Сборник материалов IV международной научно-практической конференции «Роль физико-математических наук в современном образовательном пространстве»

271
 
 
УДК 37.032 
ФОРМИРОВАНИЕ И РАЗВИТИЕ ПРИМЕНЕНИЯ ИНФОРМАЦИОННЫХ  
ТЕХНОЛОГИЙ В УЧЕБНОМ ПРОЦЕССЕ 
 
Туленова Г.А. 
 
Кафедра методики преподавания иностранного языка АГУ 
 
Если  бросить  ретроспективный  взгляд  на  историю  развития  цивилизации,  то  нетрудно  установить,  что 
люди  всегда  прибегали  к  использованию  вспомогательных  средств  для  успеха  обучения  подрастающего 
поколения. Так, например, данные археологических раскопок свидетельствуют о том, что в очень далекие от нас 
времена  родители  обучали  своих  детей  счету  с  помощью  разноцветных  камушков,  костей  животных  и  других 
предметов.  В  более  позднее  время,  как  стало  известно  из  литературных  источников,  наши  коллеги,  жившие  в 
античном  обществе,  при  обучении  грамоте  пользовались  навощенными  дощечками,  на  которых  писали 
заостренными металлическими стержнями – стилусом. 
Значительный прогресс науки и техники в XIX столетии, дальнейшее развитие капиталистического способа 
производства стали причиной промышленной революции, в результате чего появляется много новых технических 
устройств  и  машин,  в  том  числе  предназначенных  для  обслуживания  сферы  быта  человека.  Первыми 
техническими  средствами  обучения  были  светопроекционные  аппараты,  проецировавшие  изображения, 
нанесенные на прозрачное стекло, в затемненном помещении на белую стену или специальный экран. 
Истории  более  или  менее широкого  использования  технических средств в обучении  иностранным языкам 
начинается  в  первом  и  втором  десятилетиях  XX  столетия,  когда  появилась  «чудо  века»  -  граммофонная 
пластинка. Новое средство, с помощью которого демонстрировалось «законсервированное звучание», привлекло 
не только учителей энтузиастов, но и ряда крупных специалистов – филологов и педагогов. Так, О. Есперсен еще 
в  1904  году,  что  в  руках  способного  учителя  фонограф  может  оказать  учащимся  неоценимую  помощь.  Русский 
ученый  Л.В.  Щерба  в  1914  году  опубликовал  несколько  работ,  в  которых  ставил  акцент  на  большом  значении 
фонографа  (граммофона)  для  обучения  фонетике,  особенно  в  процессе  формирования  правильных  навыков 
иноязычной интонации и ритма. 
Развитие радиотехники, ввод в эксплуатацию широковещательных радиостанций привели к тому, что уже в 
30-х  годах  XX  столетия  радиоцентры  Лондона  и  Берлина  начинают  передачу  в  эфир  уроков  английского  и 
немецкого языков для изучающих иностранные языки самостоятельно. 
Несколько  позже  мир  стал  свидетелем  новых  выдающихся  изобретений  –  сначала  электромеханической, 
затем  оптической  звукозаписи,  а  в  40-х  и  50-х  годах  –  магнитной  звукозаписи,  использование  которой  по 
всеобщему мнению, господствующему среди многих наших и зарубежных коллег, открыло совершенно новую эру 
в обучении языкам вообще и иностранным в частности. 
В  настоящее  время  технизация  учебно-воспитательного  процесса  продолжает  усиливаться.  Научно-
технический прогресс обусловил технологизацию сфер образования и культуры, гуманитарных областей знания. 
Сегодня мы уже говорим об информационных, медицинских, образовательных и других подобных технологиях. 
С  развитием  науки  и  техники  значительно  расширились  возможности  человека,  благодаря  новым 
промышленным,  электронным,  информационным  технологиям,  обладающим  колоссальными  ресурсами. 
Качественные  изменения,  возникающие  при  этом,  свидетельствуют  о том,  что  новые способы  обучения  уже  не 
укладываются  в  рамки  традиционных  методик  и  средств  обучения,  а  также  индивидуальных  способностей 
преподавателя. Появляются новые технические, информационные, полиграфические, аудиовизуальные средства 
с  присущими  им  новыми  методиками,  которые  становятся  неотъемлемым  компонентом  образовательного 
процесса, внося в него определенную специфику. 
Решение проблемы повышения эффективности и обеспечения гарантированного качества обучения многие 
теоретики и практики педагогики связывают сегодня с применением средств вычислительной техники в учебном 
процессе.  Все  более  очевидным  становится  утверждение,  что  использование  информационных  технологий  в 
учебном  процессе  -  это  основа  преобразования  системы  образования.  Как  отмечают  B.C.  Аванесов,  Н.П. 
Брусенцов, С.Ф. Маслов и ряд других авторов [1], кризис современного образования возник вследствие того, что 
оно  стало  массовым.  Чтобы  обучить  сравнительно  небольшие  контингенты  людей,  достаточно  предоставить 
компетентных преподавателей в количестве, достаточном для обеспечения индивидуальной работы с учащимися. 
Решить же задачу обучения и переобучения десятков миллионов людей "обеспечить должное качество обучения 
"вручную"  нельзя  -  нужны  технические  средства,  машины,  компьютеры.  Бумажная  технология  в  этих  условиях 
неминуемо приводит к снижению качества, деградации образования" [2]. 
Процесс обучения в современном индустриальном обществе не может быть реализован без использования 
технических средств, позволяющих полнее, глубже и с имитацией реальных условий осваивать как базовые, так 
и  профессиональные  знания.  Применение  с  этой  целью  автоматизированных  обучающих  систем  призвано,  в 
частности,  разрешить  противоречия  между  непрерывно  возрастающим  объемом  учебной  информации  и 
ограниченными сроками обучения, между массовостью обучения и его дифференциацией и индивидуализацией, 
а  так  же создать  условия  для  более  качественной  фундаментальной  подготовки  в  сочетании  с  одновременным 
освоением  современных  информационных  технологий.  Такой  подход  позволяет  говорить  о  своеобразной 
педагогической технологии. 

272
 
 
В  течение  последних  20  лет  в  развитии  методов  хранения  и  использования  информации  произошла 
настоящая  революция.  Во  многом  изменился  тип  и  потенциальное  значение  информации.  Компьютер  и 
компьютеризация  вышли  из  поры  младенчества,  информационная  технология  стала  частью  повседневной 
реальности. 
Еще  недавно,  закончив  школу,  человек  вступал  в  мир,  меняющийся  довольно  медленно.  Но  уже 
сегодняшнее и будущее поколения учеников нуждаются в образовании, которое подготовит их к тому, с чем они 
столкнутся за пределами школы. 
Компьютеризация  учебного  процесса  вызвана  потребностями  самой  системы  образования  и  связана  с 
основными  направлениями  развития  педагогической  науки:  потребностью  в  повышении  качества  учебно-
воспитательного  процесса;  оптимизацией  управления  в  сфере  образования;  совершенствованием  научно  -
педагогических исследований, усилением влияния их результатов на педагогическую практику. 
Новые  подходы  к  пониманию  роли  новых  информационных  технологий  (НИТ),  включающих  в  себя 
современные  средства  коммуникаций,  компьютерные  среды,  интерактивное  видео,  системы  видеотекста, 
мультимедиа  и  т.п.,  а  также  методы  их  использования,  разрабатываемые  на  фоне  более  общих  исследований, 
связанных  с  изменениями  в  обществе,  начинают  разрабатываться  и  в  образовании,  как  одном  из  социальных 
институтов,  непосредственно  влияющем  на  эти  изменения.  Появляющаяся  заинтересованность  учителей  и 
желание использовать в своей профессиональной деятельности предоставляемые информационной технологией 
возможности,  с  одной  стороны,  и  возникающая  потребность  учеников  приобретать  новые  знания,  с  другой 
стороны, ведут  к  необходимости  создания  новых  педагогических  технологий,  основанных  на  тех  возможностях, 
которые  НИТ  открывают  для  совершенствования  учебного  процесса.  Информационные  технологии  в  школе 
изучаются  не  как  самоцель,  а  в  контексте  их  применения  как  на  уроках  по  различным  предметам  школьного 
цикла, так и во внеклассной работе. 
Развитие  процесса  информатизации  сферы  образования  выдвигает  на  передний  план  задачу  создания 
педагогически  обоснованной  стратегии  применения  НИТ  в  школе,  способствующей  усилению  педагогического 
воздействия на формирование личности учащегося, его моральных и волевых качеств, творческих способностей, 
потребностей к самообразованию. 
Одним из наиболее революционных достижений за последние десятилетия, которое значительно повлияло 
на образовательный процесс во всем мире, стало создание всемирной компьютерной сети, получившей название 
Интернет, что буквально означает "международная сеть" (англ, international net). 
Использование  кибернетического  пространства  (syberspace)  в  учебных  целях  является  абсолютно  новым 
направлением общей дидактики и частной методики, так как происходящие изменения затрагивают все стороны 
учебного  процесса,  начиная  от  выбора  приемов  и  стиля  работы,  кончая  изменением  требований  к 
академическому уровню обучающихся. 
Содержательная  основа  массовой  компьютеризации  образования,  безусловно,  связана  с  тем,  что 
современный  компьютер  представляет  собой  эффективное  средство  оптимизации  условий  умственного  труда 
вообще, в любом его проявлении. Р. Вильяме и К. Макли в своей статье "Компьютеры в школе" пишут: "Есть одна 
особенность  компьютера,  которая  раскрывается  при  использовании  его  как  устройства  для  обучения  других,  и 
как  помощника  в  приобретении  знаний,  это  его  неодушевленность.  Машина  может  "дружелюбно"  общаться  с 
пользователем  и  в  какие-то  моменты  "поддерживать"  его,  однако  она  никогда  не  проявит  признаков 
раздражительности  и  не  даст  почувствовать,  что  ей  стало  скучно.  В  этом  смысле  применение  компьютеров 
является, возможно, наиболее полезным при индивидуализации определенных аспектов преподавания". 
 
Список литературы 
1.  NatureNeuroscience, onlineFebruary 17,2008  
2.  Зимняя  И.А.  Особенности  создания  проблемных  ситуаций  при  обучении  иностранному  языку  //  Проблемное 
обучение в специальном вузе. – М., 1987. 
3.  Полат Е.С. Интернет на уроках иностранного языка // Иностр. языки в школе. – 2001. – № 2, 3. 
4.  Полат  Е.С.  Некоторые  актуальные  проблемы  современного  обучения  иностранным  языкам.  //  Иностранные 
языки в школе, 2001.-№ 4 .-С.5-7. 
 
 
УДК 004.65
 
СТУДЕНТТЕРДІҢ  БІЛІМІН  БАҚЫЛАУҒА АРНАЛҒАН  
ТЕСТІЛЕУ ЖҮЙЕЛЕРІН  ҚҰРУ   
 
Убаева Ж. Қ., Қабдиллаева Г.Е. 
 
Батыс Қазақстан Инженерлік-Гуманитарлық Университеті, Орал, 
Zhanar_ubaeva@mail.ru
 
Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе мемлекеттік өңірлік университеті, Ақтөбе 
 
Компьютерді қолдану бақылауды ұйымдастырудағы ең қолайлы әдіс болып табылады. Оқушылардың білім 
деңгейін  арнайы  тестілерді  қолдану  арқылы  бақылауға  болады.  Сынақ  әдісі  арқылы  адамның  меңгерген  білім 
деңгейі  зерттеліп,  оның  нәтижелері  салыстырмалы  түрде  қорытындыланады.  Қазіргі  күнде  тест  әдісі  кеңінен 
қолданылады. 
Тест дегеніміз
 - ғылыми өлшемдер негізінде сыналған әр түрлі мақсатта педагогикалық өлшеулер 

273
 
 
жүргізуге  қолданылатын,  қысқаша  стандартталған,  сынау  уақыты  шектелген  тапсырмалар  жиыны.  Ондай 
стандартталған  тапсырмалар  сынақтан  өтіп  отырған  адамның  білімін,  білім  –білік  дағдылары  туралы  белгілі  бір 
деңгейде тексеруге мүмкіндік береді. Басқа бақылау әдістерімен салыстырғанда тестілеу әдісі бойынша әлдеқайда 
шынайы  нәтижелер  алуға  болады.  Себебі  тестілеу  нәтижесі  сандық  бағдарланып  бекітілген  тұрақтылармен 
салыстырылады.  Бұл  әдіс  бақылау  нәтижелерін  объективті  түрде  әрі  сенімді  әрі  сәйкестендірілген  күйде  өлшеп, 
анықтауға мүмкіндік береді[1]. 
Тестілеу    қиын    жүйенің    ашық    көрсетілген    белгілеріне    ие.Тестілеу  –  құрылымдық    жүйеге  
сәйкестендірілген    қысқа    сұрақтар    мен   тапсырмалар   жүйесі, жауап   іздеуді    уақыт    бойынша    шектеу   және  
оқушылардың    сандық    әрі    сапалық    жеке    айырмашылығын    белгілеуге,  оқушы    мен    оқытушы    жетістігін  
айқындайтын  жүйе. Тестілеу  сынақтамалық  тапсырмалардан  тұрады – оқулық  сұрақтары, міндеттер, мәселелік  
жағдайлар.  
 
Тестілеу  әдісінің  кеңінен  таралуына,  тестілеу  нәтижелерін  мейлінше  тез  және  сапалы  түрде  өңдеп 
шығаруға компьютерлердің үлкен септігі тиері сөзсіз. 
Тестілеуде  компьютерді  қолдану  оқушылардың  білім  деңгейін  сырттан  бақылауды,  олардың  өзін-өзі 
бақылауын  қамтамасыз  ету  мақсатында  қолданылады  және  бұл  технология  оқушы  жауабын  таңдау  принципіне 
немесе өте қысқа да нұсқа жауаптар алу принципіне негізделген [2]. 
Қазіргі компьютерлік құралдар мұғалім мен оқушының шығармашылықпен еңбек етуіне жаңа мүмкіндіктер 
береді, олар оқушылардың өзіндік жұмыстарын тиімді ұйымдастыруға ықпал етеді. Оқыту программаларын тез әрі 
тиянақты  құрастыруға  мүмкіндік  беретін  программалау  жүйесі  оқу  үрдісінде,  оқушылардың  білімін  бағалауда 
компьютерлерді кеңінен қолдануға жол ашады. 
Қазіргі  уақытта  компьютерлік  тесттердің  жасалуына  және  оқу  процесінде  оның  қолданылуына  көп  көңіл 
бөлінеді.  Оқу  процесі  күрделі  жүйе  ретінде  төрт  құрамдас  бөлімді  қамтиды:  оқу  жоспары,  курс  мазмұны  және 
құрылымы, оқыту ортасы (педагог, оқыту технологиясы және құралы) және білім беру процесін бақылау. Алғашқы 
екі бөлім пән бойынша білімнің педагогикалық моделін бейнелейді. 
Оқытуды    бақылау  білімнің  жеке  моделінің  білім  деңгейін,  дағдыларын  және  шеберліктерін  аралық  және 
қорытынды  өлшеу  көмегімен  оқушының  білімінің  жеке  моделі  мен  білімнің  педагогикалық  моделі  арасындағы 
сәйкестікті бағалау жолымен жүзеге асырылады. 
Бақылау бойынша эксперттің ең күрделі міндеті – білімнің жеке моделі мен педагогикалық моделінің үйлесу 
немесе үйлеспеу деңгейін максимальды обьективті бағалауды болдыратын тесттік тапсырмаларды дайындау.    
Тест-бұл  логикалық  бағалауға,  статистикалық  өңдеуге  және  салыстырмалы  талдауға  оңай  болатын 
объективтік және стандарттық өлшем.  
Тест-стандартталған тапсырмалар, оны орындау нәтижелері бойынша психофизиологиялық жіне тұлағалық 
сипаттамаларды, сондай-ақ сынаушының білім және дағдылары туралы айтуға болады.  
Тест-бұл тұлғаның белгілі бір психологиялық сапасы дамуының деңгейін өлшеуге жол ашатын тапсырмалар 
жүйесі.  
Тест-бұл тапсырмалардың немесе сұрақтардың жиынтығынан тұратын және мінез-құлық типтерін, қандай 
да бір әрекет түрін үйрену деңгейін анықтауға мүмкіндік беретін стандартты жағдайларда өтетін арнаулы құрал. 
Тест-сандық  және  сапалық  жеке  психологиялық  ерекшеліктерді  анықтауға  арналған,  көбінесе  уақыт 
жағынан шектеулі, стандарттық сынақ. Бұл анықтамалар әртүрлі көрінгенімен, бір-біріне жақын. Біз үшін олардың 
ең маңыздысы: тест деген сөздің психологиялық педагогикалық ұғымда тексеру, сынақ деген мағына беретіндігі. 
Бірақ  бұл  қандай  да  бір  сапаның  немесе  қасиеттің  бар  жоғын  жай  ғана  анықтау  емес.  Тест-тұлғаның  жеке 
ерекшеліктерін  анықтау  құралы  ретінде  қызмет  ететін  арнаулы  аспап.  Тест  арнайы  тапсырмалар  жиынтығынан 
және әдістемеліктен тұрады. Тест тапсырмалары - жас деңгейлері бойынша топталған, арнайы даярланған және 
сынақтан  өткізілген  тапсырмалар  жиынтығы,  ол  статистикалық  мәліметтерді  пайдалану  негізінде  зерттелетін 
сапалар мен қасиеттерді объективті әрі сенімді бағалауға жол ашады [3].  
  Осыған орай қазіргі кезде тестілеу жүйелерінде көптеген әмбебап арнайы бағдарламалар қолданылады. 
Тестілеу  бағдарламаларының  ішінде  мәліметтер  қоры  мен  Web  технологияларды  қолданып  жасалынған 
бағдарламалардың практикалық құндылығы жоғары болатындығы белгілі.  
Осыған  орай  біз  құрған  қосымшада  MySQL  мәліметтер  қорын  қолданып,  PHP  тілінде  әмбебап  тестілеу 
жүйесінің  бағдарламасы құрылған.  Қолданбалы бағдарламалық өнім  PHP-MySQL технологиясы  арқылы жасалған 
клиент-серверлі Web қосымша. Web қосымша Denwer ортасында жасалған. Бағдарламаның басты ерекшелігі бір 
мезгілде бірнеше адам тест тапсыра алады, яғни клиент-сервер технологиясына  негізделген [4].  
Құрылған  мәліметтер  қоры«Sinak»  деп  сақталған  және  олар  өзара  байланысқан  6  кестеден  тұрады:  top, 
student, pan, surak, sinak, natizhe. Кестелер арасындағы байланыс схемасының диаграммасы төмендегідей:  

274
 
 
 
 
1-сурет. Мәліметтер қорының диаграммасы 
 
Қосымшада  әрбір  пән  бойынша  тест  сұрақтарының  базасы,  тест  тапсырған  студенттердің  аты-жөні, 
факультеті, курсы, мамандығы, жинаған балдары сервердегі мәліметтер қорында сақталады.  
Бағдарлама  клиенттік  және  администраторлық  (серверлік)  бөлімдерден  тұрады.Бағдарламаның  клиенттік 
бөлімі  тест  тапсырушы  студентке  арналған.  Тест  тапсыру  үшін,  браузерді  қосып,  адрестік  жолдан 
http://localhost/sinak
 адресін теріп, жүктеу керек.  
 
Тестілеу парағы sinak кестесіндегі администратордың баптауларына сәйкес жүргізіледі.  
 
 
2-сурет.Sinak кестесінің мазмұны 
 
Бұл  кестедегі  қазақ  әріптері  Unicode  форматында  берілген.  Бірақ  браузерге  дұрыс  күйінде  шығады. 
Қосымшада  құрылған  тест  Информатика  пәнінен  2-аралық  бақылау  сынағы.  Тапсыратын  сұрақ  саны  10.  Бұл 
мәлімет  sinak  кестесінің  tap_sur_sani  өрісінде  беріледі.  Тестке  берілетін  уақыт  15  минут.  Базадағы  барлық 
тапсырмалар  саны  Pan  кестесінде,  surak_sani  өрісінде  беріледі.  Мұнда  50  сұрақ.  Бұдан  да  көп  енгізуге  болады. 
Сұрақ  санына  шектеу  жоқ.  Тест  сынағын  тапсыру  кезінде  pan.surak_sani  (мысалда  50  сұрақ)  сұрақтың  ішінен 
sinak.tap_sur_sani  (мысалда  10  сұрақ)  сұрақ  кездейсоқ  сандар  генераторының  көмегімен  таңдап  алынады.  PHP 
тілінің mt_rand() функциясын қолдандық. Код фрагментінен үзінді (test.php файлынан): 
function get_zh() 
{ 
$st=""; 
for ($j=1;$j<=5;$j++) $b[$zh]=FALSE; 
for ($j=1;$j<=5;$j++) { 
do { 
$zh=mt_rand(1,5); 
if ($b[$zh]==FALSE) { $b[$zh]=TRUE; 
if ($zh==1) $st=$st."1"; 
if ($zh==2) $st=$st."2"; 
if ($zh==3) $st=$st."3"; 
if ($zh==4) $st=$st."4"; 
if ($zh==5) $st=$st."5"; 
break; }} while(TRUE);}  
$z=strpos($st,"1")+1; 
$st=$z.$st; 
return $st; 
} 
Тест  тапсырып  болған  әрбір  студенттің  нәтижесі  серверге  жазылады  және  сол  адамның  клиенттік 
компьютеріне  де шығады.  Тест  нәтижесінің  серверге  жазылуы  кейін  нәтижелерді  ведомость  түрінде жинақтауға 
мүмкіндік береді. Тест сұрақтарының базасы клиенттік компьютерге сервердегі мәліметтер қорынан жүктеледі.  

275
 
 
Бағдарламаның  администраторлық  бөлімі  оқытушыға  арналған.  Ол  мәліметтер  қорына  өзгеріс  енгізу 
құқығына иә. Бағдарламаның администраторлық бөлігіне кіру үшін 
http://localhost/sinak/administrator
 жолын теру 
керек.  
 
 
3-сурет. Админстраторлық бөлімге кіру парағы 
 
Админстраторлық бөлім phpMyAdmin утилитасы арқылы басқарылады.  
 
 
4-сурет. Мәліметтер қорының кестелері 
 
Мұнда  бағдарламада  қолданылатын  кестелер  мазмұны  көрсетілген.  Әр  кестенің  мазмұнын  ашып  сәйкес 
мәліметтерді  өзгертуге  болады:  тест  сұрақтарын  базаға  жүктеу  (surak  кестесі),  студенттер  туралы  мәліметтер 
(student  кестесі),  пән  туралы  мәліметтер  (pan  кестесі),  топ  туралы  мәліметтер  (top  кестесі),  сынақ  туралы 
мәліметтер (sinak кестесі), тест нәтижелері туралы мәліметтер (natizhe кестесі).   
Жалпы,  бағдарламаның  администраторлық  бөлімінде  тест  сұрақтарын  базаға  енгізіп-жоюға,  өзгертіп-
редакциялауға  болады.  Тест  тапсырған  топ  студенттерінің  нәтижесін  ведомость  түрінде  шығаруға  болады.  Ал 
клиенттік  бөлім  тест  тапсырушы  студентке  арналған.  Қолданбалы  бағдарламаны  жоғары  оқу  орындарында 
студенттерден рейтинг, емтихан қабылдауға қолдануға болады.  
Құрылған  қолданбалы  бағдарлама  PHP-MySQL  технологиясы  арқылы  жасалған  клиент-серверлі  Web 
қосымша. Web қосымша Denwer ортасында жасалған. Бағдарламаның басты ерекшелігі бір мезгілде бірнеше адам 
тест  тапсыра  алады,  яғни  клиент-сервер  технологиясына    негізделген.  Қосымшада  әрбір  пән  бойынша  тест 
сұрақтарының базасы, тест тапсырған студенттердің аты-жөні, факультеті, курсы, мамандығы, жинаған балдары 
сервердегі  мәліметтер  қорында сақталады.  Тест  тапсырып  болған  әрбір студенттің  нәтижесі  серверге  жазылады 
және  сол  адамның  клиенттік  компьютеріне  де  шығады.  Тест  нәтижесінің  серверге  жазылуы  кейін  нәтижелерді 
ведомость  түрінде  жинақтауға  мүмкіндік  береді.  Тест  сұрақтарының  базасы  клиенттік  компьютерге  сервердегі 
мәліметтер  қорынан  жүктеледі.  Тест  сұрақтарының  базадан  таңдалу  реті  және  тест  жауаптары  нұсқаларының 
құбылмалы  өзгеруі  «кездейсоқ  сандар  генераторы»    принципімен  жүзеге  асырылады.  Бұл  тестілеу  процесінің 
объективті өтуіне септігін тигізетіні белгілі. 
Мақаламызды  қортындылай  келе,  тестілеу  жүйесін  құруда  мәліметтер  қорын  қолдану  барлық  жағынан 
тиімді болатынына көз жеткіздік.  
 
Әдебиеттер тізімі 
1.  Тантыбаева  Б.  С.  Тест  сұрақтарын  жоғары  оқу  орнына  оқушыларды  әзірлеуде  және  студенттерге  дәріс 
беруде  қолданудың  тиімді  жолдары.  «Тестілеу  және  рейтинг:  Студенттердің  білім  сапасын  кешенді  бағалауды 
жүзеге асыру жолдары» Республикалық ғылыми-әдістемелік семинар материалдары. Алматы. 1996. 
2.  «Әлемдік ақпараттық білім беру кеңістігі бәсекеге қабілетті ұстаз қолында» атты жас ғалымдар арасындағы 
Республикалық ғылыми тәжірибелік конференция материалдары. Алматы. 2013 ж. 
3.  «Ғылым  әлемі»  атты  студенттер  мен  жас  ғалымдар  арасындағы  халықаралық  ғылыми  конференция 
материалдары. Алматы. 2013 ж. 
4.  Кузнецов М.В., Симдянов И.В. PHP 5/6. – CПб.: БХВ-Петербург, 2010ж. 
 
 
 

276
 
 
ӘОЖ 004.43  
 
СЫЗЫҚТЫҚ БАҒДАРЛАМАЛАУДЫҢ  БҮТІНСАНДЫ  ЕСЕБІН ШЕШУДІҢ «ҚИЫП 
ТАСТАУ» ӘДІСТЕРІ ҮШІН ГОМОРИДІҢ 1- АЛГОРИТМІН ІСКЕ  АСЫРУ 
Ж.М.Рaшбaев, Б.С.Салтанов
 
Халел Досмұхамедов атындағы Атырау мемлекеттік университеті, Атырау қ., ҚР 
 
Аңдатпа 
Сызықтық  жоспарлаудың толық  бүтінсанды және  дискретті есептері  үшін жасалған  қиып  тастау  әдісінің 
жалпы сұлбасының іске асырудың Гомори алгоритмі қарастырылған. Мұнда айнымалылары бүтінсанды (дискретті) 
мәнге  ие  болатын  дискретті  бағдарламалаудың  есептері,  яғни  математикалық  бағдарламалаудың  есептері.  
Мұндай  типті  есептердің  математикалық  бағдарламалаудың  есептеріне  қарағандағы  түбегейлі  өзгешелігін  атап 
өтілген.  Негізгі мақсат  таңдаудың көлемін қысқарту болып табылады. 
Дискретті  бағдарламалаудың  есептерін  шешу  барысында  пайда  болатын  көптеген  мәселелер  шешудің 
жасалған тиімді әдістерінің көбісі сызықты мақсатты функциялары мен  шектеулері бар есептерге бағытталған
.  

жүктеу/скачать 12,19 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: