты үйренуі, топта 
белсенді жұмыс істеуі, сыни ойлауды дамыту үшін ерекше қызықты тапсырмаларды 
орындауы, критериалды бағалауды қолдана отырып, өзін және сыныптастарын 
бағалай білуі; өзінің тілдік дағдыларын
және көшбасшылық қасиеттерін жетілдіруі 
тиіс.
Маңызды сәттердің бірі шығармашылық топта қажет болған жағдайда жеке білім 
алушыны бақылау, бейне түсіру, жеке білім алушылардың білімін жетілдіру сәттерін 
бекіту және сіздің қадамдарыңыз туралы сындарлы пікір бере алатын сыни дос болуы 
болып табылады.
Бесінші сыныптарда қалыптастырушы
бағалауды жүзеге асыру үшін білім 
алушылармен бірге жасалатын әртүрлі техника мен критерийлерді қолданамын. 
Өзін
-
өзі бағалау үшін оқушыларға "Жетістік баспалдағы" техникасын ұсынамын. 
Оқушылардың өзін
-
өзі бағалауын түсінуге "Блобтар ағашы" көмектеседі. 
"Рефлексивті нысана" техникасын орындау кезінде балалар өздерін өрісте 
көрсеткенде, мен кімге қызықты немесе керісінше қызықсыз болғанын, сабақта 
қиындық көргенін немесе жаңа нәрсе білгенін түсінемін. Балалар ерекше 
қызығушылықпен "Арал" техникасын пайдалану кезінде рефлексия жасады, онда 
кемелер қуаныш немесе қайғы аралына, шабыт немесе үрей
аралдарына
тоқталады
. 
Бірақ маған балалардың эмоционалдық жағдайын түсіну ғана емес, білім 
алушылардың білімін жетілдіру үшін не істеу керектігін түсіну өте маңызды. Ол үшін 
көп сұрақ қажет ететін сұрақтарды қолданамын:
-
Неге қиын болды?
-
Сабақта не білдіңдер
?
-
Сабақтан үміттеріңіз ақталды ма?
-
Бүгінгі сабақтан не алдыңыз?
-
Сабақ неге ойландырды
?
Мен оларға гаджеттерді пайдалануға рұқсат еткен кезде, сабақ кезінде білім
алушылар өте жақсы көреді. Сондықтан кейде мен СМС жазу сияқты техниканы 
қолданамын, олар бір
-
біріне сабақ қалай өткендігі туралы, олардың қызметін бағалай 
отырып, қалай жемісті жұмыс істегендігі туралы хабарламаларды қуана жазады
. 
"Екі жұлдыз және бір тілек" стратегиясы ерекше танымал. Бұл сенімсіз білім 
алушыларға өз жауаптарын бекітуге және өз білімдеріне деген сенімділікті сезінуге 
мүмкіндік береді.
"Бағдаршам" техникасы: оқушылардың мақұлдауын, келіспеуін немесе 
сенімсіздігін білдіру үшін сабақта үш түсті сигналдық карталарды қолданамын.
"Сэндвич" әдісі оқушыны ренжітпеу тәуекелімен жақсы, өйткені ескерту тек 
мақтаумен кезектесіп қана қоймай, сонымен қатар басым
болады. Бұл сондай
-
ақ білім 
алушыға деген сенімділікті ұялатады, шиеленісті жояды, оны өз оқу процесіне талдау 
145

жүргізуге, білімді жақсартуға ынталандырады. Көбінесе мен оны білім алушылардың 
эссесіне пікір жазғанда қолданамын.
Сабақтың қорытындысын шығару үшін оқушыларға лексиканы қайталауға, 
олардың ойларын топтастыруға және оларды қажетті жаққа бағыттауға көмектесетін 
"Синквейн" әдісін табысты қолданамын.
Оқушылардың білімін жетілдіру үшін қалыптастырушы бағалау әрекетінің 
механизмі қандай? Рефлексия жүргізу кезінде кері байланыс механизмі іске 
қосылады, ол оқушылардың өз қателіктерін талдауға бастамашылық етеді, соның 
арқасында олар сөйлеудің қандай
аспектісін пысықтап, жақсарту
керектігін
түсінеді. 
Одан әрі білім алушы осы тақырып бойынша сөйлеу, оқу, тыңдау және жазу 
дағдыларын жетілдіру бойынша жұмыс жоспарын құруы қажет. Міне, осы сәтте білім 
алушыға тиісті көмек көрсету қажет. Күнделікті сабақтар мұғалімнің бақылауымен 
және өз бетімен, білім алушылардың лексикалық қорын байытады, сол арқылы 
сөйлеу дағдысын жақсартады және ауызша сөйлеуді әралуандырады. Ауызша 
сөйлеуді жетілдіру эссе, хаттар, әңгімелер, қысқаша түйіндеме және мақалалар жазу 
кезінде оң өзгерістерге алып келеді. 
Білім алушылар өздерін және сыныптастарын бағалай отырып, өз тілдік 
дағдыларын қалай жақсарту керектігі туралы үнемі ойланып отырды: сөйлеудің 
жүгіртпеушілігі 
мен 
эмоционалды 
бояуын 
дамытуды, 
грамматикалық 
құрылымдарды дұрыс қолдану және лексикалық қорды байытуды
. 
Білім алушыларға критериалды бағалау принциптерін түсіндіре отырып, біз оларды 
құруда
және өз жолдастарын бағалауда сенімді қадамдар жасадық. Олар бір
-
бірін 
бағалап қана қоймай, серіктестердің жауаптары жөнінде өз пікірлерін білдірді. Неге 
білім алушылардың пікірлері мен үшін маңызды болды? –
Маған олардың сөздерін 
тыңдау, олардың сөздік қорын білу, басты мақсатқа жету үшін қазақ 
тілінде өз 
ойларын
білдіруге көмектесу 
- 
коммуникативтік қабілеттерін дамыту және сыни 
ойлауды дамыту
болып табылды. Мен барлық білім алушылар өз жолдастарының 
жауаптары бойынша өз пікірін еркін жеткізе алмайтынын
байқадым,
өйткені олардың 
талдау жүргізу үшін дәлелдеме дағдылары дамымаған, ой білдіру үшін лексикалық 
қор жетіспейді. Демек, келесі сабақтарда мен белгілі бір білім алушылармен жеке 
жұмысты жоспарладым. Біз жетістіктеріне
талдау жасадық, тілдік дағдыларын 
жақсарту мақсатымен келесі сабақ жоспарын біріге жасауды 
негіздедік.
Бұдан әрі 
мен дәлелдерді келтіре отырып, критериалды бағалауға баса назар аударуды 
жоспарладым.
[1. 
б.50
-51] 
Оқу сапасын арттыру үшін мұғалім сыныптын жас ерекшеліктерін зерделеп, 
жағымды ахул қалыптастыру керек.
Басқа әдістермен сабақастыра отырып жас 
шамасына сай тапсырмалар орныдау барысында білім алушылардың ақыл 
- 
ой, 
еңбек, адамгершілік, ұйымшылдық, эстетикалық тәрбиесі қалыптасып отырады. 
Мұндағы тапсырмалардың құрылысымен қатар оның мағынасы да әр оқушыға әсер 
етеді.
Деңгейлеп оқыту технологиясы бойынша білім алушылардың білімді өздігінен 
саналы түрде меңгеруіне ерекше мән берілген. Оқу іс
-
әрекетінің негізгі түрі 
оқушылардың өздігінен орындайтын жұмысы болып табылады. Сонымен қатар, 
деңгейлеп оқыту технологиясы сынып ішіндегі дарынды оқушыларды анықтауға 
көмектеседі.
Білім алушының өз бетінше деңгейлік тапсырмаларды орындауына 
қарай сынып білімінің қаншалықты төмен немесе жоғары екендігін білуге 
болады.деңгейлеп оқыту технологиясы білім алушылардың өз білімін жаңа 
әдіспен
бағалауға мүмкіндік береді. Ең бастысы, білім мен ғылымға деген 
құштарлығы артады. Яғни, деңгейлеп оқыту технологиясы нәтижесінде білім 
146

алушылар оқу жұмысындағы жеткен жетістіктерімен жіберген
кемшіліктері туралы 
біліп, өз еңбектеріне талдау жасайды.
[1. 
б.72
] 
Ал олардың білімділік деңгейін анықтау үшін мұғалім яғни мен өзім
коммуникативті болуға тиіспін, сонда ғана білім берушы мен білім алушы қарым
-
қатынасы
орнатылып, оқыту барысыны маңызды үлес қосылады.
Менің бақылауымнан кейін жасаған негізгі қорытындылар
- 
бұл қалыптастырушы 
бағалау білім алушылардың білім алуларына талдау жүргізуге көмектескен және сол 
арқылы білім алушыны пәнді оқуға ынталандырды. Сонымен қатар, мен күтпеген 
нәтижелерді біз күткен және күтпеген балалар көрсетеді деген қорытынды жасадым. 
Олар кейде жекелеген пәндер бойынша проблемалар туындағанына қарамастан, 
көшбасшылық қасиеттерді көрсетеді, жекелеген мәселелер үшін ерекше шешімдер 
айтады.
Жалпы, менің зерттеуім оң нәтиже берді деп сеніммен айтуға болады, себебі мен 
өзім үшін кейбір мұғалімдер үшін күмән тудырған гипотезаны дәлелдей алдым: 
өалыптастырушы
бағалау білім алушылардың қазақ
тілін үйренуге деген уәждемесін 
арттырады және олардың білімін жетілдіреді.
Оқыту –
бұл жекелеген құбылыс емес, дағды емес, ол, білім алушылардың оқу 
қабілеттерін
жақсартуға мүмкіндік беретін педагогикалық шеберліктің біршама 
жиынтығы. 

жүктеу/скачать 47,28 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: