Сборник материалов VIІІ международной научной конференции студентов и молодых ученых «Наука и образование 2013»
АРАЛ ӚҢІРІНІҢ ТҤРЛІ СУ КӚЗДЕРІ МЕН ТОПЫРАҚТЫҢ ЛАСТАНУ
жүктеу/скачать 15,22 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Зерттеу жҧмысының ӛзектілігі.
- Зерттеудің негізгі бағыттары
- Арал ӛңірі су кӛздерінің ластану деңгейінің мониторингі
- Алынған нәтижелерді талдау
- АНАЛИЗ КАЧЕСТВА ВОД Р.ЕСИЛЬ ЗА ПЕРВОЕ ПОЛУГОДИЕ 2012г.
АРАЛ ӚҢІРІНІҢ ТҤРЛІ СУ КӚЗДЕРІ МЕН ТОПЫРАҚТЫҢ ЛАСТАНУ ДЕҢГЕЙІЖӘНЕ ОНЫҢ АЙМАҚ ТҦРҒЫНДАРЫНЫҢ ТИРЕОИДТЫ ЖҤЙЕСІНІҢ ФУНКЦИЯЛЫҚБЕЛСЕНДІЛІГІМЕН ТҤЙІСУІ Қырбасова Ш.Д., ms.kirbasova@mail.ru М.Әуезов атындағы Оңтҥстік Қазақстан мемлекеттік университеті, Шымкент Ғылыми жетекші – П.Сҧлтанбекова
мәселелердің бірі болып тҧр, сондықтан бақыланып отырған дағдарыс, топырақ пен судың ӛндірістік қалдықтармен және ауылшаруашылық ӛнімдерімен ластануы, Байқоңыр ғарыш айлағының орналасуымен байланысты, факторлардың әсері, топырақ жамылғысының деградацияға ҧшырауының негізгі кӛріністері, шӛлдену, тҧздану әліде болса қиыншылықты жеңе алмай тҧр. 20-шы ғасырдың соңында Қызылорда облысының территориясына экологиялық және медициналық, санитарлық-эпидемиологиялық қызметтермен жҥргізілген мониторинг аймақтағы топырақ, су, ӛсімдік ӛнімдерінде және жануарлардың ҧлпаларында токсиканттардың, ауыр металл тҧздарының, пестицидтердің, гербицидтердің, симметриясыз диметил гидразин және т.б. шекті рауалы концентрациядан айтарлықтай жоғары болғанын кӛрсетті .Облыс бойынша адам мен жануарлардың организмдеріне ортаның экстремалды факторларының әсерінің айқындалу деңгейі оңтҥстіктен солтҥстікке қарай бағытта жоғарылайтыны кӛрсетілген . Қазіргі кезде Қызылорда облысының қоршаған орта жағдайына әсер ететін мынадай экстремалды факторларды атауға болады: 1) климаттың қҧрғауы және судың аздығы; 2) ауыз судың жетімсіздігі және химиялық қҧрамының санитарлық кӛрсеткішке сәйкес келмеуі; 3) жердің беткі қабатының тҧздануы және тҥрлі жіктелмеген токсинді заттармен улануы; 4) табиғи ортаның ӛндірістен бӛлінетін, ауылшаруашылықтық, тҧрмыстық- шаруашылықтық қалдықтармен және тҥрлі химиялық тастандылармен ластануы. Бірақ, Арал ӛңірінің топырақ жамылғысының және әр тҥрлі су кӛздеріндегі судың химиялық қҧрамына, оның ішінде ауыр металл иондарының мӛлшеріне соңғы жылдары жылдық, маусымдық мониторинг жҥргізілмеген. Зерттеудің негізгі бағыттары Экологиялық дағдарыс аймағында организмге жағымсыз әсер ететін негізгі фактор су, топырақ қҧрамында кӛп мӛлшерде кездесетін токсиканттар. Олар адам мен жануарлар организмдеріне тамақ арқылы, ауа арқылы, шаң арқылы тҥсіп отырады. Соңғы жылдары организмге токсиканттардың әсер етуі, мысалы мышьяк,кадмий,қорғасын, никель,сынап денсаулық және қоршаған ортаны қорғауда ең басты мәселе ретінде қарастырылады, ӛйткені бҧл элементтердің кӛп мӛлшері қоршаған ортаға келіп тҥсуде. Сонымен қатар, адам организмінде гомеостазды реттеуші қалқанша безінің жағдайы және Қызылорда облысының аймақтары бойынша топырақ пен судың ластану дәрежесі туралы мәліметтер жоқ есебінде, осы себептен қалқанша безі мен топырақ пен судың ластануы арасындағы қарым қатынасына зерттеу жҧмыстары жҥргізілді.
588 Арал ӛңірі су кӛздерінің ластану деңгейінің мониторингі Кейінгі жылдары суда токсиканттардың қҧрамы бойынша айқын заңдылық байқалған жоқ, бірақ, олардың анағҧрлым жоғары концентрациясы 2004 және 2005 жылдары байқалса, ал минималды мӛлшері 2006 жылы анықталды. 2002 жылы СА, ҚҚ және ОА ашық су кӛздеріндегі суда кадмий иондарының мӛлшері сәйкесінше 0,007±0,0004 0,004±0,0002 және 0,003±0,0003 мг/дм тең болды, қалыпты жағдайда кадмийдің ШРК 0,001 мг/дм тең, ол 2 суретте кӛрсетілген. Барлық жылдары суда кадмий ионының деңгейі ШРК 2-9 есе жоғары болды. Бақылаудың келесі кезеңдерінде 2004 жылы жҥргізілген барлық ҥш аймақтағы суда токсиканттар мӛлшерінің маусымдық ӛзгерісі байқалды. Кӛрнекілік ретінде Арал ӛңірінің су кӛздеріндегі қорғасын және кадмий иондарының маусымдық динамикасы 3 суретте берілді. Ашық су кӛздеріндегі қорғасын катиондарының минималды мӛлшері қыста тіркелді және ол СА - 0,04±0,003 мг/дм 3 тең болып, ҚҚ және ОА бойынша (0,02±0,001 мг/дм 3 )
концентрациядан 2 есе (р<0,01) артық болды. Кӛктемде судағы қорғасын иондарының мӛлшері барлық ҥш аймақ бойынша да артты, СА және ОА бойынша максималды кӛрсеткіштерге дейін жетіп, ал ҚҚ бойынша максималды концентрациясы жазда (0,05±0,003 мг/дм
3 ) тіркелді. Кҥзге қарай барлық ҥш аймақ бойынша суда қорғасын катиондарының мӛлшері тӛмендеді, бірақ қысқы маусымда тіркелген кӛрсеткішпен салыстырғанда жоғары болып қала берді.
3 сурет - Арал ӛңірінің әр тҥрлі аймақтардағы ашық су қоймаларындағы суда (мг/дм 3 )
қорғасын (Pb) және кадмий (Cd) иондарының мӛлшерінің маусымдық ӛзгерістері
қыста минималды болып, сәйкесінше 0,007±0,0003 мг/дм 3 , 0,003±0,0002 мг/дм 3 және
0,002±0,0001 мг/дм 3 тең болды, яғни СА бойынша кӛрсеткіш ҚҚ кӛрсеткішке қарағанда 2,3 есеге (р<0,001) және ОА 3,5 есеге (р<0,001) жоғарылау болды. Кӛктемге қарай кадмий иондарының концентрациясы жоғарылады, яғни СА және ҚҚ бойынша максималды мӛлшерге жетіп, сәйкесінше 0,01±0,001 мг/дм 3 және 0,007±0,0004 мг/дм 3 (қысқы маусымға қарағанда жоғарылау сәйкесінше 42,9% (р<0,01) және 133,3% (р<0,001) тең болды. ОА бойынша судағы кадмий иондарының мӛлшерінің айтарлықтай кӛбірек болғаны жазда (0,006±0,0002 мг/дм 3 )
бойынша да судағы кадмий катиондарының мӛлшері тӛмендеді, бірақ қысқы маусымда тіркелген кӛрсеткіштен сондада артық болды (3 сурет). 589 Арал ӛңірінің ашық су кӛздеріндегі суда мырыш, мыс және темір иондарының концентрациясы ҧқсас шамада ӛзгерді. Арал ӛңірінің барлық аймақтарындағы ашық су қоймаларынан алынған судағы ауыр металл иондарының мӛлшерінің ӛзгерісіне 5 жыл және маусымдық мониторинг жҥргізу барысында, бізде тӛмендегідей сҧрақ туындады: алынған осы сынама суларда аймақ аралық нитраттар, нитриттер, сульфаттар, хлоридтер және аммоний катиондары бойынша ҧқсас динамика бола ма? Осыған байланысты 2003 жылы зерттеу жҧмысы жҥргізілді, олардың жыл бойына тӛменгі және жоғарғы мӛлшерінің нәтижелері тіркеліп 1 кестеде берілді. Демек, Қызылорда облысының әр тҥрлі аймақтарының ашық су қоймаларынан алынған су сынамаларына жҥргізілген зерттеулер, бақыланған әр жылдың кезеңі (2002-2006 жылдар) бойынша және 2004 жылдың әр маусымында токсиканттардан қорғасын, мыс, кадмий және темір, ал 2003 жылы аммонилы азот, сульфаттар, нитраттар және хлоридтердің ШРК жоғары болғаны анықталды. Анағҧрлым жоғары кӛрсеткіштер Аралға жақын СА тіркелді. 1 кесте – Арал ӛңірі бойынша ашық су қоймалардағы судың химиялық қҧрамы қоспалар Мӛлшері, мг/дм 3
ШРК ОА
ҚҚ СО
Аммоний ионы 2
0,4-1,7 0,4-3,0
0,4-4,5 Нитрат-анионы 45 2,1-5,5
0,5-2,2 21-55
Нитрит-анионы 3
0,2-0,6 0,04-0,2 0,01-0,08 Сульфат-анионы 500 240-360
500-550 240-360
Хлорид-анионы 350
100-288 113-238
328-508
Жҥргізілген талдау жҧмыстары ҥлгілеріндегі ауыр металл иондарының мӛлшері (0,923- 0,961, р<0,001) және топырақ ҥлгілеріндегі зерттелген аймақтар бойынша оңтҥстіктен солтҥстік бағытында су ауыр металл иондарының мӛлшері (0,838-0,894, р<0,001) арасында корреляция бар екенін кӛрсетті. 2002-2006 жылдары алынған мәліметтер барлық зерттелген су және топырақ сынамаларында ауыр металл иондарының жоғары болғанын кӛрсетті. Топыраққа қарағанда суда ауыр металл иондарының концентрациясының корреляция коэфициенті жоғары болғанын ескеру керек. Осыған байланысты бірсыпыра ауыр металл иондарының мӛлшері ШРК жоғары болды. Біз, сонымен бірге зерттеу жҥргізген жылдарға байланысты суда және топырақта жекелеген токсиканттардың мӛлшерінің ӛзгеруі арасындағы корреляция коэффициенттерін анықтадық. Жҥргізілген есептеулер ҚҚ кадмий иондары бойынша максималды корреляция коэффициенті (r = 0,890, р<0,001) анықталды, ал ең тӛмен корреляция коэффициенті (r = 0,777, р<0,001) ҚҚ мырыш иондары бойынша есептелінді және салыстырмалы жоғары корреляция коэффициенті (r = 0,454, р<0,05) ОА қорғасын иондары бойынша анықталды. Бҧл мәліметтер Арал ӛңірінің топырақ пен судағы жекелеген поллютанттардың жинақталуы арасындағы ӛзара тәуелділікті дәлелдейді, яғни оларда бір ортадан екіншісіне еркін миграциялана алатын қасиеттері бар. Арал ӛңірінің аймақтық экстремалды факторлардың адам организміне тигізетін қолайсыз әсері анықталды: зерттелген ер адамдар мен әйелдердің тиреоидты гормондар деңгейінің тӛмендеуі байқалды. Анықталған ауытқулар Арал маңынан қашықтаған сайын кері пропортционал болды. Зерттелген аймақтарда оңтҥстіктен солтҥстік бағыты бойынша ер адамдар мен әйелдердің қан сарысуындағы тиреоидты гормондар мӛлшері арасында айқын корреляция байқалды (корреляция коэффициенті 0,731 - 0,956 дейін; р<0,001). Жҥргізілген ӛлшемдер есептері 2002-2006 жылдар аралығында бір жағынан ер адамдар мен әйелдердің қан сарысуындағы Т3 және Т4 мӛлшерінің ӛзгеруіндегі теріс айқын корреляцияны және екінші жағынан Арал ӛңірінің ашық су кӛздеріндегі қорғасын иондарының концентрациясы (r = - 0,546 дан -0,829 дейін , р<0,001), мырыш иондары ҥшін (r = - 0,534 дан - 0,580 дейін, р<0,05), ашық су кӛздерінде қорғасын мен мырыш иондарының мӛлшері неғҧрлым жоғары болса, қан сарысуындағы Т3 және Т4 гормондарының мӛлшері соғҧрлым тӛмен болды.
590 Арал ӛңірінің әр тҥрлі аймақтарындағы ер адамдар мен әйелдердің қан сарсуындағы Т3 гормонының концентрациясы мен топырақтағы кадмий мӛлшерінің ӛзгеруімен теріс корреляция бар (r = -0,990, р<0,001 және r = - 0,981, р<0,001). Ал қалған зерттелген иондар бойынша мҧндай байланыс анықталған жоқ. Әйелдер мен ер адамдардың қан сарысуындағы зерттелген гормондарға маусымдық заңдылық орнатылды: жоғарғы Т3 және Т4 – кӛктемде, ал тӛменгі – қыста, ал ТТГ ҥшін – жоғарғы қыста және тӛменгі – жазда тіркелді. Әйелдерде орташа алғанда ер адамдарға қарағанда қан сарысуындағы тиреоидты гормондар мӛлшері жоғары болды. Қан сарысуындағы әр тҥрлі тиреоидты гормондардың маусымдық ауытқуларын және су мен топырақтағы токсиканттардың мӛлшерін салыстырғанда айқын заңдылық байқалды. Ол Т3 және Т4 аралығындағы оң корреляция (r 0,776 дан 0,993 дейін, р<0,001), ал ТТГ ҥшін реципрокты-теріс корреляция (r - 0,616 ден (р<0,05) - 0,897 дейін (р<0,001) нақтыланды. Біздің пікіріміз бойынша ҧқсас заңдылық тиреоидты гормондар концентрациясына маусымдық факторлардың әсерімен байланысты.
Алынған мәліметтер негізінде тӛмендегідей қорытынды шығарамыз: Арал ӛңірінің әр тҥрлі аймақтарында 2002-2006 жылдарда ашық су кӛздері мен топырақта ауыр металл иондарының мӛлшерінің жоғары болғаны сақталды, 2004 жылы суда токсиканттардың қҧрамы бойынша қорғасын (0,09±0,001 мг/дм 3 ), мыс (0,56±0,03 мг/дм 3 ),
кадмий (0,009±0,001 мг/дм 3 ) және темір (0,35±0,02 мг/дм 3 ), ал 2003 жылы суда аммоний (0,4- 3,0 мг/дм 3 ), сульфаттар (550-550 мг/дм 3 ), нитраттар (21-55 мг/дм 3 ) және хлоридтер (328-508 мг/дм 3 ) ШРК-дан жоғары болды. Қорғасын, мыс, мырыш, кадмий элементтерінің қоршаған орта объектілеріне таралуы аймақтағы ӛндіріс орындарының, Арал теңізінің табанындағы тҧздың таралуымен тікелей байланысты. Арал ӛңірінің әр тҥрлі аймақтарындағы тҧрғындарды бақылаған жылдарға байланысты (2002-2006 жылдар) олардың қан сарысуындағы трийодтиронин, тироксин, және тиреотропты гормон мӛлшерінің ӛзгерісінде айқын заңдылық жоқ. Сол уақытта ер адамдар мен әйелдердің қан сарысуындағы осы гормондар мӛлшерінде 2004 жылы маусымдық заңдылық бар екені анықталды: кӛктемде – жоғары: Т3 – 6,12 нмоль/л және Т4 – 16,36 нмоль/л, ал қыста – тӛмен: Т3 – 5,60 нмоль/л және Т4 – 12,81 нмоль/л, ал ТТГ ҥшін қыста – жоғары (1,88 мМЕ/л) және жазда – тӛмен (1,65 мМЕ/л) болды. Әйелдердің қан сарысуындағы тиреоидты гормондардың орташа мӛлшері салыстырмалы тҥрде ер адамдарға қарағанда Т3 ҥшін - 2,3%, Т4 ҥшін - 3,0%, ТТГ ҥшін - 4,8% жоғары екені анықталды. Қан сарысуындағы трийодтиронин, тироксин және тиреотропин гормондарының концентрациясы Арал ауданынан қашықта тҧратын тҧрғындарда кері пропорционал, яғни олардың деңгейі негізінен экологиялық қолайлы аймақ оңтҥстік тҧрғындарында жоғары
2 Кӛлбай И.С., Ибадуллаева С.Ж., Бахтиярова Ш.Қ., Әуезова Н., Берденқҧлова А. Арал ӛңірінің экологиялық проблемалар: әртҥрлі қайнардағы судың қҧрамы мен әртҥрлі аймақтары тҧрғындарының қандағы иммунды глобулиндердің мӛлшерінің қарым-қатынасы // ҚР ҦҒА Хабарлары. Биол. және мед.сериясы. - 2005. - № 4. - Б.50-54. 3 Kolbay I.S., Abdrasilov B., Ibadullaeva S.Zh., Bakhtiyarova Sh., Kurmanbaev R., Auezova N., Berdenkulova A., Ungarbaeva G. The effect of extreme ecological conditions in Aral Sea Basin upon the human organism // XXXV Congr.Internat. Union Physiol. Sci.: Abstracts. San Diego, 2005.
1 Ибадуллаева С.Ж., Колбай И.С., Ауэзова Н., Берденкулова А., Избасарова Ж.Ж., Балыкбаева С. Экстремальные экологические факторы Приаралья и их влияние на организм // Ветеринарная наука и практика – производству: Респ. научно-практич. конф. - Семипалатинск, 2004. - С.125.
591 LB81. P.18. 4 Берденкулова А., Ибадуллаева С.Ж., Колбай И.С.Бахтиярова Ш.К., Тлеулиев К.Д., Сактапбергенова Г. Сезонные различия содержания ряда химических элементов в почвах Кызылординской области // Физиологические основы здорового образа жизни: Международ. научно-практич.конф., посвящ. 60-летию Института физиологии человека и животных ЦБИ МОН РК. Алматы, 2005. С.32-33. 5 Колбай И.С., Берденкулова А., Ибадуллаева С.Ж. Сопряженность параметров кардиогемодинамики и дыхания у жителей Приаралья с содержанием ионов тяжелых металлов в воде и почвах этого региона // Вестник НАН РК. - 2006. - № 4. – С.32-35
АНАЛИЗ КАЧЕСТВА ВОД Р.ЕСИЛЬ ЗА ПЕРВОЕ ПОЛУГОДИЕ 2012г. Ломакина С.С., svetik.lighting@mail.ru Кокшетауский государственный университет им. Ш. Уалиханова, Кокшетау Научный руководитель – к.б.н.А.А.Какабаев
Устойчивому социально-экономическому развитию Казахстана, достижениюбаланса между имеющимися водными ресурсами и потребностями в них препятствует множество проблем водного сектора. Вода является ключевымприродным компонентом обеспечения существования человечества и целостностиэкосистем. Одновременно, водные ресурсы это один из лимитирующих факторовразвития общества. В Концепции развития водного сектора экономики иводохозяйственной политики Республики Казахстан до 2010 года наиболее острыми водными проблемами страны признанынарастающий дефицит воды, загрязнение поверхностных и подземных вод,огромные сверхнормативные потери воды, обострение проблем
обеспечениянаселения качественной питьевой водой,
проблемы межгосударственноговододеления, угроза истощения водных ресурсов вследствие роста населения иразвития экономики. Для
преодоления водного
кризиса в странесовершенствование системы управления водными ресурсами и водопользованиемявляется одним из главных приоритетов водохозяйственной политики республики.[1:9] Интегрированное управление водными ресурсами является процессом перманентной оценки водохозяйственного баланса территорий с выявлением постоянных тенденций его изменения в зависимости от хозяйственной нагрузки на водные объекты и их водосборные бассейны, а также изменений климата, с последующей разработкой и реализацией планов интегрированного управления водохозяйственной деятельностью, основной задачей которых должна быть увязка имеющегося водоресурсного потенциала с потребностью отраслей национальной экономики. Впоследнее десятилетие в водохозяйственной деятельности все
шире используетсяэкосистемный подход, в соответствии с которым водный бассейн рассматриваетсякак целостная экосистема. ИУВР предполагает социально-экономическое развитиепри минимальном ущербе
экосистемам (экологическая устойчивость). Сохранениеводных экосистем объявлено странами Центральной Азии на
Общеевропейскойконференции министров в Киеве (2003) приоритетной субрегиональной цельюв Центральной Азии. [1:30] Принцип бассейнового управления водными ресурсами вводит в это определение дополнительные ограничения, суть которых заключается в том, что процессы воспроизводства и использования стока реки привязывают к ее замыкающему створу, в результате чего упрощается структура водохозяйственного баланса, по которому, собственно, и осуществляютуправление. [2: 215]
592 Водами Акмолинская область бедна. Реки мелководны, несудоходны, питаются за счет талых вод и в меньшей степени – грунтовых источников. Летом реки часто пересыхают, вода в них становится солоноватой. Главные реки Акмолинской области: Ишим (приток Иртыша) и его притоки: Териссакан – слева, Жабай, Колутон и др. – справа. Наибольшее внимание на сегодня хотелось бы уделить экологической обстановке на крупнейших водных источниках Акмолинской области. Главным водным поверхностным источником является река Есиль. Вместе со своими притоками она образует речной бассейн, который занимает южную, юго-восточную, западную части Акмолинской области. Поэтому, при подходе к вопросу об интегрированном управлении водными ресурсами Акмолинской области приоритетно уделить наибольшее внимание именно этому источнику. При интегрированном управлении водными ресурсами значительное место уделяется мониторингу поверхностных водных объектов, т.к. получение своевременной и достоверной информации позволяет реально оценивать качество вод, а также применять меры по их управлению. Состояние поверхностных источников постоянно изменяется. Ежемесячные наблюдения дают общую картину их экологического состояния. По содержанию в источниках загрязняющих веществ они разделяются на классы: «чистая», «умеренно-загрязненная», «загрязненная», «грязная», «очень грязная», «чрезвычайно грязная». [3:13] За период, взятый в основу данного исследования, с января по июнь 2012 г. р.Есиль относилась к различным классам загрязнения. В январе, феврале, апреле и мае – «умеренно- загрязненная», в марте – «грязная», в июне – «загрязненная». Основными загрязнителями вод являются населенные пункты и промышленные предприятия, находящиеся в их водосборной площади. Другим фактором, влияющим на ухудшение качества воды, является площадной смыв пахотных земель, находящихся в водосборной площади. Результатом хозяйственной деятельности человека явилось то, что в результате безвозвратно изъятых объемов воды, ежегодного загрязнения органическими веществами и бытовым мусором, произошло ухудшение качества воды, интенсивное развитие водорослей, что в конечном итоге привело к интенсивному заилению и обмелению озер и ухудшению качества воды. Как крупнейший водопользователь и основной рассредоточенный источник загрязнения поверхностных и грунтовых вод, сельское хозяйство имеет негативный образ. Учитывая низкую добавленную стоимость сельскохозяйственного производства, часто, особенно при условиях водного дефицита, вода перераспределяется из сельского хозяйства другим водопользователям. Однако непродуманное сокращение водоподачи сельскому хозяйству может иметь далеко идущие экономические и социальные последствия. Основными загрязнителями источниками являются сульфаты и медь, также магний, свинец и др. Наибольшее содержание в поверхностных водных источниках зарегистрированы меди и сульфатов. Изменение количества сульфатов и меди в водах р.Есиль наглядно представлено на рисунке 1. [4-6] Рисунок 1. Динамика изменения ПДК сульфатов и меди в водах р.Есиль за январь- июнь 2012 г.
593
Анализируя рисунок 1, можно сделать вывод, что за 6 месяцев 2012 года содержание сульфатов и меди в воде изменилось. Содержание меди в воде реки Есиль заметно возросло на конец анализируемого периода. При этом, резкое увеличение содержания меди в воде произошло с мая по июнь 2012 г. Содержание же сульфатов в воде на конец периода достигло примерно того же значения, что и на начало. Наиболее сильное превышение отмечено в марте. Проблема состояния вод поверхностных источников напрямую затрагивает и население. Проблема обеспечения населения качественной питьевой водой является одной из актуальнейших в связи с плохим техническим состоянием существующих систем водоснабжения и загрязнением поверхностных водоисточников.
Интенсивное загрязнение поверхностных водных источников, неудовлетворительное санитарно-техническое состояние водопроводных сооружений и сетей, высокое микробное загрязнение питьевой воды в районных центрах и сельских населенных пунктах являются причинами эпидемических осложнений и высокого уровня заболеваемости острыми кишечными инфекциями. В заключение, хочется напомнить, что основная часть естественно возобновляемых водных ресурсов формируется на поверхности водосборного бассейна и стекает в речную сеть. Учет формирования и трансформации стока по
длине рек
осуществляется гидрометеорологическими службами. Распределение изымаемой из рек воды и поставка ее водопользователям осуществляются водохозяйственными организациями. Мелкие источники воды находятся в ведении местных органов власти.[7:60] Единство воды как великой природной субстанции требует, чтобы управление водой осуществлялось комплексно, интегрировано, имея в виду интеграцию различных видов вод на земле, всех видов пользователей и всех видов последствий, которые определяют, будет ли существование воды устойчиво, эффективно и безвредно.
Список использованных источников
1. ПрограммаИнтегрированного управления водными
ресурсами иПовышенияэффективности водопользования Республики Казахстан до 2025 года. 2006 г. 2.
Сташук В.А., Ромащенко М.И., Михайлов Ю.О. Особенности интегрированного управления водными ресурсами Украины по бассейновому принципу // Водное хозяйство и интегрированное управление водными ресурсами в странах ВЕКЦА: проблемы и решения. Сб. научн. трудов. Ташкент: НИЦ МКВК, 2012. 3.
странах Центральной Азии. Региональный доклад. Алматы: 2010 . 594 4.
Информационный бюллетень о состоянии окружающей среды Республики Казахстан, выпуск № 1 (147), январь 2012 г. – 38 с. 5.
выпуск № 2 (148), февраль 2012 г. – 34 с. 6.
Информационный бюллетень о состоянии окружающей среды Республики Казахстан, выпуск № 6 (152), июнь 2012 г. – 39 с. 7.
УДК 502.505 жүктеу/скачать 15,22 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|