Сборник материалов Международной научно-практической конференции

 

459 

СОЛТҮСТІК ҚАЗАҚСТАНДЫҚТАРДЫҢ ҰЛЫ ОТАН СОҒЫСЫНДАҒЫ  

ЖЕҢІСКЕ ҚОСҚАН ҮЛЕСІ 

 

Майтышев Е.Қ. 

М. Қозыбаев атындағы CҚМУ магистранты 

Ғылыми жетекші: т.ғ.д., профессор Ибраева А.Ғ. 

(

Петропавловск, Қазақстан) 

 

1941 жылдың 22 маусымында фашистік Германия әскері Кеңес Одағына тұтқиылдан, 

соғыс  жарияламастан  басып  кірді.  Кеңес  халқының  ұлы  Отан  соғысы,  яғни  Отанын  шетел 

басқыншыларынан азат ету соғысы басталды. Кеңестік әскери күш бейбіт уақыт жоспарына 

сай орналасқандықтан соғыс қимылдары басталған территорияға тартылуы барысында, жау 

соғыстың  алғашқы  бес  айында  мемлекеттік  5%  халқы  тұратын  аудандарын  жаулап  алды. 

Германия  КСРО-ға  қарсы  барлық  қарулы  күшінін  70%  -  5,5  млн  адамнан  туратын  190 

дивизия, 4300 танк, 5 мың ұшақ шоғырландырылды. Батыс шекаралық округтердегі қызыл 

әскер күштерімен салыстырғанда Германия әскери күші адам ресурсінен екі есе, танктен үш 

есе, ұшақтан 3 есе, артиллериядан – 1,3 есе басым болды. Осыған қарамастан шекарашылар, 

олардың қатарында Брест қорғаушылары алғашқы ұрыста өзінде теңдесі жоқ ерлік көрсетті. 

Брест  шекаралық  отряды  жауынгерлердің  құрамында  жаудын  алғашқы  соғысына  А. 

Мүсірепов,  В.  Лобанов,  К.  Абдрахманов,  К.  Иманқұлов,  А.  Наганов,  Жұматов,  Ш. 

Шолтыров,  Т.  Деревянко,  Батталов  және  басқа  қазақстандың  жауынгерлер  қарсылық 

көрсетіп, айрықша ерлікпен көзге түсті [1, 41 б].  

Соғыс  жылдары  қазақстанда  12  атқыштар  және  4  атты  әскер  дивизиясы,  7  атқыштар 

бригадасы  және  50-ге  жуық  жеке  полктер  мен  батальондар  жасақталып,  майданға 

аттандырылды.  Қазақстан  территориясында  жасақталған  әскери  құрылымдар  соғыстың 

алғашқы күндерінен бастап жаумен ерлікпен шайқасты. Әсіресе, Москва түбіндегі шайқаста 

қазақстандықтар  үлкен  құрметке  ие  болды.  Москва  бағытындағы  негізгі  жолдардың  бірі  – 

Волоколамск  тас  жолын  қорғауда  Алматыда  жабдықталған  316-атқыштар  дивизиясы 

генерал-майор И.В. Панфиловтың басшылығымен теңдесі жоқ ерлік танытты. Қысқа уақыт 

ішінде  дивизия  жауынгерлері  жаудың  танк,  моторлы  және  екі  жаяу  әскер  дивизияларын 

талғандады.  Москва  түбіндегі  шайқаста  әсіресе  саяси  жетекші  В.Г.  Клочков  басқарған 

бөлімше  –  28  панфиловшылар  жаудың  50  танкісіне  тойтарыс  беріп,  асқан  ерлік  көрсетті. 

1941  ж.  17  қарашада  дивизияға  8-ші  гвардиялық  деген  атақ  беріліп,  кейінірек  қызыл  Ту, 

Ленин ордендерімен, ал Риганы жаудан азат еткені үшін екінші дәрежелі Суворов орденімен 

марапатталды. Бұл шайқаста ерлік танытқан 28 жауынгер Кеңес Одағының Батыры атағын 

иеленді.  Сонымен  бірге  Волоколамск  түбінде  үлкен  ерлік  көрсетіп  қаза  тапқан  талантты 

қолбасшы, қаһарман командир И.В.Панфиловке Кеңес Одағының Батыры атағы берілді. 

Панфиловшы аға лейтенант Б. Момышұлы Москва түбіндегі шайқаста өз батальонымен 

жау қоршауын үш рет бұзып шықты. Соғысты Б.Момышұлы полковник лауазымымен, 9-шы 

гвардиялық  атқыштар  дивизиясының  командирі  болып  жүріп  аяқтады.  Белгілі  орыс 

жазушысы А.Бектин «Волоколамское шоссе» повесі Б.Момышұлының соғыс жылдарындағы 

ерлігіне арналды. Сөйтсе де, Б.Момышұлының соғыс жылдарындағы ерлігі өз дәрежесінде 

мойындалмай, тек 1990 жылы еліміздің Президенті Н.Ә. Назарбаевтың тікелей араласуымен 

оған Кеңес Одағының Батыры атағы берілді. 

И.В. Панфилов дивизиясы құрамында жаумен шайқасқан М. Ғабдуллин 1943 ж. Кеңес 

Одағының Батыры атағын иеленді. М. Ғабдуллин бастаған жауынгерлер Бородино селосын 

жаудан  тартып  алып,  7  сағат  бойында  ерлікпен  қорғады.  Шайқас  нәтижесінде  немістер 

шегінуге мәжбүр болды. Москва түбіндегі шайқастарда Т.Тоқтаров, Р. Жанғозин, Р. Елебаев 

және т.б. қазақстандықтар асқан ерлік танытты. Бұл шайқасқа қазақстандың 238-ші дивизия, 

19-

шы атқыштар бригадасы да қатысты. 

«Барбаросса» жоспары жүзеге аспағаннан кейін 1942 жылы Германия Кеңестер Одағын 

басып  алу  мақсатында  жаңа  жоспар  қабылдады.  Бұл  жоспар  бойынша  фашистер  негізгі 

 

460 

күшін  Сталинград  пен  Кавказды  басып  алуға  бағыттады.  Сталинград  пен  Кавказды  басып 

алу операциясына фашистер құпия дайындалып, оған «Блау» деген ат қойды. Фашистер бұл 

жерлерді  жаулап  алуға  үлкен  мұн  берді.  Өйткені  фашистерге  басып  алған  мемлекеттер 

территорияларынан мұнай тасу қолайсыз болғандықтан, Кавказ мұнайына үлкен үміт артты. 

Тағы  бір  себеп  –  фашистер  Кеңестер  Одағының  қара  теңіздегі  порттарын  басып  алып, 

одақтастары  –  Англия,  АҚШ-пен  байланысын  үзуді  көздеді.  Сонымен  қатар  Сталинград 

қорғаныс  өнеркәсіптері  көп  шоғырланған  шикізат  көзіне  бай  орталық  болды.  Сондықтан 

фашистер бұл бағыттағы соғыс қимылдарының сәтті аяқталуына үлкен мұн берді [2, 225 б.]. 

Жау  1942  жылдың  шілде  айында  Сталинград  бағытына  42  дивизия,  тамызда  –  69,  ал 

қыркүйекте – 81 дивизия аттандырды. Күш тең болмады. Өйткені кеңестік қолбасшылар жау 

шабуылын  Москва  бағытында  күтіп,  негізгі  әскери  күшті  осы  бағытқа  шоғырландырды. 

Өйткені  «Блау»  бойынша,  Кеңес  барлаушыларын  жалған  жолға  түсіріп,  шабуыл  Москва 

бағытында  қайта  жанданады  деген  ақпарат  таратылған  еді.  Сталинград  бағытындағы 

шайқастарға  төмендегідей  қазақстандық  әскери  құрылымдар  қатысты:  292-ші  атқыштар 

дивизиясы  ретінде  қайта  құрылған  74-ші  Аралдық  атқыштар  бригадасы,  387-ші  атқыштар 

дивизиясы,  27-ші  атқыштар  кейінгі  72  гвардиялық  дивизия,  75-ші  атқыштар  кейінгі  3-ші 

гвардиялық атқыштар бригадасы. 3-ші атқыштар бригадасы Сталинград түбідегі шайқаста 5 

мың фашисті жойып, 3 мың фашист офицері мен жауынгерлерін тұтқынға алды. Сонымен 

бірге,  бұл  шайқасқа  81-ші  атты  әскер  дивизиясы,  152-ші  атқыштар  бригадасы,  129-ші 

миномет полкі мен 196-ші жеке батальоны қатысты [2, 198 б.]. 

1942  жылдың  19  желтоқсанында  Боковская-Пономаревка  ауданында  болған  қуе 

шайқасында қарағандылық ұшқыш Н.Әбдіров өзінің оқ тиіп өртенген ұшақтын жау танктері 

шоғырланған жерге бағыттап, экипажымен бірге ерлікпен қаза тапты. Н.Әбдіров, минометші 

К.Сыпатаев  пен  Р.Рамазанов  Сталинградты  қорғаудағы  ерліктері  үшін  Ұлы  Отан  соғысы 

батыры  атағына  ие  болды.  Сталинградта  қаланы  жаудан  қорғауда  ерлік  танытқан 

қазақстандықтар  құрметіне  «Казахстанская»  аталған  көше  бар.  Бірнеше  айға  созылған 

Сталинград  шайқасы  1943  жылдын  басында  жаудың  жеңілуімен  аяқталды.  Сталинград 

шайқасы  барысында  Кеңес  Армиясы  екінші  дүниежүзілік  соғыстағы  төбегейлі  бетбұрысқа 

шешуші үлес қосты [3, 109 б.]. 

1943  жылы  фашистер  Кеңестер  Одағын  басып  алу  мақсатында  жаңа  операция 

жоспарлады. Бұл операцияға «Цитадель» деген ат беріп, жан-жақты дайындалды. Осы жылы 

Германияның әлсірегенін сезген бұрынғы одақтастары бастапқы міндеттерінен бас тартып, 

дүниежүзілік  соғыстан  шығу  жолдарын  іздеу  үстінде  болды.  Сондықтан  Германия  бұл 

операцияның  сәтті  аяқталуына  бар  күшін  салып,  одақтастарын  сақтап  қалуға  тырысты. 

«Цитадель»  операциясына  фашистер  900000  әскер  қатыстыруды  жоспарлады.  Шайқасқа 

іріктелген  фашистік  дивизиялар:  «Рейх»,  «Ұлы  Германия»,  «Фикинг»,  «Адольф  Гитлер» 

және  т.б.,  барлық  танктердің  70%,  барлық  ұшақтардың  65%  тартылды.  5-ші  шілдеде 

басталған  Курск  шайқасы  шілденің  аяғында  кеңестер  әскерінің  жеңісімен  аяқталды.  Курск 

иіні мен Днепр шайқастарына көптеген қазақтандық әскери құрылымдар қатысты. Тек Курск 

иініндегі  шайқастағы  ерлігі  үшін  123  қазақстандық  Ұлы  Отан  соғысы  Батыры  атағына  ие 

болды. 

1944  жылы  Германияның  жеңілетіні  белгілі  болғаннан  кейін,  ендігі  жерде  соғыс 

қимылдарын Кеңес Одағы бақылауға алды. Осы жылы Кеңес Үкіметі «Берлин» операциясын 

бастайды. Бұл операцияның мақсаты – неміс фашистерін Кеңестер Одағы територриясынан 

қуып, Еуропа мемлекеттерін жаудан азат ету болды. 

«Достық  көмек»  идеологиясын  жамылған  Кеңестер  Одағы  болашақта  азат  еткен 

мемлекеттер  саясатына  араласуды,  тіпті  кейбір  мемлекеттерді  өз  бақылауында  ұстауды 

көздеді.  Өйткені  басты  жауы  –  Германияны  жеңгеннен  кейін,  Кеңестер  Одағы  әлемдік 

билікке талпынып, социалистік мемлекеттер жүйесін құруды жоспарлады. 

Шығыс  Еуропаны  жаудан  азат  етуде  қазақстандықтар  үлкен  ерлік  көрсетті.  Шығыс 

Пруссия  территориясын  азат  етуде  көрсеткен  ерліктері  үшін  20  қазақстандық  жауынгер 

 

461 

Кеңес Одағының Батыры атағын алды. Олар  – В.А. Андреев, Л.И.  Беда, П.Т.  Брилин, Т.К. 

Абилов, В.Г. Козенков, И.И. Корнев, И.В. Кутурга және т.б. 

Словакия  территориясын  жаудан  азат  етуге  4-ші  Украина  майданы  құрамында 

қазақстандық  8-ші  атқыштар  дивизиясы  қатысты.  Майданда  көрсеткен  ерліктері  үшін  8-ші 

атқыштар  дивизиясының  құрамындағы  62-ші  артиллериялың  Карпат  полкі  қызыл  Ту 

орденімен, 151-ші Карпат полкі 3-ші дәрежелі Кутузов орденімен, 310-шы атқыштар полкі 3-

ші дәрежелі Суворов орденімен марапатталды. 

72-

ші  және  73-ші  гвардиялық  атқыштар  дивизиялары  Венгрия,  Оңтүстік  Чехия, 

Австрия территорияларын жаудан азат етуге қатысты. Австрия астанасын жаудан азат етуде 

алматылық Пупков М.А. Кеңес Одағының Батыры атағын алды. Сонымен қатар Австрияны 

азат етуші 105-ші гвардиялық дивизия жауынгерлері: А. Мудрагель, Г. Сливных, Ж. Аминов 

қаһармандықтарымен көзге түсті[3, 155 б.]. 

Ұлы  Отан  соғысы  жылдарында  92  мыңнан  астам  солтүстік  қазақстандықтар  әскер 

қатарына  алынды,  14  мың  адам  еңбек  әскеріне  жіберілді,  солтүстік  қазақстандық  56 

жауынгері  Кеңес  Одағының  Батыры  атағын  алды,  11  адам  Даңқ  орденімен  марапатталды. 

Облыстың  «Жадынама  кітабы»  мәліметтері  бойынша  соғыс  барысында  45364  адам  қаза 

тапты,  яғни  майданға  кеткен  әрбір  екінші  адам  үйіне  оралған  жоқ.  Соғыстың  алғашқы 

жылында  Петропавл  қаласы  Батыстан  көшірілген  20  зауыттың  ұжымы  мен  қондырғылар 

әкелінді  239,  347,  641,  675,  АЛД  қорғаныс  кәсіпорындарының  тобы  құрылды.  Тері  илеу, 

хром  зауыттарының,  байпақ  аяқ  киім,  махорка  фабрикаларының,  өнеркәсіп  артельдерінің 

қуаты  екі-үш  есе  өсті.  Мыңдаған  қалалықтар  –  қарттар,  әйелдер,  жасөспірімдер  бұл 

кәсіпорындардың  ұжымын  құрады.  Петропавл  теміржол  бөлімшесінің  теміржолшылары 

жанқиярлықпен  еңбек  етті.  Жұмысшы  депосы  соғыс  қимылына  қатысушы  әскерге 

«Солтүстік қазақстандық» бронды пойызын, ал вагон депосы пойыз - моншаны және әскери 

асхана  жасап  жіберді.  Соғыс  жылдарында  майдангерлер  мен  гвардияшылар  бригадалары, 

екіжүздіктер  және  үшжүздіктер  қозғалысы,  шикізат  пен  электр  энергиясын  өнемдеу  үшін 

қозғалыс кеңінен қанат жайды [4, 78 б.]. 

Адамдар  қиыншылықты  жеңе  отырып,  жарым  көңіл,  жарты  құрсақ  бола  жүріп, 

тұрмыстық  қиындығына  мойымай,  шикізатпен,  электр  энергиясымен,  отынмен  және 

құралжабдықпен  қамтамасыз  етудегі  үзілістерге  қарамастан  Отанды  гитлершіл 

басқыншылардан қорғау жолында бар күшжігерін аямай жұмсады. Соғыс аяқталғаннан кейін 

бейбіт  еңбекке  көшуде  үлкен  қиындықтар  кездесті.  126  мың  алқапта  бұрынғы  жыртылған 

жерді қайта өңдеуге тура келді. Машина, трактор паркінің қысқаруы да шаруашылыққа кері 

әсерін тигізді. 

Соғыстан  кейінгі  алғашқы  жылдарда  астық  тапсыру  жоспарын  көптеген 

шаруашылықтар  жартылай  ғана  орындады.  1946  жылы  102  ұжымшар  мемлекетке  астық 

тапсыруға  қатысқан  жоқ.  Мал  шаруашылығындағы  жағдай  көптеген  шаруашылықтарда 

тіптен  нашар  болды.  Онда  негізінен  жүк  тартатын  көлікке  сиырлар  пайдаланылды.  1941 

жылмен  салыстырғанда  мал  саны  облыста  26%-ға  кеміді.  1950  жылы  ұжымшар  өндірісін 

нығайту  мақсатында  БК(б)П  ОК  мен  МК  шағын  ұжымшарды  ірілендіру  туралы  қаулы 

қабылдады. Солтүстік Қазақстан облысындағы 426 ұжымшардан 230 қалды. Күткендегідей, 

бұл  шара  еңбек  адамының  мүддесіне  сәйкес  келмеді  әрі  тиісті  нәтижелер  бермеді.  1952 

жылдың  басына  таман  ұжымшарлардың  несие  қарызы  32  млн.  сомға  жетті  (1951  жыл 

кірісіні? 70%), ал 1950 жылы егіннің жақсы шығуы облыстың жоспардан тыс 7,6 млн. пұт 

астық тапсыруына мүмкіндік туғызды [5, 22 б.].  

Қазақстанға  Мәскеуден,  Ленинградтан,  Волгоградтан,  Челябинсктен,  Дондағы 

Ростовтан,  Харьковтан,  Минск,  т.б.  қалалардан  жаңа  техникалар  үздіксіз  келіп  жатты. 

Кеңестер Одағының құрамдас бөлігі ретінде жаумен шайқаста қазақстандықтар үлкен ерлік 

көрсетіп, жеңіс күнін жақындатуға өз үлестерін қосты.  

Майдандағы  ерлігі  үшін  520  қазақстандықтық,  оның  ішінде  100-ден  астам  қазақтың 

Кеңес Одағының Батыры атағын алуы – ортақ Отанын қорғауда қазақ ұлтының суырылып 

алға шыққанын көрсетеді.  

 

462 

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі: 

 

1. Қазақ жауынгері Ұлы Отан соғысы майданында (тарихи-құжаттық зерттеу). – Алматы, 2010. – 616 б. 

2. Черчилль У. Вторая мировая война. Книга третья. Т. 5-6, М., 1996. – 575 с. 

3. Романенко К. Великая война Сталина. Триумф Верховного Главнокомандующего. –М., 2008. – 575 с. 

4.  Казахстан  в  период  Великой  Отечественной  войны  Советского  Союза.  1941-1945  гг.  Сборник 

документов и материалов. Том второй. 1944-1945 гг. – Алма-Ата, 1976. – 130с.  

5. Исмаилов А.И. Соғыс және Жеңіс. – Шымкент, 2010. – 101 б.  

 

 

 

АКМОЛИНЦЫ В ТЫЛУ И НА ФРОНТАХ ВЕЛИКОЙ ОТЕЧЕСТВЕННОЙ ВОЙНЫ 

(ПО СТРАНИЦАМ «АКМОЛИНСКОЙ ПРАВДЫ») 

 

З.Б. Султанбекова 

Магистрант 2 курса специальности 6М020300 – «История» 

ЕНУ им. Л.Н. Гумилева 

 

(Астана, Казахстан) 

 

«Акмолинская  правда»  –  одно  из  подразделений  центрального  печатного  органа 

компартии СССР газеты «Правда», первая из всех тех, со страниц которой жители области 

впервые  были  осведомлены  о  начале  Великой  Отечественной  войны.  По  причине  своей 

отдаленности  от  центра  военных  событий,  о  начале  войны  акмолинцы  смогли  узнать  из 

прессы лишь 24 июня 1941 года, на первой странице газеты было напечатано обращение по 

радио  заместителя  председателя  совета  народных  комиссаров  союза  СССР  и  народного 

комиссара иностранных дел В.М. Молотова, датированное 22 июня 1941 года. С призывом 

встать  на  защиту  Родины,  обращаясь  на  понимание  граждан  СССР,  Молотов  взывал  к 

сплочению  всего  народа,  к  дисциплине,  к  ответственности  и  самоотверженности  во  благо 

защиты  страны  [1].  В  этом  же  номере  были  опубликованы  Указы  о  введении  военного 

положения и мобилизации частей армий Западных регионов СССР. 

Важно  отметить,  тот  факт,  насколько  быстро  была  воспринята  весть  о  войне 

акмолинцами, об этом говорят факты происходивших митингов в поддержку Красной Армии 

в  населенных  пунктах  области,  рабочими  заводов  и  фабрик.  Первыми  в  этом  отличились 

железнодорожники  Алматинского  узла,  путейцы  Щучинской  железной  дороги.  Инженеры, 

агрономы, зоотехники, техработники Кушмуруна отправляли запросы в военкомат о своем 

вступлении  в  ряды  солдат  –  защитников.  Также  желание  защищать  Родину  изъявили 

студенты Акмолинской медицинской школы. Были и те, кто хотел во второй раз встать на 

защиту Ленинграда. Так, например, инженер железнодорожных путей сообщения Акмолинск 

– 

Караганда  И.С.  Васильев,  в  годы  гражданской  войны  выступал  в  рядах  Красной  Армии 

защищая  Ленинград,  просит  военкома:  «...желаю  с  оружием  в  руках  защищать  интересы 

нашего государства от захватчиков – фашистов» [2].  

Несмотря на тяжелую военную ситуацию в стране и за ее пределами, в Акмолинской 

области  продолжали  решаться  злободневные  проблемы  аграриев.  Газета  осведомляет 

каждый  день  читателей  как  о  ситуации  на  фронте,  так  и  описывает  насущные  проблемы 

колхозов и хозяйств региона. О ходе сеноуборочных мероприятий в 16-ти районах области, о 

борьбе  с  сорняками,  о  нехватке  складов  хранения  материалов,  о  заготовках  пушнины,  о 

борьбе с вредителями – грызунами, насекомыми, строительством хлебных заводов. 

Своим чередом шла школьная жизнь. В газете много внимания уделяли характеристике 

детской  самодеятельности.  В  первые  дни  войны  в  школах  области  проходила  детская 

художественная  олимпиада,  проводился  смотр  певцов,  танцоров,  чтецов,  декламаторов, 

исполнителей музыкальных постановок [3]. 

Интересным фактом являются выпуски Главкинопрокатом фильмов военного жанра, о 

которых  также  упоминается  в  «Акмолинской  правде».  Так,  например,  выходили  в  прокат 

 

463 

фильмы  «Фронтовые  подруги»,  «Боевые  будни»,  «Александр  Невский»,  «Щорс», 

«Профессор  Мамлок»,  "Таинственный  остров",  "Всадники"  которые  несли  в  себе 

патриотическую  агитацию.  В  прокате  также  было  много  детских  фильмов  и  комедий. 

Например,  «Старый  двор».  Жители  Акмолинской  области  смотрели  также  историко-

биографические  фильмы  –  «Первопечатник  Иван  Федоров»,  «Парень  из тайги».  Но,  кроме 

советских фильмов, в прокат выходили и зарубежные ленты - так в акмолинском кинотеатре 

впервые  вышел  американский  звуковой  фильм  "Песнь  о  любви".  [4].  Все  эти  фильмы 

объединяла одна функция – воспитание в характере советских граждан разных возрастных 

категорий добрых человеческих качеств, установление чувства дружбы, сплоченности, долга 

перед  Родиной,  так  необходимых  на  тот  момент  стране  и  ее  гражданам.  Так  описывает 

дружбу между народами в своей монографии известный историк П.С. Белан: «…Вся семья 

советских народов еще теснее сплотилась вокруг партии с лозунгом «Наше дело правое, враг 

будет разбит, победа будет за нами» [5, с.11]. 

Митинг  в  Атбасаре,  организованный  трудящимися  колхозниками  и  колхозницами  в 

пользу  армии,  был  наполнен  лозунгами  и  обещаниями  дать  большой  урожай  хлеба,  мяса, 

молока.  Подобные  митинги  подтверждают  самоотверженность  акмолинцев  в  труде  и  их 

страстное желание защитить Родину.  

К 16 июля 1941 года местные МТС уже перевыполнили полугодовой план тракторных 

работ,  заявляют  о  намерении  с  утроенной  отдачей  приступить  к  выполнению  следующего 

плана.  

Интересна  судьба  женщин  –  акмолинок,  которые  наравне  с  мужчинами  с  момента 

наступления  войны  встают  за  штурвал  тракторов,  комбайнов,  перевыполняют  планы 

токарных работ. Они просят причислить их в ряды фронтовиков в роли медсестер, солдат, 

подчёркивая  свое  желание  воевать  с  врагом  и  победить.  Женщины  были  также 

задействованы  в  строительстве  домов  для  эвакуированных  с  зон  боевых  действий, 

эвакогоспиталей.  Таких  госпиталей  на  территории  Акмолинской  области  было  семь,  в 

отчетных данных за 1941 - 1945 годы говорится о том, что в строй этими госпиталями было 

возвращено более 70% раненных и свыше 90 % больных солдат и офицеров [5]. 

После  официального  выступления  секретаря  ЦК  КП  (б)  Казахстана  Скворцова  Н.А.  , 

где  он  четко  выразил  позицию  по  отношению  к  слабому  полу  страны,  что  «работа  на 

производстве  –  священный  долг  советской  женщины»,  заметно  стала  возрастать  роль 

женского труда – это был вызов тяжелого военного времени, такую труженицу государство 

обещало  «окружить  всяческой  заботой,  особенно  тех,  чьи  мужья,  сыновья  и  другие  члены 

семьи  ушли  на  войну.  Надо  смелее  идти  на  замену  мужского  труда  женским  в 

промышленности, в транспорте и в сельском хозяйстве».  

В  планах  отмечалось  расширение  сети  детских  садов  и  яслей.  Также  в  этом 

выступлении  отметилась  грядущая  перестройка  всей  работы  на  военный  лад, 

актуализировалось  необходимость  в  перевыполнении  планов,  «собирать  урожай  до 

последнего зерна, досрочно выполнять план хлебозаготовок, перевыполнять планы развития 

животноводства, 

возглавить 

патриотический 

подъем 

трудящихся. 

Проходили 

разъяснительные работы о войне, о нуждах армии, проводились агитационные мероприятия 

среди населения колхозов, МТС, совхозовобласти [7].   

Таким  образом,  спустя  70  лет  после  победы  в  Великой  Отечественной  войне,  вся 

смелость,  упорство  и  сила,  проявленная  нашим  народом    в  той  страшной  войне,  в  полной 

мере передается в таком историческом источнике, как газета «Акмолинская правда». Являясь 

структурным  подразделением  официальной  печати  «Правды»,  несомненно,  имела 

пропагандистскую и воспитательную функцию, которая повлияла, в некоторой степени, на 

объединение народа вокругобщей, на тот момент, цели направленной на сплочения и отпор 

общему  врагу.  Но,  главным  источником  победы  явился  сильный  дух  патриотизма 

акмолинцев,  каждый  из  которых  в  равной  степени  проявил  себя  в  деле  обороны  страны  – 

солдаты, которые ушли из Акмолинской области и проявили доблесть и отвагу на фронте, 

старики  и  дети,  которые  от  зари  до  захода  солнца  трудились,  выдавая  продукцию, 

 

464 

необходимую  для  обороны.  Женщины,  работавшие  в  2-3  смены,  в  сложнейших  для  них 

условиях,  сидя  за  баранками  тракторов  и  комбайнов,  за  токарными  станками 

самоотверженно трудились во имя защиты Родины. Все это лишний доказывает, насколько 

важна Победа и память о ней, во имя Славы павших и того, что главный фактор победы – 

духовная мощь всего советского народа , вызвавшая массовый героизм на фронте и в тылу ее 

граждан.  Справедливые  освободительные  цели  войны  сделали  ее  поистине  Великой, 

Отечественной, Народной [8, c.43]. 

 

жүктеу/скачать 7,44 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: